Mehmet Cavlı: Mortgage dünyanın dengesini bozuyor

Ekonomist Mehmet Cavlı, Türkiye"de yeni bir  ekonomik yapılanmaya gidilmesi ve üretim mekanizmalarının canlandırılması
 gerektiğini belirterek, 'Biz yurt içinde oluşan üretimi gösteren gayri safi  milli hasılaya bakıp ülkemizi hızla kalkındırmalıyız' dedi.
Ekonomist Cavlı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bankaların verdiği  tutsat (mortgage) kredilerinin dünyanın iktisadi dengesini bozduğunu, hem  insanların hem de devletlerin çok büyük borçlanma yükü altında olduğunu  söyledi. Fiyatları şişirilmiş gayrimenkullerin geri dönüşümü olmayan abartılı  kredilerle satın alınması sonucu dünya ticari istikrarının alabora olduğunu
 belirten Cavlı, 1990 yılında bu krizin benzerinin Japonya"da yaşandığını,  Japonya"nın krizi 10 yılda atlatabildiğini kaydetti. 2008 yılında ABD"de başlayan  ekonomik krizin tüm dünyayı etkilediğine işaret eden Cavlı, buna, dünya  ticaretinin yaklaşık yüzde 20"sinin ABD ile yapılmasının neden olduğunu ifade  etti.

ABD Merkez Bankası dahil, gelişmiş ülkelerin merkez bankalarının ekonomik  krize karşı önlem almaları gerektiğini belirten Cavlı, bu konuda uyarıların  geciktiğini, önlemlerin de alınamadığını anlattı. Cavlı, çoğu gelişmiş ülkelerde  oluşan ekonomik krizlerin ilk sorumlusunun merkez bankaları olduğunu, büyüme,  üretim, dış ticaret ve istihdamdan merkez bankalarının doğrudan veya dolaylı
 olarak mantıken ve vicdanen sorumlu olduklarını söyledi.  Merkez bankalarının yön verdiği bankaların, toplumun ve devletlerin  borçlanmalarını doğrudan veya dolaylı olarak sağladıklarını ifade eden Cavlı,  'Akademik bir zihniyetle sanıyorum ki 2008 krizi, gelişmiş ülkelerin merkez  bankalarının yetkilerini ve sorumluluklarını tartışmaya açtı' dedi. Cavlı, ABD  Merkez Bankasının, tüm çabalarına rağmen, istihdamın ve hane halkının  gelirlerinin artırılması konusunda sonuç alamadığını kaydetti.

Türkiye"de özel ve kamu tüm bankaların kullandırdığı kredilerin, yurt  dışından sağlanan krediler dahil 2010 yılı eylül sonu itibariyle 475 milyar  liraya ulaştığına dikkati çeken Cavlı, Türkiye"nin toplam kamu brüt borç stokunun  ise 2010 yılı ikinci çeyrek itibariyle 450 milyar lirayı geçtiğini söyledi.  Cavlı, Türkiye"nin 1 trilyon 60 milyar 499 milyon liralık gayri safi yurt  içi hasılasının (GSYH) büyük bir kısmının bankaların topluma ve diğer taraftan  devlete verdiği borçlardan oluştuğunu belirtti. Türkiye"de yeni bir ekonomik yapılanmaya gidilmesi, üretim  mekanizmalarının canlandırılması gerektiğini ifade eden Cavlı, şöyle konuştu:

'Bir de dünyadaki gayri safi milli hesaplamaları usulü acaba tatmin  edici teşhis veriyor mu Yani gayri safi milli hasıla hesaplamaları iki çeşittir.  Toplumun yaptığı toplam harcamaların tutarı yöntemi veya bir diğeri toplam üretim  tutarının tespiti yöntemidir. Biz esasında yurt içinde oluşan üretimi gösteren  gayri safi yurtiçi hasılaya bakıp ülkemizi hızla kalkındırmalıyız. Üretimi
 artırmalıyız. Üretim, yatırım ve ihracat temel hedeflerimiz olmalı. Türkiye  bölgesinde bu kalkınmayı ve önemli bir finans merkezi olmayı hak ediyor. Ancak  ekonomiyi fırsatlar kaçmadan kontrolde tutmak şart.'
AA