Merkez Bankası’nın ‘sıkılaştırma’ politikası hızlı sonuç verdi! Tüketici kredileri ve kart harcamaları azaldı!

BDDK 11-18 Ağustos verilerine göre, başta tüketici kredileri ve bireysel kart borçlarından oluşan bireysel borçlanma da olmak üzere kredi genişlemesi, ağustos başından itibaren adeta durdu ve son hafta ise eksiye geçti.

Yeni Merkez Bankası yönetiminin, kredi genişlemesinin önüne geçmek amacıyla temmuz sonunda resmen açıkladığı ‘seçici kredi sıkılaştırması’nın sonuçları hızlı şekilde alınmaya başlandı.

Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, 27 Temmuz’daki toplantıda, kredi genişlemesinin iç talebi körüklediği, beklentileri bozduğu, ithalatı ve cari açığı büyüttüğünü ve talebin arzdan hızlı büyümesinin enflasyonist sonuçlarına dikkat çekmişti.

 Merkez Bankası’nın uygulamaya koyduğu ‘sıkılaştırma’ politikası hızlı sonuç verdi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun, son açıkladığı 11-18 Ağustos verilerine göre, kredi genişlemesi adeta durdu.

Dunya.com yazarı Naki Bakır’ın konuyu işlediği köşe yazısı şöyle: Bireysel borçların bakiyesi 28 Temmuz-4 Ağustos haftasında yüzde 0,7 ve 4-11 Ağustos haftasında yüzde 1,1 artışla 2 trilyon 293,7 milyar lira olurken, 11-18 Ağustos haftasında ise yeni kullanımların geri ödemelerden az olması sonucu yüzde 0,41 azalarak 2 trilyon 284,2 milyar liraya indi.

Tüketici borçlarındaki genişleme, böylece ilgili haftada yerini azalışa bıraktı. Son hafta tüketici kredilerinde net 2,8 milyar, kart borçlarında ise 6,7 milyar liralık azalış oldu. 18 Ağustos’ta 8 trilyon 81,8 milyar lira olan ticari ve diğer kredilerde ise haftalık net artış 3 milyar lirada kalırken, toplam kredi hacmi 5,5 milyar lira küçülerek 10 trilyon 366 milyar liraya düştü.

İLK YEDİ AYDA REKOR GENİŞLEME

Tüketici kredileri ve kredi kartlarından oluşan bireysel borçlanma, 30 Aralık 2022-28 Temmuz 2023 arasındaki yedi aylık dönemde, yüzde 47,2 ile hızlı bir büyüme kaydederek 2 trilyon 252,3 milyar liraya çıkmıştı.

Bu artışta yüzde 88 büyüyerek 839,8 milyar liraya ulaşan bireysel kredi kartları ile yapılan alışverişler etkili olmuştu. Taşıt kredileri yüzde 72,4’le hızla büyürken, ihtiyaç kredileri yüzde 31,4 artmış, konut kredilerindeki artış yüzde 22,7’de kalmış, toplam tüketici kredileri yüzde 30,4 artışla 1 trilyon 412,5 milyar liraya çıkmıştı. Aynı dönemde toplam kredi hacmi yüzde 35 genişleyerek 10,3 trilyona ulaşmıştı.

KREDİ FAİZLERİ 3 AYDIR ARTIŞTA

Merkez Bankası yönetiminin görev süresinde gerçekleşen üç PPK toplantısında politika faizi yüzde 8,5’ten yüzde 25’e çıkarılarak toplamda 1650 baz puan artırılırken, bankalar da kredi faizlerini rekor düzeyde yükseltti.

İhtiyaç kredilerinin ortalama faizi 26 Mayıs’ta yüzde 39,96 iken, 18 Ağustos’ta yüzde 47,12’ye, aynı dönemde taşıt kredisi faizi yüzde 28,63’ten yüzde 38,13’e, konut kredisi faizi yüzde 19,34’ten yüzde 36,4’e çıktı.

Bu dönemde ticari kredi faizleri de yüzde 15’ten yüzde 31,2’ye yükseldi.

Merkez Bankası, finansal kaynakların arz yerine tüketime yönelerek fiyat istikrarını bozmasını, seçici kredi sıkılaştırmasıyla engellemeyi istiyor. Bu süreçte enflasyonun ana eğilimi ve beklentilerin iyileşmesi beklenirken, 2025 sonrası ise istikrar döneminin başlangıcı olarak görülüyor.

Merkez Bankası, mevduat faizlerinin dolarizasyonu artırmayacak bir seviyede bulunmasını önemserken, sistemde biriken fazla likiditeyi, zorunlu karşılıklar yoluyla sterilize etmeyi planlıyor. Merkez Bankası, uyguladığı politikalarla sistemden 450-500 milyar TL arasında likiditeyi çekmeyi düşünüyor.