MOSDER, mobilya tasarım yarışmasına engelliler kategorisi de ekliyor!

Engelliler denince akla sadece fiziksel engelliler gelmemeli. Mobilyalar 1.70’lik birine göre yapıldığında, 1.80 boyun üstündekilerin de engelli duruma düşebilir

Şehirlerde ve ilçelerde engelliler için düzenlemeler yapılsa da, halen onlar için en rahat alan evleri. Bu yüzden engellilerin evlerinde kullanabilecekleri mobilyalar tasarlanması büyük önem taşıyor. “Engelliler denince akla sadece fiziksel engelliler gelmemeli” diyen TOFD Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Baş, mobilyalar 1.70’lik birine göre yapıldığında, 1.80 boyun üstündekilerin de engelli duruma düşeceğini söylüyor.

MOSDER (Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği), her yıl düzenlediği Ulusal Ev Mobilyaları Tasarım Yarışması’na, 2010’dan beri de  “Engelliler/Özürlüler için Ev Mobilyası” kategorisini koyuyor. Bu yıl sekizincisi düzenlenecek yarışmanın başvuruları 5 Mart’ta başlarken, Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği (TOFD) Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Baş, yarışmanın önemine dikkat çekiyor.

MOSDER’in bu noktada öncülük ettiğini belirten Baş, “MOSDER öncülük yaptı bu konuda ama, başka yarışmalar da olması lazım. Ayrıca tasarımlar mutlaka uygulanmalı. Çünkü 8 buçuk milyon engelli var. Çünkü toplumun çoğu, siz onlara uygun bir şey yapmadığınız zaman engelli duruma düşüyor. O zaman çağdaş, evrensel standartları düşünmek ve ona göre tasarımlar yapılmasını teşvik etmek zorundayız” diyor.

Baş’a göre, engelsiz yaşam sadece “özürlüler”i ilgilendirmiyor. Baş, “Bu noktada kısa boylu, yaşlı, uzun birileri de akla gelmeli. Siz bütün mobilya tasarımlarını 1.70’lik birine göre yaparsanız, 1.80 boyun üstündeki herkes engelli demektir. Engelsiz yaşamın içinde çevre, mimari, ulaşım, aklınıza gelen tüm alanlarda oluşturulmuş standartları uygularsak, herkesin erişimi sağlanmış olur” diyor.

Amaç bağımsız hareket edebilmek
Yarışmaya engelli mobilyası kategorisinin konulması önerisi MOSDER’den gelmiş. 2010 yılında 5. kez düzenlenen yarışmanın jürisinde o yıl TOFD’den bir yetkili de yer almış. O zamandan beri her yıl MOSDER’in yarışmalarında TOFD’den bir üye, jürilik görevi yapıyor. “Burada amaç kişinin bağımsız hareket etmesini sağlamak” diyen Baş, dekorasyonun engelsizleştirilmesinin yollarını şöyle açıklıyor: “Karyolanıza geldiğinizde, yatağınız sandalyenizden transfer olmanız için çok yüksekse eğer, transfer olamazsınız. Birinin yardımına ihtiyaç duyarsınız. Ya da masaya yaklaştığınızda, o yemek masası sizin tekerlekli sandalyenizle altına gireceğiniz ölçüde değilse, yine uzak kalırsınız. Karyola yüksekliği, yatak dahil 55 santim civarında olmalı. Ya da banyoya gireceğiniz zaman, kapısı tekerlekli sandalyenin geçebileceği genişlikte, en az 80 santimetre genişliğinde olmalı. Banyo mobilyaları çok üstteyse uzanamazsınız. Birinin yardımına ihtiyaç duyarsınız. Tasarım buna göre yapılmalı.”

MOSDER’in koyduğu kategorinin dünyada çok az örneği olduğunu belirten Baş, bu örneklerin her sektörde artırılması gerektiğini belirterek, “Pek çok sektörel fuar yapılıyor, ama içlerinde engellilerle ilgili bir bölüm yok. Oysa bütün yaşam engelliyi ilgilendiriyor. Makine fuarı, asansörler, liftler… Üst geçitlerde kullanılmak için getirilen ilk liftler 180 kilo ağırlık taşıyordu. Hemen itiraz ettik. Şu anda 400-500 kilolara çıktı onlar. Bu tip standartların belirlenmesi açısından da fuarlar ve yarışmalarda engellilerle ilgili bölümler olması lazım” diyor.

TOFD planlamaya yardım ediyor
Engelli birisi evinin bölümlerini kendine uygun olarak yaptırmak istediğinde TOFD’ye başvurabiliyor. Dernek, Türk Standartları Enstitüsü’nün (TSE) belirlediği TS-9111 numaralı “Özürlü İnsanların İkamet Edeceği Binaların Düzenlenmesi Kuralları” uyarınca bazı ölçüleri ve planları paylaşıyor. Baş, bu konuda isteyen herkese yardımcı olabileceklerini belirterek, “Hem bireysel başvurularda, hem de mobilyacılar ve üniversiteler istediğinde standart ölçüleri veriyoruz, onlar da bunları yaptıracak kişiyle paylaşıyorlar. Bu konuda ihtiyaç duyan herkese yardımcı olabiliriz” diyor.

2010 yılındaki yarışmada üçüncü olan tasarım

2010'da ikinci olan tasarım

Geçtiğimiz yıl 1. olan tasarım

İlk kez üretiliyor
Geçtiğimiz yıl 7.si düzenlenen yarışmanın “Engelliler/Özürlüler için Ev Mobilyası” kategorisinde birinci olan tasarım da üretime geçiyor. Alfemo ve NDesign şirketlerinin üreteceği mobilya, görme engellilerin de kullanabilmesi için yuvarlak köşelere sahip olacak.

Birinci olan tasarım, engelli kullanıcının başkasından yardım almadan giyinmesini ve günlük ihtiyaçlarını karşılamasını mümkün kılıyor. Orçum Erdem, Ali Şahinkaya ve Merve Komar’ın geliştirdiği Point isimli tasarım, tek bir yatağın bünyesinde dolabı da barındırması ile engelli kullanıcının yatak ve çevresi ile ilişkilerini yeniden ele alıyor. Yatağın çevresinde dolap ve mini depolama alanı bulunması engellinin yatağına daha kolay ulaşmasını, kolaylıkla giyinmesini sağlıyor. Aynı kategoride Elif Üregün ikincilik ödülü alırken, Evrim Saral ve Özge Uğur da tasarımıyla üçüncülük kazandı.

Bu yılki yarışmanın başvuruları ise 5 Mart’ta başladı. Yarışmaya üniversitelerin Endüstri Ürünleri Tasarımı, İç Mimarlık ile Mobilya ve Dekorasyon bölümlerinden 2. , 3. ve 4. sınıf lisans öğrencileri katılabilecek. Yarışmaya katılan öğrencilerin; yarışma başvuru tarihinden 6 ay öncesine kadar, üniversitelerin Endüstri Ürünleri Tasarımı, İç Mimarlık ve Mobilya ve Dekorasyon bölüm öğrencisi olduklarını belgelemeleri gerekiyor. MOSDER web sayfasından temin edecekleri “Başvuru Formu”nu dolduran öğrencilerin tasarımlarını, 20 Temmuz saat 16.00’ya kadar MOSDER yarışma sekreterliğine ulaştırmaları gerekiyor.

Eda Utku/Hürriyet