Moskova'da Türk-Rus inşaat gücü bir aradaydı!

Moskova’da gelenekselleşen Proestate Uluslararası Gayrimenkul Yatırımı Forumu, bu yıl 13. kez kapılarını açtı. 18-20 Eylül tarihlerinde gerçekleştirilen forum, 800’den fazla uluslararası gayrimenkul şirketinden 2 bine yakın uzmanı bir araya getirdi...

T.C. Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar ile Rusya inşaat Bakanı Vladimir Yakuşev’in açılışım yaptığı Proestate Uluslararası Gayrimenkul Yatırımı Forumu’nda, 200 konuşmacı bilgi ve tecrübelerini paylaştı. inşaat ve gayrimenkul alanında Türk-Rus ilişkilerinin geliştirilmesi bakımından önemli bir etkinlik olan forumda Turkuvaz Medya, Para ve Forbes dergileri ile yerini aldı. Turkuvaz Medya’nm THY ana sponsorluğunda forum içinde düzenlediği özel etkinliğe çok sayıda üst düzey isim katıldı.

Para'dan Ürün Dirier'in haberine göre; Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpmar, Moskova Hükümeti Yeni Bölgeler Geliştirme Departmanı Başkanı Vladimir Zhidkin, Moskova Türk Büyükelçiliği Geçici Maslahatgüzarı Zeynep Gündüz ve Proestate Forum Direktörü Pavel Goncharov’un birer konuşma yaptığı özel Turkuvaz etkinliğinde, uluslararası gayrimenkul firmalarının temsilcileri ve yatırımcılar bilgi paylaşımı yapma fırsatı buldu. “Küresel Büyümenin iki Başkenti” temalı özel etkinlik, Rusya ve Türkiye arasındaki sektörel bağların güçlendirilmesine yönelik önemli bir adım olarak kaydedildi. Turkuvaz’m özel etkinliğine, Emlak Konut Gayrimenkul, THY Moskova Ofisi, ITO, JSC Işbank, Lal Değerleme, RJ Models, REM Mimarlık ve Gü-lan Otomotiv gibi önde gelen kurumlarm yetkilileri katıldı. Rus tarafından ise Bi-com, Topline, Samocat Sharing, RAUM, Tekta, Rusland SP, İDEM, VTB, Avilen Enko ve Biganto gibi sektörün lider firmalarının yetkilileri yer aldı.

MUTABAKAT ZAPTI

Prof. Birpınar, Turkuvaz Medya’ya katkılarından dolayı teşekkür ederek başladığı konuşmasında şunları aktardı: “iki ülke liderleri arasında son yıllarda artan pozitif ilişkilerin ticari ilişkilerimize de pozitif katkı sunacağına inanıyorum, iki ülke arasında 100 milyar dolar olan ticaret hacmi hedefimize çok kısa sürede ulaşacağımızdan şüphem yok. Konut ve emlak alanında Rusya inşaat Bakanı Vladimir Yakuşev ile detaylarını konuştuğumuz mutabakat zaptı, Çevre ve Şehircilik Bakanımız Murat Kurum ile Yakuşev arasında Ekim ayında imzalanacak. ”Konut sektöründeki Türk-Rus işbirliğinin ilelebet devam etmesini dilediğini aktaran Birpınar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkam Vladimir Putin arasındaki pozitif ilişkilerin inşaat sektörü ve bakanlıklara da yansıması ile kazan-kazan prensibi çerçevesindeki çalışmaların gelişeceğine inandığım belirtti, iki ülke arasındaki ticari hacmin kısa sürede 100 milyar dolar hedefine ulaşacağını da sözlerine ekleyen Birpınar, “Karşılıklı tecrübe ve bilgi transferi gerçekleştireceğimize eminim. Bakanlıklar düzeyindeki işbirliği özel sektörde de artarak ticari hacmimize katkı sunacaktır” dedi.

"TÜRK FİRMALARI RAKİPSİZ"

Yaptığı konuşmada Türk-Rus ilişkilerinin giderek güçlendiğine işaret eden Moskova Hükümeti Yeni Bölgeler Geliştirme Departmanı Başkanı Vladimir Zhidkin ise, “Türk inşaat firmaları faaliyet, kalite ve fiyat bakımından rakipsiz. Yeni Moskova bölgesi için geliştirilen proje sayısının artışı, hem yüklenici hem yatırımcı olarak Türk firmalarına geniş bir çalışma alanı sunuyor. Yeni Moskova projesine 1 trilyon 400 milyon ruble yatırım yapıldı. Hem konforlu hem ekonomik konutlar yapılıyor. ilk etapta 50 milyon metrekare öngörülüyor.18 milyonu konut, 30 milyonu ise sosyal ve ticari alan olacak” dedi. Proestâte Forumu kapsamında Çin heyetiyle de bir araya geldiklerini ifade eden Zhidkin, “Şunu söylemeliyim ki Türk firmalarının verdiği teklifler Çinli firmalardan çok daha iyi, hatta bunu Çin heyetine de açıkça ilettik. Türk müteahhitler rekabet konusunda çok üstün” dedi.

87'DEN BU YANA GÜÇBİRLİĞİ

Bugün itibariyle 100’e yakın Türk müteahhit Rusya’da iş yapıyor. Pazara ilk defa giriş yapılan 1987 yılından bu yana üstlenilen yaklaşık 2 bin projenin toplam bedeli yaklaşık 70 milyar doları aşıyor. SSCB döneminde, ilk kez Doğu Almanya’dan Rusya’ya dönen Kızılordu askerlerine lojman yapmak için Rusya pazarına giren Türk inşaat firmaları, özellikle 1990’larm sonundan itibaren Rusya’da yerleşmeye başlamış.

RUSYA İLK SIRADA

Türkiye Ticaret Bakanlığı verilerinden elde edilen bilgilere göre, Türkiye’nin hizmet ihracatının önemli bir parçası olan yurtdışı müteahhitlik hizmetleri sektörü, ilk işin alındığı 1972’den 2018 yılma kadar 120 ülkede 366.5 milyar dolar değerinde 9 bin 375 proje üstlendi. 2018’in ilk yarısında alman 84 yeni projenin tutarı ise 9.2 milyar dolar. Rusya, bugüne kadar alman 71.8 milyar dolarlık projeyle Türk müteahhitlerinin hizmet götürdüğü ülkeler arasında ilk sırada yer alıyor. Projelerin ülkelere göre dağılımında, Rusya yüzde 20 pay ile ilk sırada.

2019 İLK YARI 1.9 MİLYAR $

Dünyanın en büyük müteahhitlik şirketlerinin sıralandığı ENR listesindeki Türk firmaları sayısı 44’e ulaştı. Türk müteahhitlerin yurtdışı pazarlarda 2019 Ocak-Temmuz döneminde 5.6 milyar dolar tutarında toplam 130 proje üstlenmiş olduğunu belirten Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Mithat Yenigün’ün aktardıklarına göre, Türk firmaları Rusya’da kentsel altyapı, arıtma ve boru hattı gibi çeşitli altyapı projeleri, enerji santralleri, petrokimya tesisleri, gibi muhtelif sanayi tesisi projeleri, yol, köprü, tünel ve havaalanı gibi ulaşım projeleri, konut, iş merkezi, turizm tesisi gibi çeşitli bina projeleri üstleniyor. 2019’da müteahhitlik firmalarımız Temmuz sonu itibariyle Rusya’da toplam 1.9 milyar dolar tutarında altı proje üstlenmiş durumda.

THY, RUSYA'DA İDDİALI

Türkiye’nin Milli Bayrak Taşıyıcısı Türk .Hava Yolları, dünyada en fazla ülke ve uluslararası destinasyona  uçan havayolu unvanını gururla taşıyor. Toplam 126 ülkede 315 destinasyona uçan Türk Hava Yolları, modern filosu, ödüllü hizmet kalitesi ve eşsiz marka deneyimi ile her yıl 10 milyonlarca yolcuyu sevdiklerine ulaştırıyor. Ticaret ve turizm alanında önemli bağlara sahip olduğumuz Rusya, Türk Hava Yollan için en büyük ve önemli pazarların başında geliyor. 1989 yılında Moskova uçuşlarına başlayan ortaklığımız bugün İstanbul’dan Rusya’nın 10 noktasına sefer düzenliyor. Bunlar Moskova, St. Petersburg, Kazan, Ekaterinburg, Şamara, Rostov, Soçi, Voronej ve Ufa olarak sıralanıyor. Ayrıca, Nisan-Ekim ayları arasında da Moskova, St. Petersburg, Kras-nodar ve Ufa’dan Antalya’ya ilave seferler düzenleniyor. 1989 yılında İstanbul-Mos-kova uçuşları ile ülkeye adım atan ve 2006 yılından itibaren Rusya’da hızlı bir atılım sürecine giren ortaklığımız, ülkede uçtuğu şehirlerin sayısını her yıl artırırken, yolcu sayısında da istikrarlı bir büyüme yakala-dı.1989 yılında Moskova’ya günde tek bir sefer yapan Türk Hava Yolları senede 60 bin yolcu taşırken, 2018 yılında bu rakam, yaklaşık 1 milyon yolcuya ulaştı. Moskova Vnukovo havalimanı ayrıca Türk Hava Yolları’nın ödüllü ikramları ve geleneksel Türk misafirperverliğinin doyasıya yaşandığı CİP lounge’larımn yurtdışında açılan ilk örneğine ev sahipliği yapıyor. Rusya pazarındaki fırsatlar yakından takip ediliyor olup, St. Petersburg’da frekans artırmayı ve Antalya-Rusya pazarında filo imkanları doğrultusunda sunulan kapasitenin yükseltilmesi planlanıyor.

TURKUVAZ, İLK ADIMI ATTI

Turkuvaz Dergi Grubu, Para Dergisi ile gerçekleştirdiği zirve ve etkinliklerle, ilgili sektörlerde iş dünyasından tarafları bir araya getirmeye TURKUVAZve gelişen, güçlenen, medya grubu yenilenen Türkiye ekonomisi için katma değer oluşturmaya devam ediyor. Grup ilk olarak 2018 senesinde yurtdışı etkinliklere sponsor olarak katılım sağlamaya başlamıştı. İlk adımı Moskova Proestate International Real Estate Investment Forum’da atmıştı. Bu yıl etkinliğe ikinci kez sponsor olarak katılım sağladı.

100 MİLYON METREKARE KONUT

2035 yılma kadar 100 milyon metrekareden fazla konut ve iş merkezinin tamamlanacağı Yeni Moskova projesi tüm hızıyla sürüyor. Yeni Moskova projesinde Türk müteahhitler de hem yüklenici hem yatırımcı olarak etkin. Moskova’nın modem yüzü olarak Moscow City adıyla da anılan proje, kentsel dönüşümde ihtisas sahibi Türk firmalara önemli iş imkanı sağlıyor. Türk müteahhitler Rusya’da son 10 yılda gerçekleştirdikleri projeler ile ciddi bir referans edinmiş durumda. Bu da Türk müteahhitlerin Rusya’da üstlenecekleri yeni projelere kapı açmakla sınırlı kalmayıp, teknik müşavirlik, mühendislik, mimarlık, kentsel dönüşüm ve gelişim olmak üzere birçok farklı alanda yeni işbirliklerinin önünü açıyor.

"TÜRKLER TECRÜBELİ"

Proestate Forum olarak her önce müteahhit şirketlerin ortaklıklarının geliştirilmesi için çalıştıklarım ifade eden Proestate Forum Direktörü Pavel Goncharov, "Moskova başta olmak üzere Rusya’da altyapı ve ticari projeler gitgide büyüyor ve Türk ortaklarımız inşaat teknolojilerinde belli bir tecrübeye sahipler. Kentsel dönüşümde de aynı şekilde. Bu tür forumlar yeni ilişki ve ortaklıklar kurulması bakımından kritik önem taşıyor. Burada gerçekleşen tanışmalar ileride ciddi ortaklıklara dönüşecektir. Çift taraflı pek çok yeni iş ortaklığı oluşturulabilir" dedi.

Murat KURUM / Çevre ve Şehircilik Bakanı
"İlişkilerimiz köklü bir geçmişe dayanıyor"

Türkiye ve Rusya Federasyonu kadim medeniyet birikimine sahip, köklü kültürleri olan iki büyük komşu devlet. Bu nedenle, ülkelerimiz arasındaki ilişkiler köklü bir geçmişe dayanıyor. Ülkelerimiz arasındaki ilişkiler, Soğuk Savaş döneminin sona ermesinin ardından çıkan yeni işbirliği imkanlarıyla devam ediyor. Ekonomik işbirliğinin 1990'lardaki hızlı gelişiminin ardından, ikili ilişkilerimiz 2000'li yılların başında iki ülke siyasi liderlikleri arasında tesis edilen yakın diyalogla yeni bir döneme girdi ve 2010 yılında kurulan Üst Düzey İşbirliği Konseyi'yle kurumsal bir zemine oturdu. Büyüme ivmesini dünyanın birçok ülkesinden çok daha istikrarlı bir şekilde sürdüren ülkemiz ile Rusya arasındaki ticaret hacmi 2017 itibariyle 22.2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Rusya, 2017 yılında Almanya ve Çin'in ardından ticaret hacmimizin en fazla olduğu üçüncü ülke olma konumunda. İkili ticaretin yanı sıra Rusya, karşılıklı yatırımlar, müteahhitlik hizmetleri ve turizm başta olmak üzere ülkemiz ekonomisi açısından önem arz eden bir pazar. Ülkemiz ile Rusya arasındaki ilişkilerde son dönemde her alanda kaydedilen pozitif gelişmelere rağmen, Türk müteşebbislerinin Rusya’daki faaliyetleri kapsamında bazı sorunlar olduğunu müşahede ediyoruz. Hâlihazırda, umuma mahsus, hizmet ve hususi pasaport sahibi vatandaşlarımız Rusya'ya yapacakları seyahatlerde vizeye tabi. Vize temini, vize süresinin kısıtlı olması, vize ücretinin fazlalığı gibi sorunlar iş insanlarımız tarafından sıklıkla dile getiriliyor.

Turan YARDIMCI / THY Moskova Genel Müdürü
"Ortak amacımız ülke menfaati"

Hepimizin ortak amacı ülke menfaati. Proestate’e de ülkemizin menfaati için destek veriyoruz. Cumhurbaşkanımızın Türkiye-Rusya ticaret hacmi için açıkladığı 100 milyar dolar hedefine ulaşmak için bizim de üstümüze düşeni yapmamız gerekiyor. 20 milyardan 100 milyar dolara sıçrayış söz konusu. İnşaat sektörü Moskova’daki en önemli sektör şu anda. Antalya'yı Rusya'da tanımayan yok ama artık inşaatta da Türkleri tanımayan yok. Yeni Moskova bölgesindeki binaların çoğu Türk firmaları tarafından yapıldı. Biz de her platformda inşaatçılarımıza destek olmaya çalışıyoruz.

Vladimir YAKUŞEV / Rusya İnşaat Bakanı
"Hedef banka faizlerini düşürmek"

Aramızdaki tüm problemleri ancak bir araya gelerek çözebiliriz. Hükümet inşaatçıları dinleyerek çözüm bulacaktır. Yeter ki aynı dilde konuşalım ve şeffaf olalım. Yeni tanışmalar ve görüşmeler herkes için faydalı. Bu forumda herkes kendine yeni bir ortak bulsun. Milli kentsel dönüşüm projemiz kapsamında en önemli konulardan biri banka faizleri. 2024'e kadar en önemli hedef banka faizlerini düşürmek. Şu anki faiz oranlarımız maalesef milli projeye uygun değil. Bu büyük bir gerilim noktası. Faizler yüksek olduğu sürece metrekare fiyatları yükseliyor ve dolayısıyla talep azalıyor. Ekim ayında müteahhitlik şirketleri bankalara başvurup olumlu olumsuz geri dönüşler alacaklar. Dilekçelerin yüzde 100'ü kabul edilmeyecek. Milli olalar kabul edilecek. Milli projeye katkısına göre değerlendirilecek. Ekim sıcak geçecek diyebiliriz. Üç sene içinde belirli alanlar belirlenip altyapı çalışmaları başlatılacak. Milli proje inşaat alanı 75 milyon metrekare olacak ama bu rakam zaman içinde daha da artacak. Geçen sene piyasa yüzde 30 düşecek deniyordu, özel bankalar devreye girince düşmedi, tam aksine hafif bir yükseliş ivmesine geçtik.

TURKİYE'NİN MAKİNECİLERİ

Kutlu KARAVELİOGLU / Makine İhracatçıları Birliği Başkanı
"Stratejik ticari ortaklıklar geliştirilmeli"

Türk makine sanayii, takım tezgâhlarından inşaat ve madencilikte kullanılan makinelere, pompa ve kompresörlerden hadde ve döküm makineleri ile kalıp imalatına kadar, makine sanayiinin tüm alt dallarında Rus sanayiinin tüm ihtiyaçlarına yanıt verecek güce fazlasıyla sahiptir. Yılın ilk sekiz ayında Rusya’ya gerçekleşen toplam makine ihracatımızda geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 14.6’lık artış sağlamış olsak da, 2013 yılında ulaştığımız 769 milyon dolarlık makine ihracatına baktığımızda bugün Rusya ile makine ticaretinde henüz istediğimiz seviyede olmadığımızı görüyoruz. Rusya'da sermayenin tabana doğru yayıldığı türden bir endüstriyel dönüşüm yaşanırken, nüfusun tüketim ve konfor ihtiyaçlarının da arttığı görülmekte. Türkiye, hem bu tüketim ve konfor ihtiyaçlarına yanıt vermeli, hem de yurtdışındaki yatırımlarını artırmak isteyen Rusya’nın, bu süreçteki en güçlü çözüm ortaklarından biri olmalı. Biz yılda 17 milyar dolar makine ihracatı yapan bir ülke olarak, yaklaşık 9 milyar dolar makine ihracatı yapan Rusya’nın, sektörümüzde 30 milyar doları aşan dış ticaret açığının kapanması için Türk ve Rus firmalar arasında stratejik ticari ortaklıklar geliştirilmesi gerektiğine inanıyoruz."

Recep HAKİ / JSC İşbank Genel Müdürü
"İki ülke arasındaki potansiyel çok yüksek"

Rusya Federasyonu’nun gerek ülkemize olan coğrafi yakınlığı, gerekse bölgedeki ekonomik büyüklüğü dikkate alındığında, ülkemiz adına önemli bir işbirliği potansiyeli barındırdığı görülüyor. Söz konusu potansiyelin mevcut dış ticaret rakamlarına yansıması ise toplamda 25 milyar dolar seviyesine ulaştı. 2018 yılında Türkiye'nin Rusya'ya ihracatı 4.2 milyar dolar seviyesine yaklaşırken, Rusya'dan yapılan ithalat 21 milyar dolar seviyesini buldu. Bahis konusu rakamlarla ülkemiz, Rusya Federasyonu'nun beşinci sıradaki ihracat ortağı olurken, Rusya'nın ithalat yaptığı ülkeler arasında ise 12'nci sırada yer alıyor. Rusya’nın diğer ülkelere nazaran ülkemiz yatırımcılarının en fazla yatırım sahip olduğu ülke konumunda olduğu düşünülüyor. Nitekim açıklanan net istatistikler bulunmamakla birlikte, Türk menşeili yatırım stokunun 1.500 adedin üzerinde işletme sayısı ve 100 binin üzerinde istihdam ile 12 milyar doları aştığı tahmin ediliyor. Bu nedenle, yıllık bazda 8 milyar dolara ulaşan taahhüt cirosu ile 6 milyar dolara ulaştığı tahmin edilen turizm hacminin de, iki ülke arasındaki işbirliğinin değerlendirmesinde dikkate alınması gerekiyor. Rusya Federasyonu’nda yerleşik olarak faaliyet gösteren Türk sermayeli bankaların temelde iki ayrı kilit rol üstlendiği görülüyor. Bunlardan ilki, mevcut Rus firmaların yanı sıra, Rusya Federasyonu’nda yerleşik olarak faaliyet gösteren Türk menşeili firmaların gerek yatırım ve işletme sermayesi ihtiyaçlarının finansmanı, gerekse dış ticaret ve temel bankacılık hizmeti ihtiyaçlarını kapasiteleri ölçüsünde karşılamak. Bir diğer husus ise Rusya Federasyonu sınırları içinde yatırım yapmak isteyen Türk firmalarına danışmanlık ve finansman hizmetleri vermek. Bankamız Moskova, St. Petersburg ve Kazan’da yer alan şubeleriyle kurumsal, ticari ve bireysel alanlarda, cari hesap, yurtiçi ve yurtdışı para transferleri, ticaretin finansmanı ve hem ticari hem de bireysel kredi hizmetleri veriyor. Mevcut Türk yatırımcılarına yönelik bankacılık hizmetleri, Rusya piyasasına yeni giren ve penetre olmak isteyen Türk müteşebbislere hitap eden finansman olanaklarımız, Rus firmalar ile yürüttüğümüz ve uluslararası ticaretin gelişmesine katkı sağlayan çalışmalarımız, Rusya'daki ana faaliyetlerimiz arasında yer alıyor. Bankamız Haziran 2019 itibarıyla 16.3 milyar RUB aktif büyüklüğüne ulaştı. Rusya inşaat sektörü GSYH'ya yaklaşık yüzde 8 düzeyinde önemli bir katkı yapıyor ve bu durum da sektörün yıllık 120-150 milyar dolar büyüklüğe sahip olduğunu gösteriyor. 2019-2021 döneminde yıllık ortalama yüzde 1.7 civarında büyüme öngörülüyor. Rusya son dönemde doğru yapısal politikalar ile enflasyonu yüzde 3-5 bandına çekmeyi başarırken, politika faizini de yıllık yüzde 7’ye indirdi. Ayrıca mevcut yaşlı konut stoku nedeniyle Rusya'da hala ciddi bir nitelikli konut açığı ve kentsel dönüşüm ihtiyacı bulunuyor. Diğer tarafta, evlerin yıllık kirasının, satış bedelinin yüzde 6-10'una tekabül etmesi nedeniyle Moskova'da yatırım amaçlı ev almak hala cazip görünüyor.

Ebru ÖZ / Lal Değerleme Yönetim Kurulu Başkanı
"Kentsel dönüşüm sadece inşaat değil"

2019 Proestate başarılı geçti. Turkuvaz Dergi Grubu'nun kokteyli sırasında çok değerli görüşmeler gerçekleştirdik. Kokteylde hem Rusya'dan hem de Avrupa’dan sektör profesyonelleri ile tanıştık. 2015 yılından bu yana Lal Değerleme A.Ş. olarak Türkiye ve Rusya arasında ilişkileri, müşavirlik hizmetleri konusunda geliştirmek için büyük çaba sarf ediyoruz. Kentsel dönüşüm ve gelişim kavramları Rusların oldukça dikkatini çeken bir konu. Biz Türkiye olarak gerek mevzuat gerekse yapılan dönüşüm ve gelişim projeleri sebebiyle coğrafyamızda olumlu ve olumsuz örneklerimizle oldukça büyük bir üstünlük sağlamış durumdayız. Kentsel dönüşüm ve gelişim kavramları sadece alanların yeniden inşasını içermiyor. Ana temeli oluşturan, sosyal ve ekonomik dönüşümün iyi planlanması, anketlerin ciddiyetle birebir yüz yüze yapılması, paydaşların görüşleri dikkate alınarak farklı alternatif modellerin ve senaryoların oluşturulması, bunun paydaşlara doğru aktarılması süreçlerini de içeriyor.

"Türklerin başarısızlığını duymadık"

A101 Group CEO'su Ignatiy Danilidi'nin aktardığı bilgilere göre, 2012’de başlatılan Yeni Moskova projesi 1.480.000 hektarlık bir alana yayılan Troitskiy ve Novomoskovskiy ilçelerini kapsıyor. Sosyoekonomik anlamda refah düzeyi yüksek yeni bir şehir yaratmanın tek yolunun başta ulaşım olmak üzere altyapı kalitesinden geçtiğini ifade eden Danilidi,"Geçtiğimiz yedi yıl boyunca, hükümet ve özel işletmeler bölgeye 8.5 milyar euro'dan fazla yatırım yaptı. 2035'e kadar 91.5 milyar daha yatırım yapılacak. 2012'den itibaren sekiz metro istasyonu inşa edildi. Aynı dönemde 192 km'lik yol yapıldı, beş yılda 300 km daha yol yapılacak. Şu ana kadar 11.7 milyon metrekarelik bir alan inşa edildi. Bölgede şu an 400 bin kişi yaşıyor, 2035'te proje tamamlandığında bir buçuk milyondan fazla insan yaşıyor olacak" dedi.

A101 Grubu’nun Moskova'da 25 yıllık deneyime sahip olduğunu, Yeni Moskova bölgesinde 2500 hektarlık alanın da mülk sahibi olduklarını ifade eden Danilidi, insan ve çevre dostu bir şehir ortamı oluşturmayı hedeflediklerini vurguladı. Son bir buçuk yılda projelerindeki konut maliyetinin yüzde 22 oranında arttığına da işaret eden Danilidi, "Müşterilerimizin genelini 35 yaş altı iyi eğitimli genç kesim oluşturuyor" dedi. Danilidi Moskova'daki Türk müteahhitler içinse şunları söyledi: "Türk müteahhitler karmaşık mimari, karmaşık fayda sistemleri, iklim ve prosedür farklılıkları olan Rusya'da çok başarılı işler gerçekleştirdiler. Şimdiye kadar hiçbir başarısızlıklarını duymadık açıkçası. Bir Türk firmasını yeni projelerimizde ortak olarak görmeyi de isteriz."

Tatiana SHARAEVA / CBRE Ortak Çalışma Ofisleri Direktörü
"Moskova co-working'de yedinci sırada"

Dünyada ortak alışma alanı kültürü en yüksek olan şehirlerden biri Moskova. İnsanlar artık ev, ofis alırken veya kiralarken binada co-working alanı olup olmadığına bakıyor. Moskova’da ortak çalışma alanı sektörünün senelik büyüme oranı yüzde 35.

Moskova'da hemen her yeni binada bir co-working alanı mevcut. Moskova ortak çalışma alanı pazar büyüklüğü sıralamasında dünyada yedinci sırada. Şirketlere gerekli olduğunda büyüme veya küçülme imkanı sunan bu model, tüm firmalara cazip geliyor.

Sabri PAŞAYİĞİT / Sabri Paşayiğit Mimarlık Kurucusu
"Moskova, Ekaterinburg ve Kasan önde"

Son yıllarda master plan, kentsel dönüşüm ve karma kullanım projelerine ağırlık veriyoruz. 2019 itibariyle rotamızı yurtdışına çevirdik. Bu konuda iş modeli olarak lokal ofislerle işbirlikleri yapıyoruz. Proestate'e katılma sebebimiz Rusya ve Türk Cumhuriyetleri'nde aktif olmak. Fuarda  tanıştığımız Azerbaycanlı firmalarla işlerimizi paylaşma şansı bulduk. Proestate'e bu sene İTO ile beraber katıldık. Forumun önceki senelere kıyasla daha verimli geçtiğini söyleyebiliriz. Hem birçok inşaat firmasıyla hem de Moskovalı mimarlık ofisleriyle görüşmeler gerçekleştirdik. Kazan ve Ekaterinburg'da endüstriyel yapılar ve dönüşüm konularına çok ağırlık verildiğini gördük. Bu bölgelerden tanıştığımız üç firma ile fuar sonrasında hemen toplantı ayarladık.

Uğur MASLAMANİ / RJ Models Bölge Ortağı
"Türk mimarlar tercih ediliyor"

Proestate sektörel ilişkilerin geliştirilmesi anlamında önemli bir platform olduğu için katıldık. Ruslar yabancı firmalarla güven problemi yaşıyor. Kendinizi iyi tanıtmak bu anlamda çok önemli. Türk mimarlar son zamanlarda konsept projelerde tecrübe sahibi oldu. 2010-2016 arası kentsel dönüşüm sayesinde ortaklık kurulan yabancı mimari firmalar, Türk mimarlık firmalarının da vizyonunu genişletti. Sadece inşaatçılar değil Türk mimarlar da yurtdışına açıldı. Rusya da konsept projelerde Türk mimarlarla çalışmayı tercih ediyor. Farklılaşan mimarlar için Rusya pazarı önemli bir fırsat sunuyor.

Aleksey RASHODCHİKOV / Belediye Araştırma Merkezi Gorod Vakfı Eş Başkanı
"Faizlerin yüzde 4'e düşmesi gerek"

Sadece Moskova'da değil, Rusya'nın diğer bölgelerinde de işbirliğimizi geliştirmeyi umuyoruz. Yatırım olmadan inşaat olmaz. Moskova'da her yıl milyonlarca metrekare inşaat yapılıyor. 2024'e kadar inşaat miktarını Rusya genelinde 120 milyon metrekareye çıkarmak zorundayız. 2024'de banka faizlerinin de yüzde 4'e kadar düşmesi gerek. Metrekare fiyatlarının da 72 binden 88 bin rubleye çıkacağını öngörüyoruz. Finlandiya ve Avusturya'da kişi başı konut alanı 40 metrekare. Biz de bu rakama ulaşmak istiyoruz, bunun için 20 yıla ihtiyacımız var.