Müteahhitler dertli: Maliyet artışları yüzde 170’leri aştı, projeler yarım kaldı!

Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) 2022 yılı son çeyrek raporunu yayınladı. Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörlerinden inşaat, geçen yılı nasıl geçirdi? Yurt içi ve yurt dışı müteahhitlerin sorunları neler? İşte, TMB’nin son raporu.Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) tarafından yayınlanan 2022 yılı son çeyrek raporunda,  yurt içinde daralan inşaat sektörünün son derece zor bir süreçten geçtiği belirtilerek, sürdürülebilir büyümeye dönüşün yakın zamanda beklenmediği dile getirildi

Türk mütaahhitler kalkınma hedeflerinin sürmesi için inşaat sektörünün güçlendirilmesi gerektiğini düşünüyor. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) tarafından yayınlanan 2022 yılı son çeyrek raporunda,  yurt içinde daralan inşaat sektörünün son derece zor bir süreçten geçtiği belirtilerek, sürdürülebilir büyümeye dönüşün yakın zamanda beklenmediği dile getirildi.

Raporda, inşaat sektörü güçlendirilmeden kalkınma hedeflerinin sürdürülmesinin mümkün olmadığına işaret ederek kamu müteahhitlerinin ve konut sektörünün sorunlarını çözecek ilave adımların atılması istendi. Yurt dışı müteahhitlik hizmetlerinin ise son dönemde hem savaş ve ekonomik kriz içindeki dünyadaki gelişmelerin yanı sıra geleneksel pazarlardaki güvenlik sorunları nedeniyle çeşitli güçlükler ile karşılaştığı belirtildi.

TMB’nin ‘ İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nun Ocak 2023 sayısı yayınladı. Raporda, küresel ve ulusal ekonomi ile inşaat sektörüne ilişkin veriler ele alınırken, sektörün hükümetten beklentilerine de yer verildi.

KAMPANYALAR OLUMLU AMA YETMEZ

Raporda, inşaat sektöründe son 5 çeyrek dönemdir artan oranlarda yaşanan aralıksız daralmanın, geçen yılın 3. Çeyrek döneminde de devam ettiğine işaret edildi. Sektörel yatırımlarda 2021 yılının ikinci çeyrek döneminde gerçekleşen artışın, daha sonraki dönemlerde yerini gerilemeye bıraktığının belirtildiği raporda, sektörün canlanması için girdi maliyetlerindeki artış sorununun çözümlenmesi gerektiği ifade edildi.  Raporda, hükümetin son dönemdeki üretimi destekleyen kampanyaları ‘olumlu bir gelişme’ olarak değerlendirilirken, bu yıl içerisinde kamu müteahhitlerinin sorunlarını çözecek ilave adımların beklendiği belirtildi.

Geçen yılın son çeyrek döneminin değerlendirildiği raporda, özetle şu tespitlere yer verildi:

*MALİYETLER ÇOK ARTTI, BORÇLAR YÜKSEK, PROJELER YARIM KALDI: İnşaat maliyetlerindeki artışlar, yeni proje geliştirme ya da kamu projelerinin yürütülmesinde önemli sorunlar yaratıyor.  Salgının etkileri ve döviz kurundaki gelişmelerle birlikte 2021 yılında temel girdi maliyetleri yüzde 150 düzeyine varan oranlarda artış gösterdi. Rusya-Ukrayna savaşının hammadde fiyatları üzerinde küresel çapta yarattığı etkiyle birlikte bu oran yüzde 170’leri aştı. Kamuya yapılan işler için ayrılan ödeneklerdeki yetersizlikler ve hakediş ödemelerinde dikkat çeken uzun süreli gecikmeler ve son dönemde artırılmış olan vergi yükünün getirdiği sorunlar ise halen devam ediyor. Projeler yüksek borç oranları nedeniyle tamamlanamıyor. 

*KAMPANYALAR OLUMLU ETKİLEYECEK: 2021’in son çeyreğinde artan gayrimenkul satışları, 2022 yaz aylarında yavaşladı, ardından gerilemeye başladı. Sosyal konut atılımı ve orta gelirliye uygun koşullarda konut kredisi kampanyaları sektörde kısmi bir rahatlama sağlayabilir.  Konut kredisi faiz oranlarını psikolojik sınır olan yüzde 1’in altına düşürecek ‘Yeni Evim’ kampanyası, sektörü olumlu etkileyebilir

*KÖRFEZ PROJELERİNDE ‘YEŞİL’ IŞIK: Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri başta olmak üzere Körfez ülkeleriyle son dönemde ısınmaya başlayan siyasi ilişkiler, gelecek dönemde yurt dışı müteahhitlik hizmetlerine olumlu yansıyacaktır. Gelecek 10 yıl içinde hayata geçirilmesi planlanan yaklaşık 3,3 trilyon dolarlık alt ve üst yapı yatırımları ile Körfez’de öne çıkan ülkede Saudi 2030 ve Gigaproject gibi programlardan Türk müteahhitlerin pay alması sektörün küresel pazardaki mevcut zorluklardan daha az etkilenerek çıkması açısından önemli.

*AVRUPA’DA YATIRIM FIRSATLARI: Asya ülkelerinin talep artışı halinde yükselmesi beklenen enerji fiyatları çerçevesinde, petrol üreticisi Orta Doğu ve Afrika pazarlarında gerçekleştirilecek yeni projeler sektörü destekleyecek. Diğer yandan; Avrupa ülkelerinde savaşla birlikte ve Avrupa Yeşil Mutabakat (AYM) kapsamında enerji yatırımları ile renovasyon projelerinden sektör için yeni fırsatlar yaratacaktır.

*FİNANSMAN İHTİYACI ARTTI: Küresel para politikalarının sıkılaşmasının yanı sıra halen devam eden savaşın olumsuz etkileri nedeniyle potansiyel projelerin finansman ihtiyacı arttı. Bu kapsamda; TMB, başta Türk Eximbank olmak üzere Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Danimarka Eximbank’ı (EKF) gibi uluslararası kalkınma bankaları ve ihracat kredi kuruluşları ile görüşmelerini sürdürüyor.

*TÜRK İŞGÜCÜ İÇİN ENGELLER AŞILACAK: İnşaat sektörü, yurt dışı projelerde istihdam edilen Türk işgücü sayısını gerekli düzenlemelerle orta vadede 100 bine çıkarmayı hedefliyor. Her fırsatta dile getirdiğimiz yurt dışında müteahhitlik hizmetlerinde istihdam edilecek işgücüne gelir vergisi muafiyeti konusu karşılık buldu. Yurt dışında Türk işgücü istihdamının önündeki bir diğer engel ise işçi-işveren uyuşmazlıklarının bazı avukatlık büroları tarafından istismar edilerek önemli bir problem haline getirilmesi. Bu konuda da ilgili makamlar ile görüşmeler devam ediyor.