Nabucco inşaatıyla Türkiye'ye 4.5 milyar Euro'luk yatırım

Nabucco'nun inşaat aşamasında Türkiye'ye ye 4.5 milyar Euro'luk yatırım yapılması ve 5-10 bin kişinin istihdam edilmesi öngörülüyor. Vergi gelirlerinin yüzde 60'nın da Türkiye'ye kalacağı hesaplanıyor.

Doğalgazda Rusya'ya bağımlılığı azaltacak Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi'nde geri sayım başladı. Çalışmalarına 2002'de başlayan ve Hazar ile Kafkaslardaki doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıması planlanan Nabucco Projesi'nde 13 Temmuz Pazartesi en önemli adımlardan biri atılarak, projeye ilişkin Hükümetlerarası Anlaşma imzalanacak. Çok sayıda ülkeden başbakan düzeyinde katılımla imzalanacak olan Nabucco'nun inşaat aşamasında 4.5 milyar Euro'luk yatırım yapılması ve 5-10 bin kişinin istihdam edilmesi öngörülüyor. Çalışmaları Dışişleri Bakanlığı tarafından yürütülen tören öncesinde Nabucco ile ilgili ayrıntılar önemli ölçüde ortaya çıktı. `Asrın projesi' olarak nitelenen Nabucco'nun bazı özellikleri şöyle:

Ev sahibi Erdoğan

Törene Başbakan Tayyip Erdoğan ev sahipliği yapacak. Anlaşmaya Türkiye adına Erdoğan'ın yanısıra, hattın geçeceği diğer ülkeler olan Bulgaristan, Romanya, Macaristan ile Avusturya'nın Başbakanları imza koyacak. Almanya'dan ise katılım devlet sekreteri düzeyinde olacak. Potansiyel tedarikçi ülkelerden Azerbaycan, Suriye, Mısır, Türkmenistan'dan Enerji ve Petrol Bakanları törene katılırken, Gürcistan'dan Cumhurbaşkanı Miheil Şaakaşvili katılacak.

AB'den Barroso katılacak

Hükümetlerarası Anlaşma'nın imza törenine Nabucco projesini "kolaylaştırıcı" rolünü üstlenen Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso'nun katılacağı teyid edildi. Törende ayıca projeye önemli bir finansman sağlayacak iki Avrupa bankası EIB ve EBRD yöneticileri de yer alacak. Ayrıca, ABD'nin enerji meselelerinde Avrasya Özel Temsilcisi Richard Morningstar ve ABD Senatosu Dışilişkiler Komitesi Başkanı Richard Lugar da törene katılacak. Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barosso da törende yer alarak, AB'nin projeye verdiği siyasi desteği vurgulamış olacak. Törende, projeye finansman sağlayacak Avrupa Yatırım Bankası ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası yöneticileri de bulunacak.

2010'da başlanacak

Projede 2010 yılında hattın inşasının başlaması ve 2014'e kadar tamamlanması öngörülüyor. Yapım aşamasında Türkiye'ye 4.5 milyar Euro yatırım ve 5-10 bin kişilik istihdam bekleniyor. Toplam 3 bin 300 kilometre uzunluğa ulaşacak olan Nabucco Hattı'nın, maliyeti 7.9 milyar Euro olarak hesaplanıyor. Bu arada, Nabucco projesine ilişkin anlaşmanın imzalanacak olması Ankara'da çok olumlu karşılanıyor. Ankara'da "Anlaşma ile Nabucco projesinin kredibilitesinin artacağı, tedarikçi ülkelerin projeyi daha ciddi bir gözle bakacağı" değerlendirmeleri yapılıyor.

Yılda 400 milyon Euro vergi geliri

PROJENİN bitiminde Türkiye kazancını vergi yoluyla devam ettirecek, ayrıca teknik konularda da yeni istihdam olanakları ortaya çıkacak. Anlaşma metninde hattan elde edilecek vergi gelirlerinin dağıtımında boru hattının o ülkeden geçen uzunluğunun kriter olması ilkesinin yer alıyor. Hattın 2 bin kilometresi Türkiye'den geçiyor. Bu durumda Nabucco'da toplanan verginin yaklaşık yüzde 60'ı Türkiye'de kalacak. Bu da Türkiye için anlamı yıllık 400-450 milyon Euro gelir anlamına geliyor.

Yüzde 15'ten vazgeçildi `CDC' formülü geliştirildi

TÜRKİYE, Nabucco'dan geçen gazın yüzde 15'lik kısmını kendi ihtiyaçları ve re-eksport için alma talebinden vazgeçti. Türkiye'nin hükümetler arası anlaşmada böyle bir talepte bulunmayacağı kesinleşti. Türkiye'nin asıl amacının enerji güvenliğini sağlamak olduğu vurgulanırken, bu talebin yerine toplu müzakerelerin yapılacağı yeni bir formül oluşturulduğu öğrenildi. Buna göre, Caspian Development Cooperation (CDC-Hazar Denizi Kalkınma Konsorsiyumu) isimli yeni bir mekanizma oluşturularak, Nabucco'da yer alan şirketler bir araya gelerek, gazı daha ucuz alabilmek için tedarikçilerle pazarlığa birlikte oturacak. CDC kurulduktan sonra, kaynak sağlayacak ülkelerle görüşmelere başlanacak ve alınacak gazın miktarı ve ücreti konusunda, Nabucco'ya taraf tüm ülkeler, gazı satacak ülkeler ile topluca pazarlık yapacak.

6 ay sonra detaylı bir anlaşma daha yapılacak

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 6 ay içinde Nabucco Projesini destekleme anlaşması olarak yorumlanabilecek detaylı bir anlaşmanın daha yapılacağını açıkladı. Yıldız, bu konuda "Bu anlaşma, bu projenin asıl firmasıyla beraber Türkiye'nin yapacağı bir anlaşma olacak. Proje destekleyici anlaşma ile bu bir bütünlük arz edecek. Türkiye ve AB ülkelerinin menfaatlerinin olabildiğince örtüştüğü noktada anlaşma sağlanacak" diye konuştu. Türkiye'nin yüzde 15 talebinden vazgeçmesine ilişkin olarak da Yıldız, şunları söyledi: "Bu şirketlerin bir araya geldiği bir projedir. Hükümetlerin bir araya geldiği bir proje değildir. Yüzde 15'le alakalı geldiğimiz konuda, şirketler bunun arz güvenliği kısmını taahhüt etmişlerdir ama fiyatlamayla ilgili konuda bu taahhüde girmemişlerdir. Biz bunu istedik ama bunun karşılığında da bir kısım şartlar masaya koyduk."

Socar: Siyasi olarak destek ve öncelik veriyoruz

AZERBAYCAN Devlet Petrol Şirketi Socar Başkanı Rövnag Abdullayev, Azerbaycan gazının uluslararası pazarlara çıkması için çalışmalar yaptıklarını söyledi. Azerbaycan'ın halihazırda 4 ülkeye gaz verme imkanı olduğunu dile getiren Abdullayev, bu ülkeleri Türkiye, Rusya, Gürcistan ve İran üzerinden Nahçıvan olarak sıraladı. Azerbaycan'ın gaz rezervlerinin çok güçlü olduğuna değinen Abdullayev, şunları söyledi: "Azerbaycan'da geniş gaz rezervleri vardır. Azerbaycan'ın 31-40-50 milyar metreküp gazı ihraç etme imkanı vardır. Ümit yatağında 200-250 milyar metreküp gaz yatakları var, Şahdeniz'de 1 trilyon 200 milyar metreküp gaz yatakları var. Bunları hayata geçirmeye imkanı var. Bu pazarların hangisi bizim için fizibiliteyse o pazarlara gaz verme imkanlarını araştıracağız. Ama Nabucco projesine siyasi olarak destek ve öncelik veriyoruz."

Adını Verdi'nin operasından aldı

Proje adını İtalyan besteci Guiseppe Verdi'nin `Nabucco' adlı operasından alıyor. Yahudilerin Babil'e sürgüne gönderilmesini anlatan opera, Kudüs'te geçiyor. Babil Kralı Nabulkadnezar döneminde geçen operada, taht kavgaları, aşk ve pekçok entrika sahneleniyor.
Projenin fikir olarak ortaya atılmasında Avrupa'nın doğalgaz konusunda Rusya'ya bağımlılığı da önemli pay oynadı. Özellikle 2006 yılında Rusya Ukrayna'ya sağladığı gazı kesince, Avrupa, enerji güvenliği konusunda alternatifler üzerine yoğunlaşmaya başladı.
Boru hattının ortakları eşit hisse ile BOTAŞ (Türkiye), Bulgargaz (Bulgaristan), Transgaz (Romanya), MOL (Macaristan), OMV (Avusturya ve RWE (Almanya). Anlaşmaya hattın sınırlarından geçeceği ülkeler imza koyarken, konsorsiyumun diğer üyesi Almanya transit rolü olmadığı için imza koymayacak.

Pazartesi günü imzalanacak Anlaşmanın, doğalgaz tedariki gibi tartışmalı konulara açıklık getirmese bile, yatırımcıların projeye olan güvenini arttırması ve tedarikçi ülkelere daha ciddi bir mesaj vermesi bekleniyor.
Nabucco Projesi için en önemli adımı ise tedarikçi ülkelerle anlaşma konusu oluşturuyor. Nabucco'ya Azerbaycan, Türkmenistan, Irak, Mısır, Suriye gibi doğalgaz kaynağına sahip ülkelerden gaz sağlanması düşünülüyor.
Ancak, kaynak konusunda da siyasi kararlar önem taşıyor. Örneğin, dünyanın en büyük ikinci doğalgaz rezervlerine sahip İran'ın projeye dahil edilmesi için önce batıyla ilişkilerini düzeltmesi ve nükleer programına şeffaflık kazandırması şartı aranıyor.
 
Merve ERDİL/Hürriyet