Nermin çiviciler: Haydarpaşa Garı!

Devlet Demiryollarına ait istasyon, gar ve arazilerde planlanan dev kentsel dönüşüm projelerinin, Anayasa ’ya aykırı olduğu iddiası ile Cumhuriyet Halk Partisi ’nin açtığı dava;   Anayasa Mahkemesi'nin 9 Haziran perşembe günlü toplantısında reddedildi

Devlet Demiryollarına ait istasyon, gar ve arazilerde planlanan dev kentsel dönüşüm projelerinin, Anayasa 'ya aykırı olduğu iddiası ile Cumhuriyet Halk Partisi 'nin açtığı dava;   Anayasa Mahkemesinin 9 Haziran perşembe günlü toplantısında reddedildi. Bu kararla başta Haydarpaşa Garı olmak üzere bir çok projenin önü açıldı.

Haydarpaşa Kompleksi tamamlandığında, içerisinde;yat limanı, yat kulubu, kurvaziyer limanı, hastane, oteller, kongre ve kültür merkezi, konutlar, iş merkezleri, ticaret alanları, alışveriş merkezleri, spor merkezleri, parklar, okullar ve otopark bulunacak.

Projeye mimarlar, şehir plancıları ve sivil toplum örgütleri, “İstanbul'un siluetini değiştireceği “     iddiasıyla tepki gösteriyor.

Osmanlı 'dan Günümüze Haydarpaşa Garı

Özellikle denizden bakıldığında görkemli bir tarihe sahip bir şehirde bulunduğunuzu   hemen   hissettiren gar binası, Alman mimarların eseri. Binanın yapımı, 1906 - 1908 yılllarında gerçekleşmiş. Gar binasının   temeli     denize kazık çakılarak oturtulmuş ve deprem riskine karşı temelinde hafif delikli taşlar kullanılmış.

Osmanlı Devleti, birçok tren hattının inşası imtiyazını yabancılara verirken, Haydarpaşa-İzmit hattını bizzat inşa etmiştir. Ancak daha sonra bu hattın işletme hakkı da İngilizlere devredilmiş. Birinci Dünya Savaşı sırasında Haydarpaşa Gar 'ı, askeri birim olarak kullanılmış. Anadolu 'ya cephane ve asker sevki buradan gerçekleştirilmiş. 1917 yılında büyük bir patlama sonucu çıkan yangında, gar binasının özgün kuleleri yok olmuş.   Uzun yıllar yıkık kuleleri ile hizmet veren   Haydarpaşa gar binası kulelerine,1928 de yapılan restorasyon ile kavuşmuş.

Haydarpaşa demiryolu hattı, cumhuriyetle birlikte ilk millileştirilen işletmelerden. Cumhuriyet rejimi için,   “tüm yurdun demirağlarla örülmesi ” bir aydınlanma ve uygarlık projesi olduğundan, gar binası içinde demiryolu eğitimi veren bir okul açılmış.Bu okulda eğitilen   genç demiryolcuların, ülkenin   çağdaşlaşmasında öncü rol oynamak üzere kültürel, siyasal ve toplumsal bilgilerle   donatılması hedeflenmiş.

Genç cumhuriyetin çoğu İstanbul 'da oturan milletvekilleri, yüksek bürokratları Başkent Ankara 'daki görevlerine Haydarpaşa garından uğurlanmış, gar lokantası   pek çok siyasi karara ev sahipliği etmiş.

Türk Sanatında Haydarpaşa Garı

Cumhuriyetle birlikte Haydarpaşa Garı   Türk edebiyatına girmiştir. Nazım Hikmet 'in Memleketimden İnsan Manzaraları Haydarpaşa Gar 'ında   başlar.
“Denizde balık kokusuyla
Döşemelerde tahtakurularıyla gelir
Haydarpaşa garında bahar. “

Gar içindeki özgün mavi çinili lokanta, daha sonraları yazar buluşmaları ile de ünlenir.

Haydarpaşa Garı, 60 lı 70 li yılların Türk sinemasının vazgeçilmez mekanlarından biridir. İstanbul 'a yönelik iç göçü konu alan filmlerde kahramanımız, elindeki tahta bavulla   Haydarpaşa Garının   güzelim merdivenlerinden;     Sultanahmetin minarelerini,   Kadıköy 'ü,   birazdan kendini Eminönü ‘ye taşıyacak olan vapuru, deniz fenerini, hatta denizi ilk defa görecektir.

Behçet Aysan 'ın “ay düşünce denize / seni hatırlarım / ince ince yağan yağmur, / iskeleye yanaşan vapur / Haydarpaşa Garı / seni hatırlarım ” dizeleri, bu gün ellili altmışlı yaşlarını yaşayanlara hayatlarında iz bırakan bir ayrılık veya kavuşmayı mutlaka anımsatacaktır.
 
Umarız İstanbul 'un vazgeçilmezlerinden biri olan Haydarpaşa silueti yerini; kentin tarihi ve kültürel yapısı ve dokusunun bütünleşeceği bir çözümle, yeni bir güzelliğe bırakır.

Haftaya buluşmak üzere sağlıklı günler dilerim.  

Av. Nermin çiviciler/Milliyet Emlak