Organize Sanayi Bölgeleri senelik ortalama kira artış oranı yüzde 111’e fırladı!

Adana, yıllık kira artış oranları açısından yüzde 189'luk bir artışla ilk sırada yer alırken, İzmir yüzde 176'lık artış oranıyla ikinci sırayı aldı. Manisa ise yüzde 175'lik bir artış oranıyla üçüncü sırada yer aldı. Yapılan araştırmada, bu gelişmenin yıllık kira artış oranlarına yansıdığı belirtildi

TSKB'nin açıklamasına göre, son yıllarda sanayi sektörüne olan talebin artması arsa satış ve fabrika kira değerlerini etkiledi. Yapılan araştırmada, bu gelişmenin yıllık kira artış oranlarına yansıdığı belirtildi. Adana, yüzde 189'luk artışla en yüksek kira artış oranına sahipken, İzmir yüzde 176 ve Manisa yüzde 175 artış oranlarıyla takip etti. Denizli ise yüzde 81'lik oranla en düşük artışa sahip kent oldu. Araştırmaya göre, 31 organize sanayi bölgesinin ortalama artış oranı yüzde 111 olarak kaydedildi. TSKB Gayrimenkul Değerleme A.Ş. Genel Müdürü Makbule Yönel Maya ise arsa tahsislerinin tamamlanmasıyla birlikte sınırlı fabrika arzı ve talep artışının fabrika kiralarındaki artışta önemli rol oynadığını belirtti.

Maya, lojistik avantajların talep üzerinde etkisinin olduğunu belirtti ve 2021 yılında baz etkisinin görüldüğü yerlerde ve genellikle mal sahipleri tarafından kullanılan OSB'lerde yıllık kira artışlarının sınırlandığını söyledi. Marmara Bölgesi'nde 2020 yılında başlayan talep artışının 2021 yılında diğer bölgelere göre daha fazla fiyat artışına neden olduğunu ifade eden Maya, bu durumun en yüksek kira düzeyine sahip OSB'lerin bu bölgede olmasının ana sebebi olduğunu belirtti.

Adana, İzmir ve Manisa'nın lojistik avantajları nedeniyle diğer OSB'lerden daha yüksek talep aldığını ve bu illerin diğerlerinden olumlu bir şekilde ayrıştığını vurgulayan Maya, yıllık kira artışının en az yaşandığı ilin Denizli (%81) olduğunu, en fazla artışın ise Adana'da (yüzde 189) gerçekleştiğini aktardı.

Maya, gayrimenkul yatırımlarının geri dönüş süresinin hesaplanmasının bir yıllık kira bedelinin pazar değere bölünmesiyle yapılabileceğini belirtti. Maya, organize sanayi bölgelerindeki ortalama geri dönüş süresinin 2022 yılındaki 16,6 yıllık değerinden, 2023 yılında 18 yıla yükseldiğine işaret etti.

Endüstriyel yapılar için artan talep ve inşaat maliyetlerindeki artışın geri dönüş sürelerini yükselttiğini ifade eden Maya, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Marmara Bölgesi’nde geri dönüş süreleri 14,5-17,5 yıl aralığında iken Karadeniz hariç diğer bölgelerde geri dönüş sürelerinin 17-21 yıl aralığında değiştiği görünüyor. Arsa değerlerinin doluluk oranının yüksek olması ise sınırlı arsa arzı ve talep artışından olumlu etkileniyor. Arsa değer artışlarında İzmir, Manisa gibi illerde talep artışı en önemli itici güç olurken, Kayseri ve Adana’da baz değerlerin düşük olmasının da güçlü artış oranlarında etkisi bulunuyor.

Piyasası daha oturmuş olan ve yüksek satış birim değerlerine sahip olan İstanbul ile yakın çevresinde ise ortalamanın kısmen altında artış oranları gözlemleniyor. Arsa değer artışı ile kira değer artışının uyumlu olmasını piyasanın sağlıklı ilerlediğine yönelik bir işaret olarak da değerlendirebiliriz. OSB’lerde yıllık arsa değer artışına baktığımızda yüzde 117’lik bir ortalama görüyoruz. Yıllık arsa değer artışlarında Kayseri, İzmir, Antalya, Manisa ve Adana ön plana çıkarken, tüm bölgelerde enflasyonun üzerinde bir artış gerçekleştiği de dikkat çekiyor."

Maya, organize sanayi bölgelerindeki yüksek doluluk oranlarının, talebin de yüksek olduğunu gösterdiğini belirtti. Ancak düşük doluluk oranlarının doğrudan talep olmadığının bir göstergesi olarak yanlış yorumlanmaması gerektiğini de ekledi.

Maya, yeni kurulan organize sanayi bölgelerinde veya yeni gelişme sahalarında doluluk oranlarının düşük olduğunu ve bu durumun gelecekte kira değerlerini etkileyebileceğini belirtti. Araştırmanın kapsadığı organize sanayi bölgelerinin 8'i dışındaki tüm bölgelerde doluluk oranlarının yüzde 90'ın üzerinde olduğu görülmüştür. Bu yüksek doluluk oranları, bu bölgelerin kira değerlerinin gelecekte artabileceğine işaret etmektedir.

İzmir örneğinde, doluluk oranlarının düşük olmasına rağmen güçlü kira artışlarının gözlemlenmesi, bölgeye olan talebin arttığının açık bir göstergesidir. Tekirdağ'da ise son yıllarda 14 organize sanayi bölgesi kurulmasına rağmen, doluluk oranlarının diğer bölgelere göre kısmen düşük olduğu dikkat çekmektedir. Ancak, bölgedeki diğer illerdeki yüksek doluluk oranları ve daha düşük kira bedelleri, bölgeyi olumlu yönde etkileyebilir. Bu nedenle, kapasitenin doğru bir şekilde yönetimi önem kazanmaktadır.