Otopark, brüt alana katılıyor konutta kredi sorun yaratıyor
Konut satışlarında net ve brüt metrekareler arasındaki fark ekspertiz değerini de etkiliyor
Gayrimenkul kuruluşlarının uygulamaya koydukları projelerdeki konutların satış işlemlerini brüt, bankalarda ekspertiz değerlendirmelerini net büyüklüklere göre yapması, kullanılacak konut kredi miktarlarında sorun yaşanmasına yol açıyor. Buna da konutların brüt metrekare büyüklüklerine balkon, asansör, merdiven boşluğunun yanı sıra son dönemlerde kapalı garaj, açık otopark ve sundurmaların da eklenmesi yol açıyor.
Özellikle kredi kullanımı sırasında tüketicinin kredi miktarı üzerinde de etkili olan bu durum için bankacılar, `Satın alacağınız konutun fiyatlamasının brüt mü, yoksa net metrakare üzerinden yapıldığına dikkat edin' uyarısında bulunuyor.
Konut kredisi kullanırken, kredi miktarı satın alınacak konutun ekspertiz değerinin yüzde 80'ine kadar verilebiliyor. Ancak son birkaç yıldır yeni projelerle birlikte satılan konutun metrekaresi ile ekspertiz yapılan alan arasında farklar ortaya çıkmaya başladı. Bu da, projelerin büyük bölümünde satışların brüt metrekare üzerinden gerçekleştirilmesinden kaynaklanıyor. Brüt metrekare de evin net kullanımının yanı sıra balkonlar, asansör, merdiven boşluğu gibi alanlarda dahil ediliyor. Net metrekare ise en basit tanımıyla daire içi alanların duvardan duvara ölçümüyle ortaya çıkan kullanım alanı olarak nitelendiriliyor.
GARAJ, AÇIK OTOPARK
Ancak bazı projelerde brüt kullanım alanı farklı hesaplamalarla gündeme gelebiliyor. Bazı inşaat şirketleri garaj, hatta açık otopark ve sundurma alanlarını da brüt metrekare içine koyarak konutun olduğundan daha geniş imajı yaratmak istiyor. Metrekare hesaplamasında bu alanlar içinde yapılan ödeme evin fiyatının da değerlemesini değiştirebiliyor.
SORUN OLUYOR
Özellikle tüketicilerin bu tip evleri konut kredisi kullanarak satın almak istemesi durumunda, brüt ve net büyüklük arasındaki metrekare farkından dolayı sorun yaşanabiliyor. Satın alınacak konut, brüt metrekare üzerinden değerlenen projede bankaya gidildiğinde evin ekspertiz değeri genellikle oturum alanı metrekaresi üzerinden belirleniyor. Konutun ekspertiz raporunda belirlenen 'ekspertiz değeri'ne göre kredinin nihai tutarına karar verilerek, ekspertiz değerinin maksimum yüzde 80'ine kadar kredi kullanılabiliyor.
STANDART GETİRİLMELİ
Bankacılar tüketicilerin brüt, net metrekare üzerinden doğan değerleme farkları nedeniyle konut kredisi kullanımında sorunla karşılaştırdıklarına dikkat çekiyor. Bu konuda, bankaların suçlanmaması gerektiğini savunan yetkililerin anlattıkları şöyle: `Net, brüt metrekare farkını belirleyen standart bir kural yok. Konut satın alan kişi net alan mı, brüt alan mı aradaki fark nedir, brüt alana dahil alanlar hangileridir incelemeli. Bu alanda sorun çıktığında bankalar günah keçisi oluyor. Bu alanda bir standart olması gerekiyor. Örneğin; otomobil alım satımlarında bu standart vardı. Maliyede, tapuda, vergide, değerlemede, hemen her alanda çeşitli sorunlar sözkonusu.'
Konut sigortası da zorunlu olmalı
EMLAK sektörünün belli standartları yakalaması gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, sigortanın da bunların en başında geldiğini söylüyor. Uygulamada bazı sıkıntılar olsa da uzmanlar sigortanın gerekliliğini şöyle dile getiriyor: `Konut alım satımlarında sigortanın zorunlu olmaması büyük sıkıntı yaratıyor. Evin mutlaka garanti altında olması gerekiyor. Çünkü, Türkiye'de ev 'en değerli yatırım'. Sigorta şirketlerinin de tüketicinin güvenini sağlaması gerekiyor. Ancak mortgage'ın en önemli ayağı sigorta. Sigorta olmadan zaten ikinci piyasa olmaz. Kasko gibi konut sigortasının da zorunlu olması lazım. İnsanların arabası sigortalanacak kadar değerliyse, evleri de o kadar değerlidir.'
Brüt 177, nette 130 metrekareye iniyor
BRÜT ve net arasındaki farkı, şöyle bir örnekle açıklamak mümkün: `Brüt 177 metrekare olan bir daire 366 bin liraya satılıyor. Bu konutun metrekare fiyatı da 2 bin liraya denk geliyor. Ancak planlarda balkonlar hariç evin kullanım alanının (net alan) yaklaşık olarak 130 metrekare olduğu görülüyor. Aradaki metrekare farkını eksperler dikkate almıyor. Eğer banka kredisi kullanmak istenirse bu dairenin kredi tutarı 130 metrekare üzerinden belirleniyor. Böylece tüketicinin alacağı kredi tutarı da, düşük kalıyor. Evin satış bedeli ile ekspertiz değeri arasında büyük bir fark ortaya çıkıyor.'
Esra Sahici/Hürriyet Emlak