Özelleştirme ihalelerine yargı yolu mu gözüktü?

Danıştay; Bakanlar Kurulu’nun Eti Alüminyum, Kuşadası ve Çeşme Limanları, SEKA ve TÜPRAŞ’ın hisselerinin satışına yönelik mahkeme kararlarını yok sayan “özelleştirme uygulamalarının yargı dışında bırakılması” kararının yürütmesini durdurdu

Bakanlar Kurulu’nun “özelleştirme uygulamaları yargı dışında tutulsun” kararını Danıştay durdurdu. Dev ihaleler için mahkeme yolu yeniden açıldı.

Danıştay; Bakanlar Kurulu’nun Eti Alüminyum, Kuşadası ve Çeşme Limanları, SEKA ve TÜPRAŞ’ın hisselerinin satışına yönelik mahkeme kararlarını yok sayan “özelleştirme uygulamalarının yargı dışında bırakılması” kararının yürütmesini durdurdu. Karar ile devir-teslim işlemleri tamamlandığı için yargı işlemlerinden muaf tutulan pek çok dev ihale dava konusu olabilecek. Buna göre, bu davalarda çıkacak kararlar, Bakanlar Kurulu kararıyla engellenemeyecek. Bazı özelleştirme kararlarının iptali ve bu kararın fiilen uygulanması sözkonusu olabilecek.

Bakanlar Kurulu geçen sene, devir işlemleri tamamlanan 5 kritik özelleştirmeyle ilgili yargı sürecini durduracak bir karar aldı. Kararda, Eti Alüminyum, Kuşadası Limanı, Çeşme Limanı ve SEKA Balıkesir İşletmesi’nin özelleştirilmesi ile TÜPRAŞ’ın yüzde 14.76’lık hissesinin İMKB Toptan Satışlar Pazarı’nda satılması işlemlerini iptal eden yargı kararlarının uygulanmaması istendi.

‘Özelleştirme tamamlandı’

Kararda, bu işlemleri iptal eden yargı kararlarıyla ilgili olarak, geriye ve ileriye yönelik herhangi bir işlem yapılmaması ve özelleştirme işlemlerinin tamamlanması istendi. Bakanlar Kurulu kararında, tamamlanmış özelleştirmelerle ilgili iptal kararlarının “fiilen uygulanamayacağı” belirtildi.

Bakanlar Kurulu’nun özelleştirmelerde yargı kararlarını kısıtlayan kararında, 12 Eylül 2010 referandumu ile hayata geçen yargı reformu etkili oldu. Referandum sonucu kabul edilen düzenlemelerle yargı kurumlarının “kamu yararı” yönünden inceleme yapılmasının önüne geçilmişti.

Bakanlar Kurulu’nun bu kararının hukuk devleti ilkelerine ve anayasaya aykırı olduğunu öne süren avukat Nilgün Öğünçlü, yürütmenin durdurulması amacıyla Danıştay 13’üncü Daire’de dava açtı. Bakanlar Kurulu’nun kararıyla, hukuka aykırı bulunarak iptaline karar verilen bazı özelleştirme işlemlerinin meşrulaştırılması yoluna gidildiğini savunan Öğünçlü, şunları söyledi:

“Fiili imkansızlık gerekçesi ile hukuka aykırı, yolsuz idare işleminin korunması hukuka güveni sarsar. Fiili imkansızlık doğru olmayan, dayanaksız, eğreti bir gerekçedir. Örneğin TÜPRAŞ’ın hisselerinin özelleştirilmesine dair işlemin geri alınması konusunda hiçbir engel, fiili imkansızlık yoktur. Yine Kuşadası Limanı özelleştirmesinde geri dönüş çok kolaydır. Borçlar Hukuku çerçevesinde sözleşme gereğince yapılanlar iade edilecektir. Somut durumda liman işletmecisi devir tarihinden sonra hukuka aykırı yapılar yapmış, bunlarla ilgili yıkım kararı verilmiştir. Hukuka aykırı imalatları nedeni ile hak iddiasında bulunması mümkün değildir.”

Dev ihaleleri ilgilendiriyor

Danıştay’ın verdiği son karar ile devir işlemleri tamamlandığı için yargı işlemine tabi tutulamayan tüm özelleştirmelerin yeniden dava konusu olmasının önü açıldı. Verilen karar emsal kabul edilirse, tamamlanan bir özelleştirmeye açılacak dava için için, “satış tamamlandı fiilen geri dönüş imkansız” gerekçesi öne sürülemeyecek. Sivil toplum kuruluşlarının ya da vatandaşların başvurusu ile devir-teslim işlemi tamamlanan “dev” köprü, otoyol, liman ihaleleri dava konusu olabilecek.

YÜRÜTMEYİ DURDURMA

İtirazı inceleyen Danıştay 13. Daire, 25 Ekim 2013’te aldığı yürütmeyi durdurma kararında, Bakanlar Kurulu’nun işleminin hukuka uygun olmadığını tespit etti. Danıştay’ın verdiği yürütmeyi durdurma kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na götürülebilecek. 

Milliyet/Mithat Yurdakul