Radye temel sistemi, uzmanları ikiye böldü!

Van depreminin ardından 'hayati' bir konu gündeme geldi. Uzmanlar, Türkiye'de uygulanan radye temel sistemine karşı çıktı. Maliyeti yüzde 10 fazla olan sismik İzolasyon sistemine geçilmesini isteyen uzmanlar Japonya'yı örnek gösteriyor

Van depreminin ardından yapı ve denetim sistemi masaya yatırılırken  'hayati' bir konu gündeme geldi. Uzmanlar, Türkiye'de uygulanan radye temel sistemine karşı çıktı. Maliyeti yüzde 10 fazla olan sismik İzolasyon sistemine geçilmesini isteyen uzmanlar Japonya'yı örnek gösteriyor. Bazıları ise radye temelin kurallarına uygun yapılması durumunda yeterli olacağı görüşünde.

Yapıda kaliteli ve yeterli malzeme kullanmak depremin zararlarını azaltmada yeterli olmuyor. Bina sağlam bir temel üzerine oturtulmadıysa depremi kayıpsız atlatmak mümkün değil. Van'da meydana gelen 7.2'lik depremle sarsılan Türkiye'de, artık yapı ve denetim sistemi tartışılıyor. Hali hazırda kullanılan ve depreme dayanıklı olduğu düşünülen radye temel sistemi ise uzmanları böldü.

DEPREME DAYANIKSIZ

Radye temel sisteminin çok basit tekniklerle yapıldığını ve ciddi bir uzmanlık gerektirmediğini ifade eden Fatih Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Sami Gören, "Kolonların altına pabuç diye bir sistem yerleştiriliyor. Temeli tamamen betonla kaplıyor. Depreme karşı bir mukavemet sağlamıyor. Çökmeyi engellese de depreme dayanıklı bir sistem değil" diye konuştu. Türkiye'de sadece binada kullanılan malzemenin kalitesi ve yeterliliğine özen gösterildiğini belirten Gören, temelde ne tür bir tekniğin kullanıldığının hayati önem taşıdığını vurguladı.

JAPONYA'DA KULLANILIYOR

Japonya gibi depremin yoğun olarak hissedildiği ülkelerde radye temel yerine Sismik İzolasyon Temel Sistemi'nin kullanıldığını hatırlatan Gören şöyle devam etti: "Türkiye için yeni olsa da dünya için değil. Birçok örneği mevcut. Özellikle yüksek binalarda kullanılıyor. Japonya'da bu sistemi uygulamak zorunlu değil ama ciddi binaların ilk tercihi. Japonya'da çoğunlukla ahşap olan iki katlı binalar dışında site şeklindeki kalabalık konutlarda da sıklıkla tercih ediliyor. Biz ilk kez Erzurum'daki Devlet Hastanesi'nde uyguladık. Sağlık Bakanı ile Japonya'ya gidip bu şekilde inşa edilmiş olan binaları inceledik. Çok hoşuna gitti. Aynı sistemi Beylikdüzü'nde inşa edilecek hastanede kullanacağız."

Sismik İzolasyon Sistemi ile yapılan hastanenin yıkılması bir yana ameliyat gibi kritik operasyonların bile durdurulmadığını belirten Gören, "Çok muazzam bir sistem. Standartların çok yüksek olduğu binalarda bu sistem mutlaka kullanılmalı. Çok yüksek mali külfet gerektirecek bir sistem de değil. Tek sorun Türkiye'de bilinmiyor olması" dedi.

HASSAS BİNALAR İÇİN ÖNEMLİ

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mustafa Erdik de doğru kullanıldığı takdirde Sismik İzolasyon Sistemi'nin yerinde bir tercih olacağını kaydetti. Özellikle hassas yapılar için son derece önemli olduğuna işaret eden Erdik, "Ancak her binada uygulanmaz. Yer hareketi çok iyi tespit edilmeli. Çünkü tüm binanın güvenliği bu sisteme veriliyor" ifadesini kullandı.

DR. DEMİRCİ: DEPREMİ HİSSETMEDİK

Sismik İzolasyon sisteminin ilk kez uygulanan kamu binası özelliği taşıyan Erzurum Bölge Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekim Yardımcısı Dr. İlyas Olcay Demirci, Van depremi esnasında hastanede yaşananları anlattı.  Deprem esnasında kendi evinde bulunan Demirci, "Binanın 9-10 şiddetinde depreme dayanıklı olduğunu bildiğim için merak ettim ve hastanedekilere sordum. Onlar da neredeyse depremi hiç hissetmediklerini aktardı. Sadece bazıları bu sarsıntıyı baş dönmesi olarak algıladığını ve çok kısa sürdüğünü söylediler. Ancak ben evimde onlardan daha çok hissettim. Öyle ki kimi evlerde dolapların devrildiği oldu" diye konuştu.

EN GÜVENLİ  YER HASTANE

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Başhekimi Prof. Dr. Nazım Mutlu, Kocaeli'nde bugüne kadar olan depremleri hastanede neredeyse hiç hissetmediklerini söyledi. Mutlu, "Kendimi en güvende hissettiğim yer hastane. Bu hastanede sistem sayesinde depremden korkmuyoruz" dedi. 

8'LİK DEPREM 5 GİBİ HİSSEDİLİYOR

Temeline fabrikada imal edilen ve farklı tasarımları bulunan birkaç aparat kullanılıyor. Bu aparatlar çoğunlukla çelik ve lastik levhalardan oluşup birbirine yapıştırılıyor. Sarsıntı esnasında temel ile bina ayrı ayrı hareket ediyor. Deprem dalgalarını sismik izolasyon sistemi emiyor. Sonuçta bina titreşimden etkilenmiyor. Yapılan bir araştırmaya göre Sismik izolasyonlu bina Richter ölçeğine göre 8 büyüklüğündeki bir depremi 5.5 büyüklüğündeki deprem gibi hissettirdi. Maliyeti ise mevcut sistemin yaklaşık yüzde 10 fazlasına denk geliyor.

 Bugün