Rize'nin şehircilik yapısı sel taşkınlarına neden oluyor!
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümü Genel Jeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Bektaş, Rizede yaşanan sellerin, ilin jeolojik yapısı ve gelişen şehirleşmenin doğal sonucu olduğunu söyledi
Prof. Dr. Bektaş, yaptığı açıklamada, Rizenin yerinin
değil, şehircilik anlayışının değişmesi gerektiğini belirterek, "Şehir yerinin
değiştirilmesi pratik bir yöntem olmadığı gibi, bölgede taşkın ve sel problemini
yok edici bir çözüm de değildir. Ortak şehirleşme sorunu olarak gelişen sellerin
sıklığını ve büyüklüğünü taşkın planlaması ve yönetimi ile kontrol etmek ve
azaltmak mümkündür" dedi.
Son yıllarda Rizede can ve mal kaybına neden olan sellerin ana nedeninin
geçirimli doğal arazinin şehirleşmeyle azalmasından kaynaklandığını ifade eden
Prof. Dr. Bektaş, "Rize şehir selleri için yaygın görüş küresel ısınma, şiddetli
yağış ve sahil yolunun deşarj engelleyici varlığıdır. Oysa en önemli neden
doğanın ve şehirleşmenin temel yasası olan ve birbirleriyle sıkı ilişki
içerisinde gelişen Rizenin jeolojik yapısı ile şehrin zaman içerisinde büyüyerek
geçirimli doğal arazinin geçirimsiz asfalt yollar, kaldırımlar ve beton yapılar
tarafından işgal edilmesidir" diye konuştu.
-"Şehir selleri büyüyen illerin ortak şehircilik sorunudur"-
Prof. Dr. Bektaş, başka bir deyişle beton yığını haline gelmiş yerleşim
alanına düşen yağışın önemli bir kısmının toprak tarafından emilemediği için
çevredeki kuru derelere normalden daha fazla su dolarak şehir taşkınlarına neden
olduğunu söyledi.
Bektaş, şöyle devam etti:
"Aslında şehir selleri tüm dünyada olduğu gibi büyüyen illerin ortak
şehircilik sorunudur. Bu bağlamda Trabzon, Giresun, Ordu gibi büyüyen Doğu
Karadeniz yerleşim alanları şehir selleri açısından potansiyel risk taşımaktadır.
Rize, jeolojik olarak Rize körfezine açılan kuzeydoğu ve kuzeybatı doğrultulu
fayların oluşturduğu at nalı şeklinde bir çöküntü alanıdır. Yaklaşık 9
kilometrekarelik yerleşim alanının çevresi 300 metre yüksekliğe varan sırtlarla
çevrilmektedir. Şehirleşme nedeniyle bölgeden suları uzaklaştıran doğal drenaj
ağı büyük ölçüde yok edildiğinden doğu, batı ve güney yamaçlardan inen yağmur
suları doğrudan tektonik çanak içerisindeki Kaplıca, Müftü, Orhon, Çarşı,
Değirmen ve Pehlivan Taşı mahalleleri üzerine boşalmakta şehir sellerine neden
olmaktadır."
Gelişen şehirleşmenin arazinin doğal yapısını bozduğuna dikkati çeken
Prof. Dr. Bektaş, şunları kaydetti:
"Rizede yaşanan seller, ilin jeolojik yapısı ve gelişen şehirleşmenin
doğal sonucudur. Bu durum şehir sellerinin sıklığında ve büyüklüğünde artış
göstermektedir. Ağaçların ve bitki örtüsünün yok edilmesi, arazinin tesviye
edilerek düzleştirilmesi, suları bölgeden uzaklaştıran drenaj ağının azaltılması
veya yok edilmesi, toprağın yerini binaların alması bölgeye düşen aşırı yağmur
sularının hızlı bir şekilde çevre derelerin taşmasına neden olmaktadır."
AA
