Rusya-Ukrayna savaşı ayçiçek yağı fiyatlarını da vuracak! Yeni zamlar kapıda!
Ayçiçek yağı alacakken yüksek zamlarla karşı karşıya kalanlar, yüksek fiyatlı etiketleri sosyal medya aracılığıyla paylaşıyor ve tepkilerini gösteriyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan ise yükselen ayçiçek yağı fiyatlarına ilişkin dikkat çeken bir açıklama geldi. Diğer taraftan sosyal medya aracılığıyla yayınlanan bazı videolarda, ayçiçek yağı fiyatlarının daha da zamlanacağıyla ilgili öngörüler nedeniyle birçok vatandaşın marketlerde yoğunluk yarattığı görüntülere yer veriliyor
Sanal marketlerde bulunan ayçiçek yağlarında ve vatandaşların sosyal medya aracılığıyla paylaştığı birçok fiyat etiketinde 5 litre olan yağların 250-350 Türk Lirası'na kadar ulaştığı belirlendi.
Diğer taraftan sosyal medya aracılığıyla yayınlanan bazı videolarda, ayçiçek yağı fiyatlarının daha da zamlanacağıyla ilgili öngörüler nedeniyle birçok vatandaşın marketlerde yoğunluk yarattığı görüntülere yer veriliyor.
Dünya genelinde tahıl ticaretinde önemli bir yeri bulunan Rusya ve Ukrayna, dünyadaki toplam buğday ihracatının yüzde 30'luk kısmını, arpanın yüzde 31'lik bölümünü, ayçiçeğin ise yüzde 32'lik kısmını gideriyor. En son 2008'de yaşanan gıda krizi sırasında dünyada buğdayın fiyatının 352 doları gördüğünü dile getiren tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım, şu an ise buğday fiyatlarının 346,5 doları gördüğüne dikkat çekiyor.
Peki ayçiçek yağı fiyatları yükselecek mi? İşte uzman isimlerin konuya ilişkin açıklamaları..
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan Ocak ayı resmi istatistiklerine göre; 2020-2021 sürecinde Türkiye'deki buğday ithalatının yüzde 78'inin Rusya'dan, yüzde 9'unun ise Ukrayna'dan gerçekleştiği belirlendi. Diğer taraftan Türkiye'deki arpa ithalatının yüzde 40'ının Rusya'dan; ayçiçeğinin ise yüzde 56'sının Rusya'dan ve yüzde 12'sinın Ukrayna'dan gerçekleştirildiği kaydedildi.
Uzman isimler yükselen enerji maliyetleri ve yükselen ithalatın göz önüne alınması halinde, Türkiye'deki ekmek ve benzeri unlu mamullerin ve ayçiçek yağlarının da fiyatlarının zamlanacağı tahmininde bulunuyor.
Ayçiçek yağı fiyatları neden yükseliyor?
Türkiye temel gıda üretiminde tümüyle kendine yetebilmesi mümkün bir ülkeyken, dışa bağımlılığı devam ettirecek politikaları sürdürmesi sebebiyle eleştirilerle karşı karşıya kalıyor. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Baki Remzi Suiçmez konuyla ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulundu ve ülkemizi ayçiçek yağıyla ilgili "ciddi bir tehlikenin" beklediğine vurgu yaptı. Remzi Suiçmez, "Kendi kendimize yeterliliğimizin yüzde 70'lerde olduğu ayçiçeğini de biz Rusya ve Ukrayna'dan alıyoruz. Bu ürünleri ya alamayız ya da daha yüksek fiyatla başka ülkelerden ya da yine Rusya ve Ukrayna'dan alabiliriz" şeklinde konuştu.
Tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım da ayçiçek yağlarına yeni zamların geleceğini öngördüğünü belirtti ve artacak fiyatlarla ilgili, "Gıda sektörünün verdiği bilgiye göre, depolarda 1 aylık yağ kalmış durumda. Zaten ithal ayçiçek ham yağ fiyatı 1.400 dolardı, bu şimdi hemen 1.500 doları buldu. Ton başına 100 dolar artış çok önemli bir rakam. Bu da içerideki fiyatlara yansıyacak. Depolarda bir aylık yağ kalması da yakın zamanda yansıyacağına işaret ediyor." ifadelerini kullandı.
Konuyla ilgili değerlendirmeler yapan tarım yazarı ve Ziraat Mühendisi Faik Toy Toy ise "34 yıl önce 20,5 milyon ton olan buğday üretimimiz halen 20,5 milyon ton. Çünkü çiftçinin zararı düşünülmeden hep yurt dışından ithalat yolu seçildi" diye konuştu. Arpada da benzer bir tablo olduğuna vurgu yapan Toy, "Toprak Mahsulleri Ofisi, tonu 4 bin 500 liradan 255 bin ton arpa ithal etti. TMO'nun yerli üretim yapan çiftçiye açıkladığı ton fiyatı ise 1750 lira. TMO hasat sezonunda çiftçinin ürününe fiyat açıkladığı zaman, maliyetleri hiç göz önünde bulundurmadan, 1750 TL gibi üretim maliyetlerinin altında bir fiyat açıkladı." açıklamasında bulundu ve sözlerini şu şekilde tamamladı:
"Bugün geldiğimiz noktada arpa fiyatları, iç piyasada borsalarda 3 bin 800 TL oldu. TMO ise 4 bin 500 TL'ye, 255 bin ton arpa ithal etti. İki gündeki dolardaki artış, o arpanın tonun maliyetini 4 bin 750 TL'ye çıkarmış oldu."
Tarım ve Orman Bakanlığı: Stoklar yeterli, haberler spekülasyon
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan basın açıklaması kapsamında bazı temel gıda ürünlerinin yeterli stoku olmadığı iddialarının gerçek olmadığına dikkat çekildi, Türkiye'nin yeterli seviyede ayçiçek yağı stokunun olduğu belirtildi. Açıklamada, "Bazı basın yayın kuruluşlarında ve sosyal medyada Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan krizin gıda piyasalarında arz eksikliğine yol açarak ayçiçek yağı gibi temel gıda ürünlerinde yeterli stok bulunmadığı ve bu nedenle piyasa fiyatlarının arttığına yönelik gerçeği yansıtmayan spekülasyonlara yer verildiği görülmüştür." ifadeleri kullanıldı. Açıklamanın devamında ise şu ifadelere yer verildi:
"Ülkemizin 1-1,5 aylık tüketimimize ancak yetecek kadar ayçiçek tohumu ve yağ stoku bulunduğu iddiaları tamamıyla gerçek dışıdır. Gerek üretimimiz gerek sektörün tedarikleri ve devir stoklarımız dikkate alındığında ülkemizin yeterli miktarda ayçiçek yağı stoku bulunmaktadır. Netice itibarıyla kamuoyuna yansıyan iddialar gerçeği yansıtmamakta olup, halkımızın endişe edeceği bir durum söz konusu değildir.
Toplam ayçiçeği üretimimiz 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 17 artmıştır. Ayçiçeği üretimindeki son yıllardaki artışa rağmen yurt içindeki tüketimin artması ve pandemi koşullarında artan talep nedeniyle ihtiyacımızın bir kısmı ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Tarım ve Orman Bakanlığı olarak Rusya ve Ukrayna arasında yaşanan son gelişmeler yakından takip edilmekte olup, bitkisel yağ arzında sorun yaşanmaması için her türlü tedbir alınmaktadır."
Ekmek fiyatlarını nasıl etkileyecek?
Ukrayna ve Rusya arasındaki savaş nedeniyle dünya piyasalarında buğday fiyatlarının 14 senenin zirvesine ulaştığı açıklanırken, Türkiye'nin geçtiğimiz sene buğday ithalatının yüzde 90'lık kısmını Ukrayna ve Rusya'dan gerçekleştirdiği de belirlendi.
Türkiye'nin enerjide dışarıya olan bağımlılığı ve dünya genelinde yükseliş gösteren hububat fiyatları dikkate alındığında Ukrayna ve Rusya arasındaki savaşın Türkiye'ye gıda ürünlerindeki fiyat yükselişleriyle etki edeceği öngörülüyor.
Türkiye genelindeki borsalarda buğday fiyatının ton başına 100 Türk Lirası yükseldiğine vurgu yapan tarım yazarı Ali Ekber Yıldırım konuyla ilgili olarak "Rusya'dan buğday alamazsak; Fransa, Romanya veya Amerika'dan alacağız ve oralardan taşımak çok daha maliyetli olacak" ifadelerini kullandı.
Ekmek Sanayi İşverenler Sendikası Başkanı Çetin Keçeli de konuyla ilgili konuştu ve Mart'ta ekmek ve un fiyatlarının yükseleceğine dikkat çekti. Keçeli, ekmek ve un fiyatlarındaki artışa neden olacak olan temel unsur, yükselen ithal buğday fiyatlarına karşın enerji fiyatları olarak ön plana çıkacak.
"Buğdayımız şu anda nispeten yeterli gözüküyor ancak buğdayımız yetse bile, doğalgaz ve buna bağlı olarak artacak elektrik fiyatları sebebiyle ekmek fiyatları otomatikman artacak" diye konuşan Yıldırım, depolarda ve un sanayicilerinde şu anda belirli bir miktarda ürün bulunduğuna fakat yeni ithal edilecek ürünlerin daha pahalı maliyetle alınacağına dikkat çekerek, gelecek süreçlerde unlu mamul fiyatlarının yükseleceğine vurgu yapıyor.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise konuyla ilgili olarak yaptığı değerlendirmesinde Türkiye genelinde halihazırda tarımsal girdi maliyetlerindeki artış gerekçesiyle gıda enflasyonun gittikçe yükseldiğini ve savaşın bu durumun 'yıkıcılığını' artırdığına vurgu yaptı.
Geçtiğimiz birkaç gün içinde petrol mazot fiyatlarının yükselişinin altını çizen Suiçmez, çiftçilerin yükselen üretim maliyetinin yalnızca hububat ürünlerinde değil, bütün gıda ürünlerinde etkilerinin görüleceğini belirtti.
Öte taraftan elektrik ve doğalgaz fiyatlarının yükselişinin, gerek seralardaki üretim maliyetini gerekse sulamada kullanılan elektriğin maliyetini yükselteceğine dikkat çekerek "Ekmek fiyatları mutlaka artacak. Sadece un üstünden değil, doğalgazdaki, işçilikteki, sudaki, mayadaki artış yani dolayısıyla üretim aşamasındaki diğer kalemlerdeki artışın da etkisiyle mutlaka artacak" ifadelerini kullandı.
TMO geçtiğimiz senenin Eylül'ünden itibaren, ekmek fiyatlarının sabitlenmesi amacıyla 'Un Regülasyon Çalışması' çerçevesinde yurt dışından ithal edilen buğdayın yerli un sanayicisine ve fırınlara uygun fiyattan satılma politikasını yürütüyor. Suiçmez, bu politikanın devam ettirilmesiyle yurt dışındaki buğday fiyatları yükselse bile yurt içindeki unlu mamul fiyatlarının bir müddet daha 'baskılanabileceğini' faakt bu durumun kısa vadeli bir çözüm olacağına dikkat çekerek şöyle konuştu:
"TMO ekmek fiyatlarını baskılamak için 4 bin 800'e aldığı fiyatla aldığı ürünü un sanayicisine 2 bin 700 TL'den satmaya devam ediyor."
"TMO un sanayicisine ve fırınlara bu rakamı değiştirmeden satarsa, ekmek fiyatları bir süre daha artmayabilir. Ama artan yurt dışı fiyatları karşısında bunu ne kadar sürdürebilir, onu da zaman gösterecek."
Keçeli ise TMO tarafından bu ay un sanayicilerine ve fırınlara uygun tarifeden buğday temin edilmediğinin altını çizerek, "Şubat ayında fırınlara ve değirmenlere uygun fiyatla buğday verilmedi. Değirmenciler şu an depolarındaki buğdaydan un yapıp fırınlara gönderiyor. Eğer ofisten ucuz fiyatlı buğday verilmezse, ekmek fiyatları artacak." şeklinde konuştu.
"İthalat sebebiyle Hazine sürekli zarar ediyor"
BBC'den Fundanur Öztürk'ün haberine göre; Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) 30 Haziran tarihinde başladığı ekmeklik buğday ithalatı kapsamındaki 9'uncu ihalede 435 bin ton ekmeklik buğday ithal etmeyi öngörüyor. Konuyla ilgili açıklama yapan Ziraat Mühendisi Faik Toy, geçtiğimiz sene milyonlarca ton buğdayın iki kat fazla fiyatla ithal edildiğine ve yurtta zararına satıldığına vurgu yaparak şunları kaydetti:
"İthal edilen ürünleri, hazineye zarar yazılarak içeride yarı fiyatıyla satılıyordu. Şimdi çok daha yüksek fiyatlarla geleceği için, Hazine'ye çok daha fazla zarar yazılacak ve bu ülkeye yine zam olarak yansıyacak.
Hazine'ye büyük zararlar yazılıyor. Yapmış olduğum hesaplamaya göre, 1 yılda yapılan ithalatta Hazine'ye yazılan zarar 20 milyar TL'yi buluyor. Oysa milyonlarca çiftçimize verdiğimiz desteğin tamamı 22 milyar TL.
Bizim ithalatta Hazine'ye yazdığımız zararı sadece çiftçimize versek, ülke çok daha karlı bir duruma gelir. Milyonlarca çiftçiyi mutlu etmektense, bir elin parmağını geçmeyecek firmalar mutlu oluyor.
2 Mart'taki ithalatı da yüksek fiyattan alacağımız ithal buğdayı da yine içeride zararına satacağız. Yük Hazine'ye binecek, bu da yine enflasyon olarak karşımıza çıkacak. O an için ekmek fiyatı artmasa da başka şeylerin fiyatı artacak."
İnternette taksitle ayçiçek yağı satışı başladı!
Ekmek ve simite yüksek zamlar yolda!
Rusya-Ukrayna krizi gübreyi de vuracak!
Kritik açıklama: Gram altın 1.450 lira olacak!
Temmuz ayı emekli maaşı zam oranı ne kadar? Emekli maaşı kaç TL olacak! İşte ayrıntılar...