Sakarya Karasu'da 8 bin YTL'ye arsa!
Sakarya'nın Karadeniz kenarındaki ilçesi Karasu'da dönümü 8-25 bin YTL arasında bir fiyattan satılan araziler yabancıların gözünden kaçmadı.
Sakarya'nın Karasu ilçesi, inşaatına 1996'da başlanan liman, Batı Karadeniz'in en büyük tersanelerinin kurulabileceği araziler, sahilde oluşturulan Organize Sanayi Bölgesi ve yılan hikayesine dönmesine rağmen Türkiye için de büyük önem taşıyan "İpekyolu Serbest Bölgesi" ile dikkat çekiyor.
Tersane yatırımları için öne çıkmaya başlayan bölgede, bir tersane inşaatı başlamak üzere, yedi tersane için de geri sayım sürüyor. Karadeniz otoyolu da ilçe sınırından geçecek. Sakarya Arifiye'yi, Karasu üzerinden Karadeniz Ereğli'ye bağlayacak demiryolu için çalışmalar sürüyor. Sakarya-Karasu arasındaki duble yol ise bitmek üzere. Bütün bu yatırımlar içinde en dikkat çekeni ise; İpekyolu Serbest Bölgesi. Ancak, bölgeyle ilgili hukuki sorunlar halen dada aşılmış değil. Danıştay 10'uncu Dairesi, Sakarya İpekyolu Serbest Bölgesi'nin yer ve sınırlarının belirlenmesi ve kurulup işletilmesine dair kararın yürürlüğe konulmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararının yürütmesini geçtiğimiz aylarda durdurdu.
Hukuki engeller kalkmadı
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği(Sakarya'nın Karadeniz kenarındaki ilçesi Karasu'da dönümü 8-25 bin YTL arasında bir fiyattan satılan araziler yabancıların gözünden kaçmadı.) "yürütmenin durdurulması istemiyle" istemiyle dava açmıştı. Fakat hükümet, bu konuda adımlar atmaya devam ediyor. Geçtiğimiz günlerde; TBMM Genel Kurulu'nda Serbest Bölgeler Kanunu'nda değişiklik öngören tasarının maddeleri kabul edildi. Buna göre, serbest bölgelerin kuruluş amaçları yeniden belirliyor: Serbest bölgelerin vizyonu; "İhracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek" olacak. Serbest bölgelerde faaliyette bulunan yatırımcılara, Hazine'nin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar kiralanabilecek veya bunlar üzerinde 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilebilecek. Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler için de kullanım izni verilebilecek.
İpekyolu Serbest Bölgesi önündeki hukuki engellerin ortadan kalkması halinde Karasu'nun cazibe merkezi haline geleceği ileri sürülüyor.
Kibar'dan 1.4 milyar YTL yatırım
Bunun yanında, bugüne kadar Karasu ile ilgilenen yatırımcı gruplar içinde en ciddi yatırımı Kibar Holding yapacak. Holding, ilçeye yaklaşık 1 milyar 470 milyon YTL tutarında bir yatırımla demir-çelik tesisi kuracak. 2010'da hayata geçecek olan fabrika, birinci kademede yıllık 2 milyon, ikinci kademede de 4 milyon ton demir-çelik üretim kapasitesine sahip olacak. Fabrika, doğrudan bin 500, dolaylı olarak ise en az 10 bin kişiye iş imkanı sağlayacak. Tesislerde yakıt olarak doğal gaz kullanılacağı için çevreye de olumsuz bir etki olmayacağı, toplam arazinin en az yüzde 30'unun yeşil alan olacağı bildirmişti. Kibar Holding, bölgede özel liman da kuracak ve bu liman, bölgeye gelecek diğer şirket ve sektörlere de hizmet verecek. Bölgedeki emlakçılar, Karasu'dan başlayıp batıya doğru uzanan ve Kocaeli sınırlarına kadar uzanan 82 kilometrekarelik alanın yıllardır İpekyolu Serbest Bölgesi olarak düşünüldüğünü, ancak henüz bu konuda çalışmaların başlatılmadığını hatırlatarak, Karadeniz sahillerindeki geniş arazilerin, neredeyse Marmara Bölgesi'nin tüm sanayi tesislerini barındırabilecek kadar geniş olduğunu ifade ediyorlar.
Tarlaların dönümü 8-25 bin YTL
Bölgede, Karasu'ya bağlı İhsaniye, Denizköy, Camitepe gibi köylerdeki arazilerin çoğu aslında sanayi imarlı değil. Tarla vasfındaki yerleri alan büyük gruplar, daha sonra gerekli müracaatları yapıp sanayi imarı alabiliyor. Geçen yıldan beri, Kibar Holding'in öncü olarak bölgeye gelmesi ile birlikte birçok emlak ofisi "Kibar Holding yanı tarla" ifadeleri ile satılık ilanı vermeye başladı. Bir emlak ofisinin ilanında, bu tip arazilerden 28 dönümlük biri (toplu konut tahsisli olduğu belirtiliyor) için 700 bin YTL, 13 dönümlük biri için 325 bin YTL, 6 dönümlük birisi için 150 bin YTL isteniyor. Bunun yanında, bölgede Hazine arazileri de var... Zaten, Kibar Holding'in elindeki araziler geçtiğimiz yıllarda dönümü 5 bin YTL'en satılmıştı. Bugün ise bölgede tarlaların dönümü için 8-25 bin YTL isteniyor. Bazı arazilerin dönüm fiyatı, imar durumuna ve denize konumuna göre 100 bin YTL'ye çıkıyor. Büyük gruplar de geldiği zaman imarsız bir tarla alacak. Alınan araziler, daha sonra gerekli başvuruları yapıyor. Bunun yanında, serbest bölge için çalışmalara başlanmadı ancak Adapazarı'nda kurum ve kuruluşlar böylesi önemli bir yatırımın peşini bırakmadığının sinyalini veriyor.
Büyük ölçekli araziler ayrılacak
Yapılan çalışmalarda, kıyı şeridinin sanayi için ayrılmasında görüş birliğine varılmış... Bu kapsamda ilk etapta 436 dönüm arazi OSB için ayrıldı. Buna, 700 dönüm daha eklenecek. İpekyolu Serbest Bölgesi beklentisi, Kibar Holding'in yatırımı dışında bölgede önemli bir yatırım olarak dikkat çeken limanın da 2009'da açılması planlanıyor. Ayrıca, bazı tersane grupları bölgede yer aldı. İnşaatı başlamak üzere olan Gündoğdu Tersanesi'nin yanında, son aylarda tartışılan Tuzla Tersane bölgesinden de Karasu'ya bazı tersane gruplarının gelebileceği belirtiliyor.
Karasu Organize Sanayi Bölgesi'nde, arazilerin yüzde 80'inin dolduğu da belirtiliyor. Türkiye'de otomotiv öne çıktığı için, bölgeye büyük bir otomotiv fabrikasının kurulacağı, Güney Koreli ve Çinli grupların bölgeye ilgi duyduğu iddia edildi; ancak bu konuda resmi bir açıklama yok.
Otomotiv gruplarına 1000 dönüm gibi büyük ölçeklerde yerler ayrılması için görüşmeler yapıldığı ileri sürülüyor. Duble yol, demiryolu gibi yatırımlar, liman, nehir taşımacılığı projesi de lojistik açıdan bölgenin önerimi ortaya koyuyor. Sakarya Nehri doğal kanal vazifesi gördüğü için nehir boyunda lojistik firmaları için de uygun yerler var.
Yatırımcının avantajları neler?
Sakarya bölgesinde, çeşitli yatırımcı gruplar adına, Kaya Emlak ile birlikte arazi geliştirme çalışmaları yapan gayrimenkul danışmanı Selman Arpacı, bölge hakkında şu bilgileri veriyor:
"70 dönüm yer alan bir Alman şirketi var. Bunlar vinç satıyor. Bir ay önce yer aldılar. Duble yol bitmek üzere. Demiryolu yapılıyor. Liman inşaası sürüyor. 2009'da faaliyete geçecek.
Sakarya içinde, Hendek'te bile sanayi arsalarının metrekaresi 80-100 dolar. Gebze'de dönümü 300 bin dolardan alınabilecek bir sanayi arazini ise Karasu'da ortalama 15 bin dolara mal etmek mümkün olabilir. Karasu'dan yer almak, birçok firma için avantajlı görülebilir"
Karasu'nun, birçok sanayici grubun "merak alanına giren" bir yer olduğunu; son aylarda bu bölgeye kulak kabartan hatta gizli gizli çalışma yaptıran yabancı gruplar da olduğuna işaret eden, Selman Arpacı, "Bence bu ilgi Kibar Holding ile kalmaz. Ereğli Demir-Çelik etrafında hangi sanayiler varsa buraya da onlar gelecek. Hurdacılar tereddütsüz oradan yer alacak. Benim bildiğim bir hurdacı firma, iyi fiyat bulursa 100 dönüm alacak. Ayrıca; Kibar Holding'in otomotiv grubunu (Hyundai Assan) da oraya taşıyabileceği söyleniyor. Güney Koreli bazı firmalara danışmanlık yapan firmaların Marmara Bölgesi'nde ve İstanbul'da yer aradığını bizzat biliyorum. Bu danışman firmalardan birisi geçtiğimiz aylarda Karasu'da da çalışmalar yaptı" diye konuşuyor.
Lojistik firmaları tarlaları alıp imar durumunu değiştirebilir
Karasu'da son dönemde çalışmalar, kıyı bölgesinin tamamen sanayiye ayrılması yönünde ağırlık kazandı. İstanbul Metropoliten Planına göre, İstanbul'daki sanayilerin taşınacağı yerler içinde Sakarya da gösteriliyor. Çünkü, bütün Marmara Bölgesi'nin sanayisini taşıyacak kadar geniş araziler var. Bunun yanında; bölgede Osmanlı dönemine kadar dayanan "Sakarya nehir taşımacılığı" planları var. Karadeniz'in nehirden Sapanca'ya, oradan da İzmit Körfezi'ne bağlanması için bazı bilim adamları çalışma bile yapmış... Böyle bir proje ile İstanbul Boğazı'nın daha güvenli hale geleceği belirtiliyor. Tuzla'da, tartışılan tersanelerin de Tekirdağ ve Karasu'ya gitme alternatifleri de bulunuyor. İşgücü açısından da sorun yaşamayacağı ileri sürülen bölgede tarla olarak alınan yerlerin lojistik firmalarınca ticari-depolama imarına çevrilmesi mümkün. Bu tip araziler için özel idareden "Tarım dışı arazidir" diye ÇED raporu alınca iş kolaylaşıyor. Bölgede yeni konut alanları da ortaya çıkıyor. Bu kapsamda Karasu ilçe merkezi de uygun. Ayrıca, Sakarya Büyükşehir Belediyesi, Dorukkent'te 3 bin konutluk proje geliştiriyor.
Serbest Bölge hayata geçerse, toplam yatırım 30 milyar doları bulacak
Serbest bölge projesi ile dikkatleri üzerine çeken Karasu, ardından gelen diğer yatırımlarla iyice öne çıkmaya başlamıştı. Karasu sahilinde, hayata geçirilmesi artık "yılan hikayesi"ne dönen İpekyolu Vadisi Serbest Bölgesi için 82 kilometrekare büyüklükte geniş bir arazi ayrılması düşünülmüştü. Bir bölümü Sakarya (76 kilometrekare), kalan diğer bölümü ise Kocaeli ili sınırı içerisinde (6 kilometrekare) kalan serbest bölge için; 1998 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile "İpekyolu Vadisi Serbest Bölge Kurucu ve İşleticisi Anonim Şirketi" yetkili kılınmıştı.
Serbest bölgenin altı yıl önce inşasına başlanması planlanıyordu, ancak hukuki sorunlar yüzünden bu gerçekleşmedi. İlk 10 yılda 1.5 milyar dolar altyapı yatırımı öngörülen serbest bölgede toplam yatırım tutarını ilerleyen yıllarda 30 milyar doları bulacağı tahmin ediliyordu. İpekyolu Vadisi Serbest Bölgesi, tam kapasite ile faaliyete geçtiğinde ise yıllık ihracat tutarının 20 milyar doları geçmesi ve 160 bin kişiye iş imkanı sağlanması hedefleniyordu.
Okhan Şentürk/Ekonomist