Samsun-Hopa arasında yapılması planlanan Yeşil Yol Projesi mecliste!

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal,  Samsun-Hopa arasında yapılması planlanan Yeşil Yol Projesi ile ilgili soru önergesini meclise sundu. Sarıbal sorularını Kalkınma Bakanı Lütfi Elvana'a sundu.

Sarıbal önergesinde "Samsun'dan Hopa'ya kadar Karadeniz yaylarını birbirine bağlayacak olan "Yeşil Yol" projesi, kamuoyunda yeni bir tartışma yaratmıştır. basından edinilen bilgiye göre; 2018'de tamamlanması öngürülen yol ağının yaklaşık 2.600 km uzunluğunda olacağı tahmin edilmektedir. Asfaltla kaplanacak yol ağı üzerindeki 40 noktada turistik tesislerin inşası planlanmaktadır. 

Söz konusu yol projesine konu olan Doğu Karadeniz Dağları, biyolojik çeşitlilik ve doğal hayat bakımından dünyanın 200 önemli ekolojik bölgesi arasında yer alan Kafkasya'nın en önemli parçalarından birini oluşturmaktadır. Bölge bu özelliğini Avrupa'dan Orta Asya'ys uzanan geniş bir coğrafyada, bütünselliğini nispeten koruyan(küçük parçalara ayrılmamış) ve son buzul çağından bu yana görece el değmemiş doğal ekosistemlerine borçludur. Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) Kırmızı Listesi'ne göre bu bölgede ena z 50 canlı türü küresel ölçekte tehdit altındadır. Botanik bilimi açısından bir "Önemli Bitki Alanı1 olan Doğu Karadeniz Dağları, 2'ai küresel, 80'i Avrupa ve 214'ü ulusal ölçekte olmak üzere toplam 296 tehlike altında bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır."Ilıman kuşak yağmur ormanları" niteliğine sahip ve 1996 tarihli bir araştırmaya göre yüzde 12 oranına inmiş olan Doğu Karadeniz'in doğal yaşlı ormanları bu tür müdahalelerle tükenmenin eşiğine gelmiş durumdadır. Küresel gçö yollarından biri üzerinde yer alan bölge aynı zamanda bir Önemli Kuş Alanı'dır. Bu özellikleriyle bölge adeta bir labaratuvar niteliğindedir. Bu nedenle bölgede çok sayıda milli park, tabiatı koruma lanı, tabiat parkı, doğal sit gibi çeşitli yasal koruma statülerine sahip korunan alan vardır. Uzmanlara göre bölgenin ekolojik değerleri ve biyolojik çeşitliliği dikakte alındığında daha fazla alanın koruma altına alınması ve taraf olduğumuz uluslararası sözleşmelere göre( Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, vb) çok daha etkili bir şekilde korunması gerekmektedir.

Buna karşılık Doğu Karadeniz'in doğal alanları son yıllarda HES'ler, taş, kum ve maden ocaklaro (Artvin Cerattepe'deki altın madeni gibi), yol ağları, çarpık yapılaşma, yasa dışı avlanma gibi çok sayıda ve ciddi tehdiler altındadır.Bunlara şimdi de "Yeşil Yol" eklenmiş durumdadır. Samsun'Dan Artvin'e 8 ilin yaylalarını birbirine bağlamayı amaçlayan proje, 2.600 kilometre uzunluğundaki bir yol ağının yapılmasını içermektedir. 2014'te resmen yürürlüe giren ve 2.000-2.600 metrelik yükseklikten geçecek projeyi DOKAP (Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı) üstlenmiş durumdadır. Gerekçe Doğu Karadeniz'de yayla turizmini geliştirmektedir. Projenin master planına göre sekiz ilde yaklaşık 40 turizm merkezi yapılması planlanmaktadır." diyerek 20 soru sordu:

Sarıbal'ın soruları

1. Projeye konu alanın, dünyanın en önemli 200 ekolojik bölgesinden birinde yer aldığının ve bunun son buzul çağından bu yanan görece el değmemiş ve bütünsel yapısını hala belirli ölçüde koruyan doğal ekosistemlerine borçlu olduğunu farkında mısınız? Adı geçen turizm master planında bu bilimsel gerçekler dikkate alınmış mıdır? 

2. Master plan nasıl bir süreçte hazırlanmıştır? Projeye ilişkin karar alma süreci nasıl gerçekleşmiştir? Yerel ilgi grupları, uzmanlar ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri alınmış mıdır? Sürecin katılımcı ve şeffaf olduğunu söyleyebilir misiniz?

3. Doğu Karadeniz Bölgesi'nin doğası için makro düzeyde ulusal önceliğimiz veya hedeflediğimiz kamu yararı nedir? Doğayı korumak mı? Geri dönüşü olmaması pahasına doğal varlıkları/değerleri/alanları sonuna kadar kullanmak mı? İki amacı dengelemek mi?

4. HES'ler, taş ve maden ocakları ve otoyol ağlarıyla Doğu Karadeniz'de doğa sonuna kadar tüketilirken ve kirletilirken, koruma/kullanma dengesi nasıl sağlanacaktır?

5. Samsun'dan Hopa'ya Karadeniz yaylarını birbirine bağlayacak projenin bir bütün olarak sosyal, ekonomik ve ekolojik etkileri değerlendirilmiş midir? Başka bir ifadeyle

bütün Doğu Karadeniz Bölgesini etkileyecek 2.600 km uzunluğundaki yol ağı ve üzerinde yer alacak yaklaşık 40 turizm tesisi için Çevresel Etki Değerlendirilmesi yapılmış mıdır? Yapılmadıysa neden ve niçin yapılmamıştır?

6. Olası sosyo-ekonomik ve ekolojik maliyet karşısında elde edilecek net yarar hesaplanmış mıdır?

7. Turizm master planı çerçevesinde faaliyetşer içerisinde yer aldığı söylenen "Yeşil Yol Projesi"nin turizmle ilgili hedefleri nelerdir? Hangi turizm biçimi (kitleturizmi, eko-turizm, vs), hangi turist profili hedeflenmektedir? Karadeniz için hedef "kitlesel turizm" midir; "sürdürülebilir turizm" midir?

8. hedeflenen turistin, bu tür bir gelişmeye (Yol ağı yapımına) yönelik yaklaşımı ve ziyaret edeceği yerden beklentileri nedir? Bu konular araştırılmış mıdır? Bu tür projeler ilgi alanı bozulmamış doğa ve yerel kültürel değerler olan turisti kaçırmaz mı?

9. Mevcut haliyle de öenmli bir doğa turizmi bölgesi olan Doğu Karadeniz yaylalarına ilgi gösteren ve dünayda sayıları hızla artan eko-turistlerin özlemi kentte gördükleri binalar, trafik, kalabalık ya da beş yıldızlı otel konforu değilken; hatta bozulmamış doğanın içinde birkaç gün geçirmek ve kentte bulamadıkları mütevazı ve samimi konakla koşullarıyşa yöre halkının otantik yaşam tarzını ve yaylacılık geleneğini, kırsal yerleşimlerin mimari dokusunu, temiz havasını, suyunu, kuşunu, çiçeğini paylaşma, tecrübe etme, öğrenme isteği açıkken, niçin böyle bir tahripkar projede ısrar edilmektedir?

10. Bölge halkı halen büyük bir sermaye birikimi gerektirmeyen küçük turizm yatırımlarını yapabilmekte ve gelirden pay almaktayken; kitle turizminin yöre halkına ve doğaya bir katkı sağlamayacağı, aksine yapılaşmayla birlikte sıradanlaşmayı da beraberinde getireceği ortdayken; Yeşil Yol projesi hayata geçirilirse, Karadeniz kendine has özelliklerini yitirmeyecek midir?

11. Karadeniz'in bu tür büyük yol ağlarıyla kitlesek turizme kapılarını açması Bölgenin kendine has ekolojik, sosyal, kültürel değerlerini hızla yitirmesine neden olmayacak mıdır?

12. Asfaltla kaplanıp genişletilecek 2.600 km yol ağı, yaklaşık 40 farklı noktada turistik tesis inşaatlarıyla birlikte ciddi bir yapılaşmanın da önünü açmayacak mıdır?

13. Açılacak yolların etrafını kangren gibi saran yapıların, Karadeniz'in güzelliklerini bugün bile ne hale getirdiği tecrübeyle sabitken, "kaş yaparken göz çıkarma" ihtimali yok mudur?

14. Ayder, Uzungöl ve benzeri örneklerde olduğu gibi Doğu Karadeniz sarp coğrafyasomda bugüne kadar yapılmış olan yol ve benzeri inşaat faaliyetlerinden doğa üzerinde yapılan tahribatların büyüklüğü dikakte alınarak, bu yanlışların tekararlanmaması için ne gibi tedbirler alınacaktır? Yeşil Yol'un şimdiye kadar yapılan bölümlerinin oluşturduğu olağandışı tahribatı gördünüz mü? Bunun için hangi önlemleri aldınız?

15. Geri dönülmesi imkansız ekolojik ve sosyal- kültürel etkileri olması muhtemel bu boyutlardaki bir proje için dünyadaki benzer örnekler incelenip gerekli dersler çıkartılmış mdır? 

16.Bölgedeki mevcut yolalrın basit iyileştirmelerle daha kullanışlı hale getirilmesi, bölge insanının(varsa) talebini karşılamaya yetmez mi?

17. Karadeniz Sahil yolu bir aan aks olarak Samsun'dan Hopa'ya kesintisiz ulaşım olanağı sağlarken ve yaylalardan sahil yoluna bağlantı varken "Yeşil Yol"a gerçekten ihtiyaç var mıdır?

18. Yolların küçük parçalara böleceği doğal yaşam alanları, yaban hayatını oluşturan canlı türlerinin hayatta kalma mücadelesini( üreme, beslenme ve büyüme gibi yaşamsal faaliyetlerini) zorlaştırarak, geleceğini tehlikeye atmayacak mıır?

19.Devletin görevi aslında ne "eko-turist" ne de yöre halkı tarafından talep edilmeyen bir yol ağının inşa edilmesini dayatmak mıdır? Biyolojik değerlerimizi ve yaban hayatını korumak da devletin görevi değil midir?

20. Bölgede çok sayıda milli park, tabiatı koruma alanı, tabiat parkı, sit alanı gibi yasal koruma statüsüne sahip alan vardır ve bu alanların "Yeşil Yol" projesinden etkilenmemesi mümkün değildir. İlgili mevzuata göre( Milli Parklar Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu) bu tür alanlarda yapılacak her türlü çalışmanın ( doğa koruma hedeflerinin olumsuz etkilenmemesi için) ilgili korunan alanın yönetim planına entegre edilmiş olması ya da koruma amaçlı imar planlarının yapılmış olması gerekmez mi?

Özge ÖZDEMİR/Emlakkulisi.com