Seferihisarlılar soruyor: Biz hiç konuşmayacak mıyız gari

Aydın yolunda ilerlerken "Yenipazar-8 km" tabelasını gördüğüm gibi direksiyonu sağa kırdım. Dar bir yola girdiğimde vitesi küçülttüm, camı sonuna kadar açtım. Yılların getirdiği İstanbul'un kirliliği içimden çıksın diye derin derin içime çektim mis gibi havayı (Birkaç saat sonra bu ilçenin tarımla kalkındığını öğrenecektim). Gittim gittim ve minicik bir ilçeye geldim. "Belediye nerede" diye sordum, "Ooo çok gelmişsin geri dön git sağında" dediler. Döndüm, sadece 30 saniye sonra yeniden kasabaya girdiğim yerdeydim. Şaşkınlık içinde bu kez domates salçası yapmak için bir kapının önünde oturan kadınlara sordum belediyenin yerini. (Birkaç saat sonra kadınların geleneksel olarak domates salçası yapmak için imece usulüyle her gün toplandıklarını öğrenecektim). İçlerinden biri "ooo çok gelmişsin. İlerideki meydanda solda" deyince zaten 3 saat süren molasız direksiyon sallamaktan bitmiş olan gücümün sonuna geldiğimi hissettim. 100 metre gittim ki solumda mavi belediye binası duruyordu. Meydan denilen yer de sokağın çıktığı minicik bir "cadde"ydi.

SINIRI ANTALYA'YA DAYANDI
Aydın'ın Yenipazar ilçesindeydim. Özellikle tarım alanındaki projeleriyle "Sakin Kent"ler listesine giren 6 bin 500 nüfuslu ilçe, belki merkezde küçük, ancak arkasında uzanan boylu boyunca Büyük Menderes Nehri'nin topraklarıyla çevrelenerek büyüyor. Büyüdükçe bereketli bu tarlalar buğday, zeytin, incir, domates, mısır ve daha nice ürünlerle çiftçilerin yüzlerini güldürüyor. Belediye Başkanı Yüsran Erden'in ofisine girdiğimde çalan klasik müzik bütün yorgunluğumu bir anda alıveriyor. Yenipazar doğumlu Erden. "Buraya borcumu ödemeye geldim" diyen Başkan Erden, küçük ilçeye koskocaman bir proje armağan ediyor. Kendisine "sakin kent" nedir diye soran Yenipazarlılar ardından gülerek "Yani biz hep sakin mi kalcez Hiç konuşmayacak mıyız gari" diye ekliyor.

KADINLARIN EMEĞİ BÜYÜK
Aslında bunu söyleyen kadınlar Yenipazar'ı ileriye götürecek kişiler olacak. Çünkü neredeyse bütün kadınlar, tarlada envai çeşit sebze ve meyve yetiştiriyor, domates salçası, nar ekşisi, peynir, tereyağı yapıyor, folklorik bez bebek dikiyor, iğne oyası yapıyor, tel kırma üretiyor. Ardından da yetiştirdiklerini, diktiklerini halk pazarında satıyor. Yetmiyor  İzmir  dahil birçok fuara gönderiyor. Bu da yetmemiş olacak ki Başkan Erden, yerel ürünleri yanına alıp CittaSlow ile ilgili görüşmelerde bulunmak için gittiği İtalya'ya bile götürüp tanıtmış. O yüzden Başkan Erden de kendisine destek veren kadınları yanından eksik etmiyor. Kent Konseyi Kadın Meclisi Başkanı Semra Çelebi, "Bizde kadınlar hem evde hem de dışarıda çalışır. Ardından da akşamları birinin evinde bir araya gelerek imece usulü yiyecekleri yaparlar. Buradaki dostluğu ben hiçbir yerde görmedim" diye anlatıyor. "Sakin Kent"in kadınlara büyük avantajlar sağlayacağını söyleyen Çelebi, "Biz merkezden 8 kilometre içeride keşfedilmemiş bir cennetiz. Ancak bu girişim sayesinde Türkiye'ye ve dünyaya açılacağız. Neden bir Safranbolu veya Beypazarı gibi ünlü olmayalım" diye soruyor.

HORMON VE KATKI İLACI YOK
Aslında Başkan Erden ilçenin özellikle tarımla Türkiye'de ön sıralarda yer alması gerektiğinin altını çiziyor. "Çiftçi zarar edeceğim korkusuyla tarıma küsmüştü. Evet ekim var, ancak daha çok olmalı. Makas değiştirmemiz gerekiyordu ben de Citta Slow kavramını getirdim" diyen Yenipazar Belediye Başkanı projelerini şöyle sıralıyor: Ekili arazi ölçüsünü büyütmek, yan yana arazileri birleştirerek ortak işleme sistemi kurmak, konserve fabrikalarıyla ürünleri satabilmek, sulama altyapısını değiştirmek ve maliyeti düşürmek. Yenipazar gerçek organik bir tarım cenneti. Herkes evinin arkasında bir bahçeye sahip. Pazarda ürünlerini satan Memnune Gürsoy, "küçük bahçem" dediği ama aslında 1.5 dekar olan koca tarlasında kereviz, pırasa, patlıcan, roka, biber, karpuz, pancar, altın çilek dahil onlarca besin yetiştiriyor. Fazlasını da satıp parasını kazanan Gürsoy, "Belediye'nin verdiği eğitimle vitaminler dışında kesinlikle tarım ilacı veya hormon kullanmıyoruz" diye de ekliyor. İlçenin biraz dışına çıkıp domates toplayan kadınların yanına gidiyorum. "Sakin Kent"ten haberiniz var mı" soruma hepsi "Evet" yanıtını veriyor. İki vardiyada toplam 20 lira alan kadınlar, umutlarını ise "Belki yevmiyemiz artar" şeklinde dile getiriyor.

TAHİNLİ PİDE VE KAR HELVASI MEŞHUR...
Yenipazar ilçesinin gözde yemekleri tahinlisi bile yapılan pide ve yavru kavurma; en gözde tatlısı ise Madran Dağı'ndan toplanan karlarla yapılan kar helvası. Halk kış boyunca dağa yağan karları mart ayına gelince çuvalların içine yerleştirip saklıyor. Yaz sıcakları gelince de ilçeye indirip içine vişne ya da portakal şerbeti döküyor. Böylece buz gibi bir tatlınız oluyor.

ÖRNEK KONUKSEVERLİK
"Her şey tarım değil" diyen Belediye Başkanı Yüsran Erden, ilçedeki müze ve tarihi yerlere de dikkat çekiyor. Bunların başında ünlü Yörük Ali Efe geliyor. Aydın'da düşman askerlerinin ilerlemesini durduran ve 1951'de yaşama veda eden Efe'nin şehir merkezinde bir heykeli ve de ziyarete açık bir evi var. Evi her yıl en az 10 bin kişi ziyaret ediyor. Bir gün kaldığım Yenipazar'da Erden, beni ilçede otel olmadığı için evinde ağırladı. Birbirinden sıcak kanlı, misafirperver akrabalarıyla birlikte oturduğum masada yerel yemekler yiyip bol bol sohbet ettik. Ve anladım ki biz "büyük şehrin küçük insanlarının", komşuluk, paylaşım ve yaşadığı yeri sahiplenme anlamında küçük ilçelerin "büyük insanlarından" öğreneceği çok ama çok şey var.
BİLGE ESER/Sabah