Türkiye ekonomisinin son yıllardaki en temel sorununun cari açık olduğunda hemen herkes hemfikir. Peki cari açığı yükselten en önemli kalem ne? Bunun yanıtını da tek cümleyle vermek mümkün: Enerji ithalatı...
Evet, rakamlara baktığımızda da enerjinin Türkiye ekonomisi için ne büyük bir kambur olduğu net olarak görülüyor. Örneğin, 2011 yılının tamamında Türkiye’nin cari işlemler açığı 77 milyar dolardı. Yine aynı yıl enerji ithalatına harcanan tutar 54 milyar dolar oldu. Başka bir ifadeyle geçen yıl cari açığın 3’te 2’sinden fazlasını enerji ithalatı oluşturdu.
Öte yandan, Türkiye’de tüketilen toplam enerji miktarının geçen yıl 80 milyar dolar olduğunu da belirtelim. Uzmanlar, bunun 3’te l’inin konutların ısıtılmasında kullanıldığını tahmin ediyor. Bu tahmine göre, konutların ısınma maliyetinin yıllık parasal karşılığı 27 milyar dolar civarında.
Isınma maliyetimizin bu kadar yüksek olmasının başlıca nedeni ise yaklaşık 19 milyon konutun yüzde 90’ında hala ısı ve su yalıtımının olmaması. Halbuki yalıtım yapılmış binalarda enerjiden en az yüzde 50 civarında tasarruf sağlanıyor. Bu şu anlama geliyor: Türkiye'de ısı yalıtımı yaygın biçimde kullanılmış olsa konutların 27 milyar dolar civarındaki ısınma faturası 13.5 milyar dolara inecek.
HÜKÜMET HAREKETE GEÇTİ
Cari açığı yükselten bu sorun, 2008 yılı sonunda hükümeti de harekete geçirmişti ve eneıji harcamalarının düşürmek amacıyla binalara yalıtım zorunluluğu getiren Enerji Performansı Yönetmeliği çıkarılmıştı. Söz konusu yönetmeliğe göre yeni yapılan binalarda ısı yalıtımı artık zorunlu. Mevcut eski binalara ise ısı yalıtımı yaptırmaları için 2 Mayıs 2017’ye kadar süre tanındı.
Hazır havalar da düzelmeye başlamışken, konut ya da işyerine ısı yalıtımı yapmak isteyenler için bankaların verdiği “yalıtım kredileri”ni araştırdık...
SIFIR FAİZLİ KREDİ
Yalıtım konusunda öncülüğü İZODER (Isı, Su, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği) yapıyor. Evlerine ısı yalıtımı yaptırmak isteyenlere İZODER’in teknik danışmanlığında Şekerbank, Finansbank, DenizBank, Ziraat Bankası ve Tekstilbank İZODER araclllğıyla “yalıtım kredisi” veriliyor. Diğer bankalar da söz konusu kredinin yanı sıra danışmanlık hizmeti veriyor...
AKBANK'TAN 60 AY VADE
Akbank, “Enerji Dostu Kredi” ile bireylerin ısı ve yakıt tasarrufuna yönelik yalıtım, mantolama, güneş enerjisine geçiş, doğalgaz dönüşümü ve benzeri her türlü harcamaları için kredilendirme yapıyor. İşyeri, fabrika gibi ticari gayrimenkullerin ısıtma, soğutma, aydınlatma sistemlerinin yenilenmesi, dış cephelerin yalıtılması ve çevreci enerji kaynaklarına yönelmeleri için de kredi veriliyor. Kredi kapsamında bireysel başvuru yapan apartman sakinlerinden kimlik, adres ve gelir belgeleri gibi evraklara ek olarak, enerji tasarrufuna yönelik harcamaların faturası isteniyor. Firmalardan ise kredinin niteliğine göre kefalet, ipotek, vadeli mevduat/hazine bonosu/devlet tahvili/menkul rehni, teminat mektubu gibi teminatlar isteniyor.
“Enerji Dostu Kredi” kapsamında bireylere 60 ay vadeye kadar kredi imkanı sağlanıyor. Akbank Bireysel Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Galip Tözge, “Mayıs ayı sonuna kadar geçerli olmak üzere çok avantajlı bir ihtiyaç kredisi kampanyası düzenledik. Bu kampanyada 30 bin TL ve 60 ay vadeye kadar olan ihtiyaç kredilerine 229 TL kredi kullandıran ücretiyle yüzde 1.29 faiz uyguluyoruz. Kampanyadan 10 bin TL ihtiyaç kredisi kullanan müşterilerimiz, 36 ay vadede 364 TL taksit ödüyor. Üstelik dileyenler kredilerini şimdi kullanıp taksit ödemelerine ağustosta başlayabiliyor” diyor.
Akbank, firma sahibi müşterilerine ise yatırım ve işletme sermayesi kredileri kullandırıyor. Tözge, bu kredilerin ayrıntısını da şöyle anlatıyor:
“Bu kredilerle müşterilerimiz minimum 2. proje kredilerinde ise 7 yıla kadar vade imkanından yararlanabiliyor. Geri ödemelerini de ödemesiz dönem sonrası aylık veya 3 aylık eşit taksitlerle yapabiliyorlar. Krediyi dövize endeksli, TL veya yabancı para (euro veya dolar) cinsi, spot veya taksitli sabit veya değişken faizli olarak da kullanabilirler.”
DANIŞMANLIK DA YAPIYOR
2009 yılı mayıs ayında EKOkredi ürününü çıkaran Şekerbank, bu kapsamda İZODER teknik danışmanlığında EKOkredi Yalıtım kredisi de vermeye başladı. Hem bireysel hem ticari işletmelere yalıtım kredisi verdiklerini söyleyen Şekerbank Bireysel Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Abdurrahman Özciğer, “Kredi kullananların binaları için yalıtım teknik danışmanlığı, uygulayıcı firma danışmanlığı ve proje kontrol hizmetleri de veriyoruz” diyor.
Şekerbank, EKOkredi Yalıtım kredisiyle bugüne kadar 20 binden fazla konutun yalıtımı için 80 milyon TL’ye yakın finansman desteği sağlamış. Özciğer’in verdiği bilgiye göre, bankanın bu kredileri sayesinde bugüne kadar 57 milyon metreküpe yakın doğalgaz tasarrufu sağlandı ve konutların 136 bin 369 ton karbondioksit salımı engellendi.
TS 825 STANDARDI ÖNEMLİ
DenizBank, apartman yöneticilerinin şahsi sorumluluğu veya kat sahiplerinin tek tek başvurusu olmadan kredilendirme yapıyor. Özciğer, bu konuda izledikleri yöntemi şöyle anlatıyor:
“Apartmanlara kat malikleri kurul kararıyla yalıtım kredisi kullandırıyoruz. Ayrıca her kat malikine farklı vade ve ödeme tablosu sunabiliyoruz. İstenirse kat malikleri kurul toplantısına katılarak bilgi de veriyoruz. İZO-DER ile anlaşmalı bayilerden TS 825 standartlarına uygun teklif almalarını sağlıyoruz.”
Şekerbank, EKOkredi Yalıtım'ı hem bireylere/apartman yönetimlerine hem de işletmelere 8 ay vadeye sıfır faiz, dosya ve kredi kullandırım masrafı olmadan sunuyor. Maksimum 60 ay vadede verilen kredinin faizleri 12 aya yüzde 0.25,18 aya 0.54,24 aya 0.69,36 aya 0.81, 48 aya 87, 60 aya ise 0.91 olarak uygulanıyor. İşletmelere ise minimum 3, maksimum 24 ay vadeyle 500 bin TL’ye kadar kredi kullandıran Şekerbank, 12 aya yüzde 0.46,18 aya 0.80, 24 aya da yüzde 1 faiz uyguluyor.
AVRUPA'DAN TURSEFF KREDİSİ
VakıfBank, ticari işletmelerin mantolamaya yönelik taleplerini Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası kaynaklı TURSEFF projesi kapsamında karşılıyor. “Enerji Verimliliği Kredileri” adıyla verilen kredide işletmeden gerekli teminat ve limit tahsisi yapılıyor. VakıfBank Genel Müdür Yardımcısı Osman Demren, “TURSEFF kredilerinde projenin yüzde 100’üne kadar kredilendirme sağlıyoruz. Toplam harcamanın belgelendirmesi konusunda ise harcama faturalarını talep ediyoruz” diyor.
Banka, TURSEFF projesi kapsamında ticari işletmeler için 5 yıl vadeli, 1 yıl ödemesiz dönemli kredi kullandırıyor. Mantolama kredilerinin TL cinsinden 60 aylık vadede faiz oranı yüzde 1.15, dolar cinsi 60 aylık vadede ise 0.46. Bankanın euro cinsi kredileri de mevcut.
8 AY VADEYE SIFIR FAİZ
DenizBank, ısı yalıtımı konusunda “Enerji Tasarrufu Kredisi” veriyor. Banka, bu uygulamada İZODER’den teknik destek de alıyor. Sadece kredi talep eden bina sakinleri ise bireysel olarak DenizBank’a kredi başvurusunda bulunabiliyor. DenizBank, İZODER üyesi olan firmalardan destek alan bina sakinlerine standart ihtiyaç kredisi kullandırıyor.
Enerji Tasarrufu Kredisi’nde 8 aya kadar faiz uygulanmıyor. İsteyenlere 60 aya varan düşük faizli vade seçenekleri de sunuluyor.
Geri dönüşü 2 yıl
Mevcut binalara sonradan yapılan ısı yalıtımına mantolama deniyor. Binalarda mantolamanın metrekare maliyeti yaklaşık 30-40 TL arasında değişiyor. Bu rakamdan hareketle halen 100 metrekarelik bir evin ısı yalıtım maliyetinin 3-4 bin TL civarında olduğunu söylemek mümkün. Sektör temsilcileri, yalıtım yaptıran bir ev sahibinin yarı yarıya düşen enerji faturaları sayesinde 3 bin TL’lik masrafı 2 yıl içinde çıkaracağını hesaplıyorlar.
Bu kredilerin tamamında dosya masrafı yok. DenizBank’m “ilk 6 ay ödemesiz" kredi seçeneği de bulunuyor.
Banka, İZODER üyesi olmayan firma-lardan mantolama yaptıranlara ise yüzde 1.24’den başlayan aylık faizlerle masrafsız ihtiyaç kredisi sunuyor.
Finansbank, 2 bin ile 10 bin TL arasında kullandırdığı yalıtım kredilerinde vadeyi 60 aya kadar uzatıyor Kredinın
yıllık maliyeti, vadeye göre yüzde 25.56 ile 21.72 arasında değişiyor. Ayrıca dosya masrafı ve sigorta primi adı altında 179 ile 914 TL arasında masraf alınıyor.
Ziraat Bankası da 60 aya varan vadelerde yalıtım kredisi kullandırıyor. 8 aya kadar vadelerde faiz alınmıyor. Vade 60 aya uzadığında ise aylık faiz yüzde 1.36’ya çıkıyor. Banka, dosya masrafı veya komisyon adı altında ek para talep etmiyor. Ancak tüm vergi ve fonların dahil edildiği “firma komisyon oranı” adı altında yüzde 6 masraf alınıyor.
İZODER danışmanlığında yalıtım kredisi veren Tekstilbank ise müşterilerine 8 ile 48 ay arasında vade imkanı sağlıyor. Bankanın vergi ve fonların dahil edildiği “firma komisyon oranı” yüzde 7. Tekstilbank’ta da 8 ay vadeli krediye faiz uygulanmıyor. 48 ay vadede ise yüzde 1.04 faiz uygulanıyor.
Enerji Kimlik Belgenizi bir an önce alın!
Türkiye, 2008 yılının son günlerinde Enerji Performansı Yönetmeliği'ne kavuşmuştu. Buna göre, kullanım alanı bin metrekarenin üzerindeki binalarda Enerji Kimlik Belgesi alınması zorunlu. Artık yeni binalara inşaat izni verilirken Enerji Kimlik Belgesi şartı aranacak.
Mevcut eski binalar içinse 2 Mayıs 2017 tarihine kadar süre tanınmış durumda. 2017'den sonra bina alım-satımında Enerji Kimlik Belgesi zorunlu hale gelecek. Evini satmak isteyen veya ev almak isteyenin karşısına hep Enerji Kimlik Belgesi çıkacak.
Esin Çetinel / PARA