SPK, Yeni Sermaye Piyasası Kanun Tasarısı Taslağı'nı görüşe açtı!
Taslak, sermaye piyasası araçları ve ihraççılar, finansal raporlama, bağımsız denetim, derecelendirme ve değerleme, kurumsal yatırımcılar, denetim ve tedbirler, piyasa suçları ve yaptırımlar konularında birçok düzenlemeyi içeriyor
Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) görüşe açtığı, Yeni Sermaye Piyasası Kanun Tasarısı Taslağı, sermaye piyasası araçları ve ihraççılar, finansal raporlama, bağımsız denetim, derecelendirme ve değerleme, kurumsal yatırımcılar, denetim ve tedbirler, piyasa suçları ve yaptırımlar konularında birçok düzenlemeyi içeriyor. Kurulun internet sitesinde görüşe açılan taslak, sermaye piyasalarına ilişkin birçok yenilik getiriyor. Önceki kanunda içeriden öğrenenlerin ticareti (insider trading) şeklinde belirtilen piyasa suçu ''bilgiyi kötüye kullanma'', manipülasyon ise piyasa dolandırıcılığı olarak ifade ediliyor. Sermaye piyasaları için taslakla getirilen yeniliklerden bazıları şöyle: -Halka arzlarda kayda alma sisteminden, izahname onay sistemine geçiliyor. -İzahname geçerlilik süresi kavramı de ilk kez ülke mevzuatına kazandırılırken, 12 ay süresince yapılacak tüm ihraçların tek bir izahname ile yapılabilmesi imkanı getiriliyor. -Paylarının piyasa fiyatı nominal değerinin altında olan şirketlerin nominal değerinin altında bir fiyatla pay ihraç edebilmesine Kurulca izin verilmesine imkan sağlanıyor. -Mevcut Kanunda 250 ortak olan halka arz olunmuş sayılma kriteri 500'e çıkarılıyor, ortaklıkların halka açık ortaklık statüsüne kavuştuktan sonra en geç 2 yıl içerisinde işlem görmek için borsaya başvurması zorunluluğu getiriliyor. -Halka açık ortaklıklar için önemli nitelikteki işlemler tanımlanarak, bu işlemler gerçekleştirilirken Kurulca belirlenen esaslara uyulmaması durumunda Kurul'a, idari para cezasının yanı sıra işlemin iptali ve telafi edici tedbirler alma yetkileri veriliyor. Ayrılma Hakkı -Halka açık ortaklıklar bakımından ilk kez, önemli kararların alındığı genel kurullara katılamayan veya olumsuz oy veren pay sahiplerine paylarını şirkete satma hakkı veren ''ayrılma hakkı'' kavramı düzenleniyor. -Piyasa bozucu eylemler, idari para cezasına tabi fiiller olarak ilk defa mevzuata giriyor. -Bilgiyi kötüye kullanma (insider trading-içeriden öğrenenlerin ticareti) ve piyasa dolandırıcılığı (manipülasyon) suçlarına ilişkin olarak alınacak tedbirler kapsamlı ve detaylı olarak düzenleniyor. -Bilgiyi kötüye kullanma ve piyasa dolandırıcılığı suçları uluslararası gelişmeler de dikkate alınarak yeniden düzenleniyor, hangi tip fiillerin bu suçları teşkil edeceği detaylı olarak belirleniyor. Piyasa dolandırıcılığı ve içeriden öğrenenlerin ticareti suçlarında müsadere imkanı -Piyasa dolandırıcılığı ve içeriden öğrenenlerin ticareti suçlarında müsadere imkanı getiriliyor. -Tebliğle düzenlenen pay alım teklifine ilişkin esaslar Kanuna taşınırken, Kurul'un bu zorunluluğuna uyulmaması durumunda uygulayacağı yaptırımlar güçlendiriliyor. -Pay alım teklifi sonrası belirli bir pay oranına ulaşan ortaklara kalan azınlığı ''ortaklıktan çıkarma hakkı'' ile teklif sonrasında azınlık haline gelen pay sahiplerine paylarını ortaklığa ''satma hakkı'' kavramları düzenleniyor. -Kamuyu aydınlatma belgelerinin ayrı bir kavram olarak ilk kez düzenlendiği taslakta, genel olarak yanlış, yanıltıcı ve eksik bilgilerin yer aldığı kamuyu aydınlatma belgelerine dayanarak işlem yapan yatırımcıların tazminat hakları ile sorumluların kurtuluş karineleri belirleniyor. -''Kira Sertifikası'' ve ''Varlık Kiralama Şirketleri'' kavramları ile temel esaslara Kanun'da da yer veriliyor. -Alım satım aracılığı ve halka arza aracılık faaliyeti birden çok faaliyete ayrılıyor, çok taraflı alım satım sistemlerinin işletilmesi yeni bir faaliyet olarak yeni düzenlemede yer alıyor. -Yatırım hizmet ve faaliyetlerinin Kurulun iznine tabi olması için düzenli uğraş, ticari veya mesleki faaliyet olarak icra edilmesi şartı getiriliyor. -Yan hizmet olarak saklamacılık hizmeti ve veri depolama kuruluşları ilk defa mevzuata giriyor. -Daha önce Kanunda düzenlenmemiş bir konu olan merkezi takas ve merkezi saklama bugüne kadar ki uygulamalar da göz önüne alınarak ayrıntılı şekilde düzenleniyor. -Mevcut durumda 91 sayılı KHK ve borsalara ilişkin çeşitli yönetmeliklerle düzenlenen hususlar gözden geçirilerek Kanun maddesi haline getiriliyor. -Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliği, yeni düzenleme ile yatırım kuruluşları, kolektif yatırım şirketleri ve Kurulca uygun görülen diğer sermaye piyasası kurumlarının üye olmasının zorunlu olduğu bir meslek kuruluşu olarak düzenleniyor. -Yürürlükteki düzenlemede Yatırımcıları Koruma Fonu olarak adlandırılan sistem Yatırımcıları Tazmin Merkezi adı altında yapılandırılıyor. Yeni düzenleme ile tazmin kapsamı yatırımcılara ait olan ve yatırım hizmeti ve faaliyeti veya yan hizmetler ile bağlantılı olarak yatırım kuruluşu tarafından yatırımcı adına saklanan veya yönetilen nakit ödeme veya sermaye piyasası araçlarının teslim yükümlülüklerinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan talepler olarak genişletiliyor. -Avrupa Birliği UCITs düzenlemeleri kapsamında ''Fon yönetim şirketi'' adı altında yeni bir şirket türü yaratılıyor ve yatırım fonlarının sadece fon yönetim şirketleri tarafından kurulmasına ilişkin düzenleme getiriliyor. -Kolektif yatırım kuruluşlarının portföylerindeki varlıklara ilişkin olarak saklama hizmeti ve bu kapsamdaki mali sorumluluklar ilk defa AB düzenlemelerine uygun olarak tanımlanıyor. Değişken Sermayeli Yatırım Ortaklığı -Fon ile yatırım ortaklığı modelinin bir karması olarak ''Değişken Sermayeli Yatırım Ortaklığı'' adı altında yeni bir kolektif yatırım kuruluşu türü yaratılıyor. -Yatırım fonlarının paylarının ihraç ve itfasının TCMB tarafından günlük alım satım kurları ilan edilen yabancı para cinsinden yapılmasına imkan sağlanıyor. -Konut finansmanı sistemi ile ilgili tamamlayıcı değişiklikler yapılıyor, ipotek finansmanı kuruluşları konut finansmanı kuruluşları tarafından ihraç edilebilecek tüm sermaye piyasası araçlarını ihraç edebilir hale geliyor. -Sermaye piyasalarında kamuyu aydınlatmanın ve bilginin önemine binaen 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 660 sayılı KHK'nin genel çerçeve olarak düzenleme yaptığı finansal raporlama ve bağımsız denetim konularında, sermaye piyasası ile sınırlı alt düzenlemeler yapılıyor. Sermaye piyasalarında bağımsız denetim yapacak kuruluşların, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşları arasından seçilmeleri hükme bağlanıyor. -Bağımsız denetim, derecelendirme ve değerleme kuruluşları gibi izahnamede yer almak üzere hazırlanan raporları hazırlayan kişi ve kurumlar, izahnamede yer alan bilgiler ile ilgili olarak Kanun kapsamında sorumlu tutuluyor. -Kurul tarafından ilan edilen listede yer alan bağımsız denetim, derecelendirme ve değerleme kuruluşlarına, Kanun kapsamında doğabilecek sorumlulukları için mesleki sorumluluk sigortası yaptırma zorunluluğu getirilebileceği belirtiliyor. -Bir yatırım şirketinde veya kolektif yatırım kuruluşunda finansal tablo denetimi ya da bu Kanun ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde belirlenen başka bir görevi ifa eden bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçiler, bu şirkette veya bunlarla sermaye ve yönetim açısından ilişkili olan kuruluşlardan biri nezdinde, görevlerini yerine getirirken ilgili şirkete ilişkin bilgi sahibi olduğu mevzuata aykırı, şirket faaliyetlerinin sürekli ve düzenli yürütülmesini engelleyecek ve olumsuz görüş ya da görüş bildirmekten kaçınma gerektiren her türlü durumu Kurul'a bildirmekle yükümlü tutuluyor. Bu yükümlülüğün gereğini yerine getirmenin, bağımsız denetçiler için hukuki ve cezai bir sorumluluk doğurmayacağı ifade ediliyor. -Risk bazlı denetim sistemine geçiş öneriliyor. -Kurula elektronik ortamda tutulanlar dahil tüm kayıtları, sair bilgi ihtiva eden vasıtaları ve bilgi sistemlerini inceleme, bunlara erişimin sağlanmasını isteme ve bunların örneklerini alma yetkisi veriliyor. Sır saklama yükümlülüğü -Denetimde etkinliğin artırılabilmesi için 5271 sayılı Kanun'daki bir kısım olanaklardan yararlanması mümkün olabilecek. Denetim sırasında kendilerinden bilgi talep edilenlere ve sermaye piyasası kurumu çalışanlarına sır saklama yükümlülüğü getiriliyor. -İzinsiz halka arz yoluyla halktan toplanılan paraların iade edilmesi öneriliyor. -İzinsiz sermaye piyasası faaliyetlerinin internet aracılığıyla işlendiğinin tespit edilmesi durumunda söz konusu internet sitelerinin faaliyetlerinin engellenebilmesi mümkün olabilecek. -Bu Kanuna tabi ihraççıları mevzuata aykırı işlemlerinde sorumluluğu bulunanların imza yetkilerini kaldırma, ilgililer hakkında suç duyurusunda bulunulması halinde, yargılama sonuçlanıncaya kadar ilgilileri görevden alma ve yapılacak ilk genel kurul toplantısına kadar görevden alınan yönetim kurulu üyelerinin yerine yenilerini atama yetkisi öneriliyor. -Usulsüz halka arz, izinsiz sermaye piyasası faaliyeti, güveni kötüye kullanma ve örtülü kazanç aktarımı suçlarında uygulanacak olan hapis cezalarında alt sınır 3 yıla, üst sınır ise 6 yıla çıkarılıyor. -İdari para cezasını gerektirir ihlallerde belirleyici etkisi saptanan tüzel kişi yöneticilerinin hakkında, gerekçesi belirtilmek suretiyle, Kurul tarafından 20 bin Türk Lirasından 250 bin liraya kadar idari para cezası verilmesi öngörülüyor. A.A.