Sudan’da kiralanan bir karış tarım arazisi yok...

Türkiye’nin 2013 senesinden bu zamana kadar Sudan’da tarımsal üretim yapmak için sürdürdüğü çalışmalar sonuç vermedi. Geçen 10 senede Sudan’da bir karış toprağın bile kiralanamadığı açıklandı. İki ülkenin ortaklığı ile kurulan Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi ise, 1 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararı ile tasfiye edilmişti.

ekonomim.com'dan Ali Ekber YILDIRIM'ın haberine göre; Sudan, Nijer ve Venezuela’da Türkiye’nin tarımsal üretim ile ilgili çalışmalarını yazdıktan sonra özellikle de Sudan ile ilgili yeni bilgi ve değerlendirmeler kaydedildi. Buna göre, Tarım ve Orman Bakanlığı yetkilileri, Sudan’da 10 yıllık çalışma sürecinde Türkiye hiçbir zaman tarım arazisi kiralamamış. Öte yandan, Sudan tarafı taahhütlerini yerine getirmediği için kurulan şirket de kadük kaldığı kaydedildi.

ARAZİ KİRALAMADI, SUDAN'A 1 KURUŞ PARA ÖDENMEDİ

Bakanlık yetkilileri tarafından yapılan açıklama kapsamında, Sudan’da hiçbir zaman arazi kiralanmadı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 1 tek kuruş parası da Sudan’a gönderilmedi. Türkiye’nin tarımda kendine yeterli olduğunu bu nedenle Sudan’a domates, biber üretmek için gitmediğini bildiren yetkililerin açıklamsı özetle şöyle: “Büyük ülke olmanın gereği başka ülkelerle ilişkilerinizin ekonomik, siyasi, kültürel olarak üst seviyede olması gerekir. Biz kendimize yeter durumdayız. Kendine yeterlilikte önemli olan kendi karnınızı doyurmak değil, gıdaya dayalı bir sanayimiz var bunu da garantiye almak zorundayız. Sudan’a gitmemizin asıl amacı bu." denildi. 

KİRALAMA NEDEN YAPILMADI?

Sudan’da tarımsal üretim için çalışmalar, heyetlerin karşılıklı gelip gitmesi tam on sene devam etti. Hala heyetler gelip gidiyor. Edindiğimiz bilgilere göre Sudan yetkilileri Türkiye’ye pilot çiftlik kurulması için bir iki kez yer göstermiş ancak bu yerlerin tarımsal üretime uygun olmadığı için kabul edilmemiş ve kiralanmamış. Daha sonra darbe olunca yeni yönetim eskiden yapılan anlaşmaları bir anlamda askıya alınmıştır. Geçen 10 senede de  Türkiye’de 7 tarım bakanı görev yaptı ve Sudan’da bir üretim yapılamadı. Sudan’da ise iç karışıklık ve darbeler nedeniyle her seferinde muhataplar, heyetteki kişiler değişti. Bu nedenle yol alınamadı.

ŞİRKET TARIMSAL ÜRETİM DEĞİL FAİZDEN PARA KAZANDI

Bakanlık yetkililerine iddiasına göre, 2021 yılından beri Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi’nde kimse ücret almıyor. Ücret alındığı söylenen dönemde ise yönetim kurulu üyelerine asgari ücret düzeyinde ödeme yapıldığı belirtildi.

Merkezi Ankara’da olan Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Şirketi, 2018 yılında 10 milyon dolar sermaye ile kuruldu. Ortaklık yapısına göre yüzde 80 hisseye sahip olan Türkiye, 8 milyon dolar sermaye ödemeyi taahhüt ederken, Sudan, 2 milyon dolarlık sermaye taahhüdünü toprak kiralama ile karşılayacaktı. Ancak, kiralama olmadığı içi Sudan taahhüdünü yerine getirmedi. Türkiye ise şirketin kurulabilmesi için 13 milyon lira sermaye koydu. Bu para Ziraat Bankası’ndaki şirket hesabına yatırıldı. Geçen süre zarfında faiz geliri ile 13 milyon lira 22 milyon liraya ulaştı. Bu para şirket hesabında duruyor. Şirket tasfiye edildiği için muhtemelen Tarım İşletmeleri genel Müdürlüğü’ne aktarılacak.