Sükna hakkı nasıl tesis edillir?

Oturma hakkı olarak da bilinen sükna hakkı bir binadan ya da binanın bir bölümünden konut olarak yararlanma yetkisi veriyor. Kanunda devri mümkün olmayan sükna hakkı nasıl tesis edillir?

Sükna hakkı nasıl tesis  edillir?

Medeni Kanunun 823. maddesine göre sükna hakkı, bir binadan veya onun bir bölümünden konut olarak yararlanma yetkisi veriyor. Sükna hakkı, başkasına devredilemiyor ve mirasçılara geçemiyor. Kanunda aksine hüküm bulunmadığı sürece intifa hakkına ilişkin hükümler sükna hakkına da uygulanıyor.

Kat mülkiyetine geçmiş mesken nitelikli bağımsız bölümler üzerinde oturma hakkı kurulabiliyor. Ancak iskan izni alınmadıkça kat irtifaklı taşınmazlar üzerinde oturma hakkı tesisi mümkün olmuyor. Sükna hakkı bir evde oturmak olduğuna göre burada oturmaktan kasıt ikamet etmek oluyor.  Evin başka bir amaçla kullanımı için sükna hakkı kurulamıyor

Ayrıca bu hakkın tesisi için taşınmazın tapudaki cinsinin ev olması gerekiyor. İşyerleri (dükkan, mağaza, depo gibi) üzerinde sükan hakkı kurulamıyor.

Sükna hakkı için gerekli belgeler;

- Sükna hakkı tesis edilecek taşınmaz malın varsa tapu senedi, yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirtir belge veya malikinin sözlü beyanı,

- Sükna hakkı tesisini isteyen tarafların veya yetkili temsilcilerinin fotoğraflı nüfus cüzdanları veya pasaportları ile temsilciliğe ilişkin belgeler,

- Tarafların son altı ay içinde çekilmiş 6 x 4 cm. büyüklüğünde birer vesikalık fotoğrafları,

-  Tarafların vergi kimlik numaralarını gösterir vergi dairesinden alınmış belge,

-  Oturma hakkı mahkeme kararı ile tesis edilecekse kesinleşmiş mahkeme kararı,

- Oturma  hakkı evin tümünde değil de bir kısmında kuruluyorsa hangi kısım üzerinde kurulduğu inşaat projesinde belirlenmeli, proje yoksa bir krokiye bağlanmalıdır.

-  Deprem Sigortası aranır.  

Sözleşmeden doğan oturma hakkı tesisi için tapu sicil müdürlüğünde resmi senet düzenlenmesi gerekiyor, kanundan doğan oturma hakkı içinse, mahkeme kararının ibrazı ile tecil işlem belgesi düzenlenmesi isteniyor. 

Sükna hakkının mali yönü;

- Genel beyan döneminde belirlenen emlak vergisi değerinden az olmamak üzere bildirilen bedel üzerinden, lehine Oturma hakkı tanınandan 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin (20/e) pozisyonu uyarınca Binde 15 oranında tapu harcı tahsil ediliyor.

- Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret tahsil ediliyor.

- Deprem Sigortası aranıyor.

Sükna hakkı bedelsiz olarak tanınıyor ise;

- Lehine sükna hakkı tesis edilenden 492 sayılı harçlar yasasının 4 sayılı tarifesinin (4) nolu pozisyonu uyarınca Binde 54 oranında tapu harcı tahsil ediliyor.  Medeni Kanunun 748 inci maddesi gereği intifa hakkına ilişkin hükümler Oturma hakkında da uygulanacağından sükna hakkının harca konu değeri taşınmaz malın emlak beyan değerinin 2/3' ü sayılıyor.

Taşınmaz malın tümü değil de bir kısmı üzerinde Oturma hakkı kuruluyorsa harç matrahının hesaplanması için sükna hakkına konu metrekare ile evin metrekaresinin oranlanması gerekiyor

- Ayrıca veraset ve intikal vergisi için vergi dairesine bildirim yapılır

- Döner Sermaye İşletmesince belirlenen tarifeye göre ücret tahsil ediliyor.

- Deprem Sigortası aranıyor.

Sükna hakkı sahibinin ölümü ve tüzel kişiliğin sona ermesi halinde,

- 492 sayılı harçlar yasasının 4 sayılı tarifesinin 14 nolu pozisyonu gereğince her yıl belirlenen oranda maktu terkin harcı tahsil edilir ve vergi dairesine veraset ve intikal vergisi için bildirim yapılıyor.

- Deprem Sigortası aranıyor.

Sükna hakkı nasıl sona erer?

Öznur YASLI/Emlakkulisi.com