Tapu Kayıtlarından Hukuki Kıymetlerini Kaybetmiş Olanların Tasfiyesi!

Tapu kayıtlarından hukuki kıymetlerini kaybetmiş olanların tasfiyesine dair kanunun tapu idarelerince sureti tatbiki hakkındaki nizamname 2 Temmuz 1930 tarihinde 1536 sayılı Resmi Gazete' de yayımlandı...

Tapu Kayıtlarından Hukuki Kıymetlerini Kaybetmiş Olanların Tasfiyesi!

TAPU KAYITLARINDAN HUKUKİ KIYMETLERİNİ KAYBETMİŞ OLANLARIN TASFİYESİNE DAİR KANUNUN TAPU İDARELERİNCE SURETİ TATBİKİ HAKKINDAKİ NİZAMNAME 

Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 14.5.1930, No: 9331 

Dayandığı Kanunun Tarihi : 2.6.1929, No: 1515 

Yayımlandığı R.Gazetenin Tarihi : 2.7.1930, No: 1536 

Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 3, Cildi: 10, S.897 

Madde 1 – Tapu defterlerinde mukayyet olan bir gayrimenkulün gayriresmi surette satım, bağışlama, taksim, tırampa 

ve emsali muamelelerle aharın mülkiyetine geçtiği ve Kanunu Medeninin mer'iyeti tarihine kadar müsakkaf ve bu hükümde 

bulunan bağ ve bahçe veyahut arsaların 15 diğer arazinin 10 sene malik sıfatiyle nizasız ve hüsnü niyetle tasarruf altında 

bulundurulduğu herhangi bir tasarruf muamelesi esnasında bir resmi makam veya ihtiyar heyetlerince ihbar edilir veyahut 

zilyet tarafından bu yolda bir beyan vaki olursa tapu idarelerince evvelemirde aşağıda gösterildiği veçhile keyfiyet tetkik ve 

tahkik olunur. 

A – Elde temellük sebeplerini natık olarak aşağıda yazılı ispat vesikalarından biri mevcut olupta ibraz olunmuş ise 

bunlar tetkik olunacaktır . 

 1 – Senedi adi. 

 2 – Zilyet lehine kat'iyet iktisap etmiş olupta müruru zamandan dolayı icra vasıtasiyle tenfizi mümkün olmıyan ilam . 

 3 – Tescili icra edilmemiş teffiz vesikası. 

 4 – Musaddak irade suretleriyle fermanlar. 

 5 – Kaydı mevcut olmayıpta mührü maruf bulunan mütevelli,sipahi,mültezim temessük veya senedi, 

 6 – Kayıtları bulunamıyan tapu ve mülga Hazinei Hassa senedi veya muvakkat tasarruf ilmühaberi, 

 7 – Musaddak ve gayrimusaddak tapu yoklama esas defterlerinden çıkarılmış kayıt suretleri, 

 8 – Mülkname,muhasebatı atika kalemi kaydı, 

 9 – Mubayaa,istihkam ve ihbar hüccetleri, 

 10 – Evkaf idarelerinden henüz devredilmemiş olan bir tasarruf kaydı, 

B – Mevzubahis mahallin vergice hangi tarihte ne suretle kimin namına mukayyet bulunduğu ve vergisi ne 

vakittenberi kimin tarafından verilmekte olduğu varidat idarelerinden sorulacaktır. 

C – Mevzubahis mahalle zilyet tarafından ne vakittenberi tasarruf olunduğu ve bu müddet zarfında salahiyettar 

merciler nezdinde niza sepkedip etmediği tahkik olunacaktır. 

Madde 2 – (Değişik: 30.6.1932 - 13041 K.) 

Bu tahkikat ve tetkikat neticesinde 1515 numaralı kanunun birinci maddesi mucibince (Malik sıfatiyle nizasız ve 

hüsnü niyetle müsakkaf ve emsalinde 15 ve diğer arazide 10 sene tasarruf) şartı tahakkuk etmez veya mübrez vesaikın diğer 

vesaik ile hilafı veya hükümsüzlüğü sabit olursa başkaca bir muameleye hacet kalmaksızın talebi vakı reddolunur. İşbu ret 

keyfiyeti alakadarlar tarafından vukubulacak müracaat üzerine 6 ncı maddede yazılı komisyonlar tarafından tetkik olunur. 

Madde 3 – Tapuda mukayyet ve gayrın lehine İşbu Nizamnamede muharrer iktisap şeraitine maruz olan gayrimenkul 

mahcuz veya merhun olduğu takdirde hacız veya rehin kaydi alakadarlarının rızasiyle veya mahkeme karariyle ref ve terkin 

olununcaya kadar zilyed namına tescil edilemez. Şu kadar ki altıncı maddedeki komisyon karariyle kaydına bir şerh verilir . 

Madde 4 – Birinci maddede yapılmasına lüzum gösterilen tetkikat ve tahkikat zilyedin iddiasını teyit ettiği takdirde 

keyfiyet eğer mahallinde mevcut ve ikametgahı malum ise kayıt sahibine veya veresesine veyahut veli ve vasilerine resmen 

tebliğ edilecek ve itirazlarını hazırlıyarak keşif mahallinde bulunmağa davet olunacaktır.Bundan maada keyfiyet, en az on 

gün evvel gün ve saati tasrih edilerek tahkikat icra kılınacağı mahallin mütat ve münasip vasaiti ile ilan ve işbu ilanda 

gayrimenkulün mevki ve evsafı ve zilyedin iddiaları izah edilecektir. Muayyen gün ve saatte mahallinde bulunacak tapu 

memuru tarafından alakadarlarla kararsız ehlivukuf ve malümattan keyfiyet istizah olunarak netayici rapor şeklinde tanzim ve 

tesbit ile imza edilecektir. Kayıt ile alakası olan kimselerin davete icabet etmemesi,tahkikatın cereyanına mani değildir. Kayıt 

sahip veya varislerinin şahsiyetleri mahallince malüm olmadığı ve yahut ikametgahları bilinmediği takdirde ayrıca ihbara 

lüzum olmayıp yalnız yapılacak ilan bu alakadarlara şahsen tabliğ mahiyetinde olacaktır. Bu bapta Hukuk Usulü 

Muhakemeleri Kanununun 144 üncü maddesi mucibince muamele yapılması lazımdır. 

 Madde 5 – (Değişik 30.6 1932 - 13041 K.) 

 Tapu memuru ilk tetkikatı ifa ve icabı halinde mahallen tahkikat icra eyledikten sonra keyfiyet karara raptolunmak 

üzere evrakı müteallikasını gayrimenkul kazada ise kaza ve vilayet merkezinde ise vilayet tapu komisyonuna tevdi eder. 

Madde 6 – (Değişik :30.6.1932 -13041 K.) 

 Tapu komisyonları vilayet defterdarı, tapu müdürü ve başkatibinden ve vilayet idare heyetinin tayin edeceği bir 

zattan ve merkez tapu memurundan teşekkül eder.Komisyonun içtimaında defterdar bulunmadığı zamanlarda tapu müdürü 

riyaset eder ve defterdarın göndereceği maliye memurlarından bir zatta komisyonda aza sıfatıyla bulunur. Komisyonda 

kararlar ekseriyetle verilir. Tesavii ara vukuunda reisin bulunduğu tarafın reyi terciholunur. Kaza tapu komisyonları 

kaymakamın riyaseti altında malmüdürü ile tapu memurundan teşekkül eder. 

Madde 7 – Komisyonlarca evrakın vürudundan itibaren nihayet on beş gün zarfında bir karar verilmesi mecburidir. 

Esbabı mania dolayısiyle bu müddet zarfında karara rapt olunmazsa kararda bu teehhür sebepleri de gösterilmelidir. 

Madde 8 – Komisyonlar kaza ve nahiya tapu memurları tarafından gönderilecek veyahut vilayet tapu idarelerinden 

tevdi olunacak evrak üzerinde tetkikatını yaparken bilhassa 1515 numaralı kanunun birinci maddesinde izah olunan şartların 

temamen mevcudiyetini nazarı itibare almakla beraber aşağıdaki hususata da dikkat edeceklerdir. 

A – Gayrimenkulün Kanunu Medeninin mer'iyetinden mukaddem nevine göre en az on beş veya on sene evvel kayıt 

sahibinin mülkiyetinden gayriresmi satış veya mümasil bir iktisap sebebiyle çıkmış olması, 

B – Zilyedin Kanunu Medeninin mer'iyeti tarihine kadar malik sıfatiyle ve kanuni niza olmaksızın ve hüsnü niyetle 

müsakkaf ve bu hükümde bulunan bağ ve bahçe veyahut arsalarda on beş ve arazide on sene müddetle temellük etmiş 

bulunması. 

C – Eğer zilyet gayrimenkulü kayıt sahibinden veya kanuni halefinden başka bir kimseden almış ise o kimse ile asıl 

kayıt sahipleri arasında hukuki irtibatın mevcudiyeti. 

 Madde 9 – Tapuda mukayyet gayrimenkulün gayriresmi surette aharın mülkiyetine geçmiş olmasında zamanlarına göre kayıt sahibinin veya varislerinin ve yahut evli veya vasilerinin rıza ve muvafakatlerinin inzimam etmiş bulunması şarttır. 

Şu sebeple kaydın hak bahşettiği tasarrufa ehil kimselerin rızaları lahik olmaksızın ahar bir şahısdan alınan bir gayrimenkulde 

zilyedin kanunun tarifi dairesinde temellük müddetleri nisap haddine baliğ olsa bile hüsnü niyeti tahakkuk etmiyeceğinden bu 

kabil müracaatların hükmen halliiktiza eder.Ancak işbu üçüncü şahsın veya bu mahiyette teselsülen gelen diğer şahısların 

gayrimenkulü ellerinde bulundurdukları müddet ve kayıt sahiplerinin gayrimenkulün ellerinden çıktığı zamanda nazarı itibara 

alınarak ahkamı sabıka temlik hakkını bahşediyorsa ve yahut verese arasında haricen taksime müsteniden mal vereseden 

birisinin uhdesine geçmiş ise kayıt sahibinin bu kabil hukuki haleflerinin rızası makbul ve muteberdir. 

Binaenaleyh bu vaziyette diğer şeraitte tahakkuk ettiği takdirde zilyet namına kayıt ve tescil olunur.

Madde 10 – Namına tescilini talep eden son zilyedin tasarruf müddeti kendine tekaddüm eden zilyedlerin 

müddetlerine eklenmek suretiyle doluyorsa bunlar arasında tevarüs ve tedavül gibi hukuki alakadan mütevellit irtibatın 

mevcudiyeti lazımdır. Bu irtibatın mevcut olmaması zilyetler arasında münazaa hudusunu tazammun ettiğinden hükmen halli 

lazımdır. 

Madde 11 – (Değişik: 30.6.1932 - 13041 K.) 

Kaza tapu komisyonunun verdiği karara tebliğ tarihinden itibaren bir ay zarfında itiraz vakı olursa vilayet tapu 

komisyonu keyfiyeti tetkik ve karara rapteder. 

Vilayet komisyonunun gerek resen ve gerek itirazen verdiği kararlar katidir. 

İtiraz olunmıyan kararlara ait tescil muameleleri müddetin inkizasından ve itirazen verilen kararlara ait tescil 

muameleleri de tebliğ edildikten sonra ifa olunur. Bu takdirde muterizlerin veya karara kanaat etmemiş olanların 1515 

numaralı kanunun 1inci maddesinin ikinci fıkrası mucibince mahkemeye müracaat hakları bakidir. 

Madde 12 – Bir gayrimenkulün aralarında tedavüle istinat etmeksizin iki veya daha ziyade kimseler namına 

kaydolunduğu görülür ise keyfiyet tasrih edilmek suretiyle her iki kayda muvakat birer şerh verilmekle beraber iki ay 

zarfında mahkemeye müracaatla hakkı temellüklerini ispat eylemleri lüzumu alakadarlara tebliğ olunur. Bunlar kaydın birisi 

üzerinde muhafazasiyle diğerlerinin terkini hususununda aralarında uyuşurlarsa bu muvafakatnamelerine veya müracaatları 

halinde mahkeme kararına göre muktezası yapılır.Müddeti içinde alakadarlardan birinin mahkemeye müracaatı vuku 

bulmamış ise tapu idaresince kayıtlar üzerindeki tetkikata ve icap ettiği takdirde ihtiyar heyetlerinden ve ehli vukuftan 

yapacağı tahkikata müsteniden tapu mudür veya memuru temellük hakkının hangi tarafta olduğu hakkındaki noktai nazarını 

izah ederek keyfiyetin bir karara raptını mahkemeden re'sen talep eder.Bu baptaki kanunda mahkeme ve harç masrafları 

bidayeten tecil edilmiş olduğundan müracaat müzekkere ile olur. Kısmen veya temamen terkine dair lahik olacak hükümler 

alelüsul kat'iyet kesp ettikten sonra derhal infaz edilir. 

Madde 13 – Mukayyet bir gayrimenkul resmi bir şekilde aharin mülkiyetine geçmiş ve bu nama da kayıt tesis 

edilmiş iken muahharen ve yine evvelki kayıt sahibinden intikal etmek suretiyle ikinci bir kaydın daha yütüldüğü görülür ise 

yalnız intikalen teşkil edilmiş olan muahhar kayda keyfiyet şerh, olunarak bunun iptaline karar verilmesi re'sen mahkemeden 

talep olunur.

Madde 14 – Mükerrer iki kayıttan birisinin terkini hakkında mahakimden sadır olup müruruzaman sebebiyle icra 

dairesince tenfizi mümkün bulunmıyan bir ilam zilyet lehine tescili natık bulunsa dahi diğer kayıt sahibinin ademi muvafakati 

halinde bu bapta 1515 numaralı kanunun ikinci maddesi mucibince muamele olunur. 

Madde 15 – Yekdiğerine tedahül eden emlak ve arazihudut ihtilafları birriza halledilmediği takdirde kemakan 

hükmen hal olunur. 

Ek madde (Ek : 30.6.1932 - 13041 K.) 

Sahipleri olduğu halde tapu Sicilline geçmemiş olan gayrimenkul malların tescilinde de bu nizamnamenin6 ncı ve 11 

inci maddeleri ahkamı tatbik olunur. 

Madde 16 – Şürayı Devletçe görülmüş olan İşbu Nizamname neşri tarihinden muteberdir. 

Madde 17 – İşbu Nizamnamenin icrasına Maliye Vekili ile Adliye ve Dahiliye Vekilleri memurdur.