Tapuda akli meleke raporu nedir?

Taşınmaz malların alım satım işlemleri, tapu dairesinde yapılıyor. Bu işlemin gerçekleşmesi için tarafların alım satım yapma ehliyetine sahip olması gerekiyor. Peki, tapuda akli meleke raporu nedir? Kimlerden istenir?

Tapuda akli meleke raporu nedir?

Gayrimenkullerin alım satım işlemleri, tapu dairesinde yapılıyor. Bu işlemin gerçekleşmesi için tarafların alım satım yapma ehliyetine sahip olması gerekiyor.

Yasalarımızda yaşlı kişilerden yaptıkları hukuki işlemler sırasında doktor veya heyet raporu alınmasını zorunlu kılan bir hüküm mevcut bulunmamasına karşın; Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün genelgelerine göre “ Mutlaka akli melekelerinin yerinde olup olmadığını kontrol edici sorular sorulması gerekir. Şüphe halinde doktor raporu istenmelidir. (TKGM 14/Mayıs/2003 tarih, 074/148-1568 sayılı genel emir). Şayet, İstenmeden taraflardan birisi rapor ibraz etmiş ise, değerlendirilir. “ hükmü yer alıyor.

Buna göre yaşlı, hasta ve akli sağlığı yerinde olduğu şüpheli olan kimselerden akli meleke raporu talep ediliyor.

Karar örneği:

AKLİ MELEKE RAPORLARI

İLGİ: 20-21/Şubat/2003 tarih ve 10642 sayılı Tavsiye Kararı.

Yüksek Sağlık Şurası'na ait ilgi Tavsiye Kararı ilişikte gönderilmiştir.

Bilgilerinizi ve bölgenize bağlı tüm tapu sicil müdürlüklerine iletilmesi ile Tapu Sicil Tüzüğünün 13 ve 14 üncü maddeleri çerçevesinde işlem yapılmasının teminini rica ederim (TKGM. 14.05.2003 T. 074/148-1565 Sy.Gn.). 

YÜKSEK SAĞLIK ŞURASI

Toplantı tarihi : 20-21 Şubat 2003-05-28

Toplantı sayısı : 229

Karar sayısı : Tavsiye Kararı (10642)

K A R A R

Ülkemizde akli meleke (hukuki işlem yapma ehliyeti) raporlarının düzenlenmesi ile ilgili olarak uygulamada karşılaşılan bazı tereddütler genel olarak değerlendirildi.

65 yaşın üstündeki kişilerin yapacakları hukuki işlemler ile ilgili olarak herkesten sağlık raporu istenmesi ve bunun rutin hale getirilmesi, bu yaşın üzerindeki kişilere yönelik haysiyet kırıcı, ayrımcı bir uygulama olarak görülmektedir. Nitekim, Avrupa Temel Haklar Şartnamesinin 21 inci maddesi yaş nedeni ile ayrımcılığı yasaklamaktadır.Ayrıca, Medeni Kanun" ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergen kişinin fiil ehliyetinin olduğu" genel kaidesini getirmiştir.Bunun aksini iddia eden, iddiasını ispat ile yükümlü bulunmaktadır.

Bu nedenle, tüm yaşlılardan istenilerek bu kişileri ek külfetlerle yormamak için, yalnızca yapılacak hukuki işlemle ilgili olarak işlemin yapıldığı anda kişinin işlem yapma ehliyeti veya akli melekesinin yerinde olmadığından ciddi şüphe duyulması ve/veya bu yolda bir iddia ve şikayetin bulunması halinde tabip raporu istenmelidir.

Diğer taraftan, 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San' atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun' un 13 üncü maddesindeki, "Bir şahsın ahvali bedeniye ve akliyesi hakkında rapor tanzimine münhasıran bu kanunla icrai sanata selahiyeti olan tabipler mezundur" hükmü ile tabiplere bu yetki verilmiştir.Bu kanun' a göre sanatlarını icra etmeye yetkili olan tabipler; kişinin ayırt etme gücüne sahip olup olmadığının tesbiti için, doğru algılama, kavrama ve buna göre hareket etme konusundaki ruhsal yetenekleri, bellek yapısı, zihinsel işlevleri, fiziksel vaziyeti, zaman ve mekan orayantasyonları gibi bir dizi davranış özelliklerini saptayarak, kişi hakkında sağlık raporu düzenlenmeye yetkilidir.Tabip gerek görürse, ilgili uzmana sevk ederek uzman tarafından karar verilip raporun düzenlenmesini isteyebilir.

Belirtilen sebeplerle;

a) 65 yaşın üzerindeki herkesten bila istisna rapor istenmesinin doğru olmadığına, 

b) Hukuki işlemle ilgili olarak işlemin yapıldığı anda kişinin işlem yapma ehliyeti veya akli melekelerinin yerinde olmadığından ciddi şüphe duyulması ve/veya bu yolda bir iddia ve şikayetin bulunması halinde rapor istenilmesine,

c) 1219 sayılı Kanun uyarınca mesleğini icraya yetkili olan tabiplerin, akli meleke (hukuki işlem yapma ehliyeti) raporlarını düzenleme yetkilerinin kabulüne,

d) Bu tavsiye kararının ilgili mercilere bildirilmesi hususunun uygun olacağına,

Şuramızca oybirliği ile karar verildi.

Tapu iptali davası nedir?

Işıl Seren KESKİN/Emlakkulisi.com