TMMOB Diyarbakır: İhale yönlendirmeleri ve imar rantları ile kamu zarara uğratılıyor!

TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu, son dönemlerde şehirde kaçak yapılaşmanın arttığına dikkat çekti. Diyarbakır Mimarlar Odası Eşbaşkanı Ferit Kahraman, “İhaleler, pazarlık usulüyle belirli firma ve kişilere verilerek kamu zarara uğratılıyor” diye konuştu.

TMMOB Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu, kentte kurumların yaptığı ihalelere ilişkin basın toplantısı yaptı.

Sputniknews'te yer alan habere göre, toplantıda açıklamalar yapan Diyarbakır Mimarlar Odası Eşbaşkanı Ferit Kahraman, belediyelere kayyum atanması ile birlikte kentin birçok noktasında kaçak yapılaşmanın arttığını dile getirerek, “Bilgi Edinme Kanunu kapsamında ilgili kurumlara yaptığımız 15’ten fazla başvuruya ya hiç cevap verilmemiş ya da cevap verilmesine rağmen yasal sorumluluklarını yerine getirmemişlerdir” diye konuştu.

‘Hukuksuz suskunluklar, tahribatlara ve yıkımlara sebep olmaktadır’

Telafisi mümkün olmayan tahribatlar ve yıkımların yaşanabileceği konusunda uyarı yapan Kahraman “Bu hukuksuz suskunluklar, mesleki faaliyetlerimizin sürdürülmesine, kamu yararına ve kente dair çalışmalarımızı engellemekte, telafisi mümkün olmayan tahribatlara ve yıkımlara sebep olmaktadır. İlgili kamu kurumları, yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarında olmasına rağmen İmar Kanunu ve yönetmeliklere aykırı uygulamalara karşı gereği yerine getirilmemektedir” şeklinde konuştu.

‘Kişilere özel düzenlemeler yapılarak imar rantları sağlanmaktadır’

“Uygulama imar planlarında kişilere özel düzenlemeler yapılarak imar rantları sağlanmaktadır” diye konuşan Kahraman şunları dile getirdi:

“Plan tadilatları ile parsel vasıfları değiştirilerek haksız emsal artışları yapılmış, bu emsal artışları nüfus, trafik, yapılaşma yoğunluğuna sebep olmaktadır. Kentsel planlama çalışmalarının bütününde, her tür ve ölçekteki mekânsal planların, kamu yararı amacıyla yapılması koşulu bulunmaktadır. Ancak Diyarbakır ve ilçeleri özelinde yapılan uygulamalar; kentsel rant alanları yaratan, nüfus yoğunluğu artışı amaçlanan, bütüncül planlama ilkesiyle bağdaşmayan planlama uygulamaları, kente ve kentliye dayatılmaktadır. Kent makroformu üzerinde ticari kaygılar güdülerek yapılan planlama uygulamaları parçacık kalmaktadır ve bu uygulamalar sonucunda ticari rant ve beraberinde ticari ‘soylulaşma’ getirmektedir. Kentsel donatı alanlarının etki alanları, erişim mesafeleri, kapasiteleri gibi konularda değerlendirme yapmadan; bu alanlar ‘’kamu yararı’ ilkesi gözetilmeden parçacı imar plan değişiklikleri ile amacı dışında kullanılmaktadır. Bu tür uygulamalar, hem kentsel dokuyu zedelemekte hem de kentlinin yaşam kalitesini düşürmektedir.”

‘Pazarlık usulü yapılan ihaleler, belirli firma ve kişilere veriliyor’

İhale süreçlerinin şeffaflıktan uzak, kamu yararı gözetilmeden yapıldığını dile getiren Kahraman şunları söyledi: “Doğrudan temin, mal, hizmet alımları ve yapım işlerinin maliyetlerinde ciddi artışlar görülmektedir. Yaptığımız karşılaştırmalı tablolarda aynı kapsam ve içerikteki bir ihalenin açık ihale usulü ile pazarlık usulü arasındaki fahiş maliyet farkları dikkat çekmektedir. Özellikle pazarlık usulü yapılan ihalelerin belirli firma ve kişilere verildiği görülmektedir. Kurum ihalelerinin belirli çevrelere pazarlık usülü ile nasıl verildiği Kamu İhale Platformunun ilan panolarında açıkça yer almaktadır.”

Başta büyükşehir belediyesi olmak üzere birçok ilçe belediyesinin ihale sonuçlarının Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) yayınlanmadığını belirten Kahraman, EKAP’tan aldıkları bazı bilgileri de paylaştı:

-Bağlar Belediyesinde açık yapılması durumunda yaklaşık maliyetin yüzde 30-40 aralığında daha düşük fiyatlara gidecek ihaleler yüzde 1-5 aralığında göstermelik pazarlıklarla belirli kesimlere verilmiştir ve son dönemde neredeyse tüm ihaleler pazarlık usulü ile yapılmaktadır.

-2019 yerel seçimi öncesinde Suriçi Melikahmet Caddesi’de yol ve kaldırım zemin döşemeleri kaldırılarak yenileme çalışmaları yapıldı. Yapılan milyonlarca liralık masraftan kısa bir süre sonra 16 Nisan 2020 tarihinde  ‘MELİKAHMET CADDESİ VE BAĞLANTI YOLLARI KÜP TAŞ YAPIM İŞİ’ adıyla ikinci, yeni bir ihale yapıldı. 1.837.850,00 TL olarak sözleşme imzalandı. Yaklaşık 2 yıllık zaman diliminde yapılan bu çalışmalar sonucu kamu milyonlarca liralık zarara uğratılmıştır.

-Karayolları 9. Bölge Müdürlüğü tarafından yakın dönemde Silvan Yolu, Urfa Bulvarı ve Elazığ Yolu üzerinde orta refüjlerde yaya geçişlerini kontrol altına almak için panel çit ve beraberinde bordür yenileme çalışmaları yapıldı. Aradan 1 yıl geçmeden üçüncü defa neredeyse bütün çitler söküldü yerine farklı bir model kullanılarak yeni bir uygulama yapıldı.

-30.04.2019 tarihinde Karayolları 9 Bölge Müdürlüğü Sınırlarındaki Yollarda Çelik Konstrüksiyon Yaya Üst Geçidi ve Orta Refüje Ferforje Yaya Korkuluğu Yapılması İşi ihalesi yapıldı. Sonuç ilanında 6.328.500,00 TL tutarında imzalanan sözleşmeye baktığımızda önceki uygulamaların sökülmesiyle oluşan israfın boyutları ve kilometrelerce uzunlukta kaldırım, bordür taşı yenilemesi için milyonlar harcandığı görülmektedir.

-Mardin ilinde 2 yıl içinde toplamı 103.000.000,00 TL’yi (yüz üç milyon Türk Lirası) aşan 15 adet yapım işi pazarlık usulü ile tek bir firmaya verilmiştir. Bunun gibi yüzlerce örnek mevcuttur.  Bütün bunların yanında sonuç ilanı yayınlanmayan yüzlerce ihale hakkında da aynı sonuçların olduğu konusunda ciddi şüphelerimiz bulunmaktadır. Nitekim yapılan bu ihalelerin yerinde ne kadar uygulamaya geçildiği de ayrı soru işaretlerini barındırmaktadır.

‘Haksız kazançlar büyük suç teşkil ediyor’

Kahraman “Bütün bu tespitler doğrultusunda içinde bulunduğumuz bu ekonomik krize, halkın ve meslektaşlarımızın yaşadığı işsizliğe rağmen bu tür haksız kazançların büyük suç teşkil ettiğini belirtmek isteriz. Yasaların uygulanmadığı rekabet koşulu sağlanmayan bu tür ihalelere, kişilere sağlanan rantlara ve oluşan kamu zararlarına karşı yetkilileri görev ve sorumluluklarının gereğini yerine getirmeye çağırıyoruz ve toplum adına bu sürecin takipçisi olacağımızı belirtmek istiyoruz” diye konuştu.