TOKİ Somali'de büyükelçilik rezidansı ve konut yapacak!
Türkiye nin Mogadişu Büyükelçiliğine atanması beklenen Kani Torun, görevine Ramazan Bayramı ndan sonra en kısa sürede başlayacağını belirterek, 'Biz oraya geçici işler yapmaya değil, kalıcı işler yapmaya gidiyoruz' dedi
Türkiye 'nin Mogadişu Büyükelçiliğine atanması beklenen Kani Torun,
görevine Ramazan Bayramı 'ndan sonra en kısa sürede başlayacağını belirterek,
'Biz oraya geçici işler yapmaya değil, kalıcı işler yapmaya gidiyoruz. Olayı yardım düzeyinden
çıkarıp, farklı bir sürece getirmemiz gerekiyor. Sadece hazır gıda dağıtmak çözüm
değil, çözümsüzlük. Bu insanları üretken hale getirmemiz lazım' dedi.
Açlık ve kıtlıkla mücadele eden Somali 'nin başkenti Mogadişu 'da
büyükelçilik açmak için düğmeye basan Hükümet, büyükelçi olarak da 'Yeryüzü
Doktorları'nın kurucularından ve uzun yıllardır dünyanın çeşitli ülkelerinde
yardım faaliyetlerinde bulunan Dr. Kani Torun üzerinde anlaştı.
Türkiye 'nin Mogadişu Büyükelçisi olarak atanması beklenen Dr. Kani Torun,
ilk röportajını Anadolu Ajansına verdi. Torun 'un AA muhabirinin sorularını
yanıtladığı röportaj şöyle:
SORU: Son 60 yılın en büyük açlık ve kıtlığı ile mücadele eden Somali 'ye
büyükelçi olarak atanacaksınız. Somali 'ye ilk kez mi gideceksiniz Ne zaman
görevinize başlayacaksınız
CEVAP: Somali 'ye ilk kez gideceğim. Son dönemde Afrika 'da ciddi bir
büyükelçilik açılımı oldu. Bu bağlamda bu bölgedeki yardımların organizasyonu,
koordinasyonu gibi birtakım görevlerle bir büyükelçilik atanması Başbakan
tarafından ilan edildi. Bu göreve de bizi layık gördüler, en kısa zamanda
büyükelçiliği açıp, çalışmaya başlayacağız. Atama süreci henüz tamamlanmadı. Üçlü
kararname çıkacak. Göreve Ramazan Bayramı 'ndan sonra en kısa sürede
başlayacağız.
SORU: Mesleğiniz nedir
CEVAP: Cerrahpaşa Tıp Fakültesinden 1984 yılında mezun oldum. Bir süre
doktor alarak çalıştım, kısa bir süre akademisyenlik yaptım. İngilizce ismiyle
'Doctors Worldwide', Türkiye 'de, Yeryüzü Doktorları olarak bilinen örgütün ilk
kurucularındanım, 10 yıl süreyle de genel koordinatörlüğünü yaptım. 15 yıldır
İngiltere 'nin Menchester kentinde Yeryüzü Doktorları 'nın başındayım.
Bu vesileyle Afrika 'nın bütün ülkelerinde çalıştım. Yoğun olarak
çalıştığım ülkeler oldu, daha kısa süreli kaldığım ülkeler oldu. Afrika dışında
başka ülkelerde de çalıştık, ama Afrika benim özel ilgi alanım. Afrika 'ya karşı
özel bir sevgi ve ilgim var.
'BEKLENTİ çITASI çOK YÜKSEK'
SORU: çok büyük sorumluluğu olan bir göreve atandınız. Ne zaman göreve
başlayacaksınız İlk etapta neler yapacaksınız
CEVAP: Beklenti çıtası çok yüksek. çünkü ciddi bir kampanya var, ciddi
yardım toplandı. Devletimiz bu işe önemli miktarda psikolojik ve finansal olarak
yatırım yapıyor. Bütün faaliyetlerin organizasyonun yapılması ve koordinasyonun
sağlanması için tabiri caizse sahada bu işin başında devlet adına birinin
bulunması gerekiyordu. Bizim yapacağımız iş, bütün bu yardım faaliyetlerinin bir
şekilde organizasyonunu sağlamak. Bölgede devam eden iç savaşın durdurulması için
elimizden gelen her şeyi yapacağız. Silahların susması, bir ateşkes süreci olması
gerekiyor. Sonra da ülkede yeni bir politik yapı oluşturulmalıdır. şu anda ülke
dağınık durumda. Güney Somali 'de iç savaş var. Kuzeyde iki tane kendi kendine
bağımsızlık ilan etmiş bölge var. Kimse tanımıyor, ama bu bölgelerin de ana
yapıya katılması gerekiyor. Silahlar sustuğu taktirde, diğer süreçler daha hızlı
olacaktır.
Havaalanı çok kötü durumda. Havaalanı ile şehir arasındaki yol çok bozuk,
5 kilometre yol, yarım saatten fazla sürüyormuş, ilk etapta bunlar yapılacak.
Kalıcı konut projeleri gerçekleştirilecek. Devlet Su İşleri, suya yönelik
çalışmalar yürütecek. Belki ufak çaplı barajlar, sulama üniteleri gibi...
Hayvancılık desteklenecek. Bu insanların bir şekilde kendi karınlarını doyurur
hale gelmeleri gerekiyor.
'BÜYÜKELçİLİK BİNASI 6 AY İçİNDE TAMAMLANIR'
SORU: Mogadişu 'da bir büyükelçilik binası yok. Nerede çalışacaksınız
CEVAP: şu anda bir büyükelçilik binası yok, ama Türkiye 'ye 100 dönümlük
bir arazi tahsis edildi ve oraya en kısa zamanda büyükelçilik redizansı ve diğer
hizmet birimleri, lojistik merkezi ve yardımların organizasyonu ile ilgili hizmet
birimleri yapılacak. Tahmin ediyorum, 6 ay içinde bu faaliyet biter, biz de kendi
binamıza taşınırız. Bu binaları TOKİ yapacak. Bu süre içinde de geçici olarak
bize tahsis edilen güvenli bir yerde kalacağız.
SORU: Mogadişu 'daki büyükelçilikte kaç kişi çalışacaksınız Nasıl bir
ekip kurmayı düşünüyorsunuz
CEVAP: Gerekli memur kadrosu oluşturulacaktır. Ama bizim oradaki
yapacağımız faaliyetler, sadece büyükelçiliğin faaliyetleriyle sınırlı değil.
Türkiye 'den giderek orada çalışan bütün devlet kurumlarının çalışanları
büyükelçilikle koordineli bir şekilde çalışmak durumundalar.
AİLESİ GİTMEYECEK
SORU: Ailenizi Mogadişu 'ya götürecek misiniz
CEVAP: şu anda hayır. çünkü çocuklar okuyor, hanım çalışıyor. Dolayısıyla
şu anda mümkün değil. Eşim ve çocuklarım Manchester 'da kalacak.
SORU: Aileniz ve yakın çevreniz böyle bir göreve atanmanızı nasıl
değerlendirdi
CEVAP: Herkes genelde destekliyor. Tabii ki çocuklar ve hanım ilk başta
güvenlik açısından endişeye kapıldılar, ama Afrika 'ya ilişkin tutkumu, gayretimi
biliyorlar. Bu gayretimi de ileride Afrika 'ya yerleşme şeklinde gerçekleştirmeyi
düşünüyorduk. 'çocuklar biraz büyüyünce gider, birtakım faaliyetleri bizzat
yaşayarak devam ettiririz' diyorduk. Böylesini düşünmemiştik, biraz da ani
oldu.
'SÜRPRİZ OLDU'
SORU: Dışişleri Bakanlığı, Mogadişu 'ya büyükelçi olarak atanmanız
konusunda görüşünüzü aldı mı Böyle bir teklif bekliyor muydunuz
CEVAP: Sürpriz oldu. Uzun süre yurt dışında kalınca gözden ırak olan
gönülden de ırak olur sanıyordum. Bizim yaptığımız faaliyetleri sayın bakan
biliyordu. Uzun süredir takip ediyordu. Sayın Cumhurbaşkanı da Kongo 'ya
gittiğinde yaptığımız faaliyetleri bizzat yerinde müşahede etmiş ve çok da memnun
kalmıştı. Bu konuda sayın Başbakan ile de konuşmuşlar. Bir konsensüs olmuş. Bana
bilahare atama kararı bildirildi. Sayın Bakan, bu konuda böyle bir karar
alındığını söyledi, bize de artık göreve gitmek düşüyor.
'SOMALİ İLE İLGİLİ BÜTÜN KİTAPLARI İNTERNETTEN ISMARLADIM'
SORU: Somali 'deki son durum hakkında bilgi verir misiniz
YANIT: Uzun süredir yaptığım faaliyetlerle bağlantılı olarak, Sahra altı
Afrika 'nın, tarih ve kültürüne yönelik okuyordum. Somali hakkında az çok bilgim
var, ama bu göreve geldikten sonra Somali ile ilgili bütün kitapları internetten
ısmarladım, önümüzdeki hafta gelecek. Böylece kültürünü, dilini ve diğer
özelliklerini daha derinden inceleme fırsatı bulacağım. Vaktimi biraz da ona
harcayacağım.
SORU: İngiltere 'de yaşayıp, açlık ve yokluğun olduğu Somali 'ye götüren
maneviyat nedir
CEVAP: Bu bir hizmet duygusu. Aslında kültür olarak aç insana, ihtiyaç
sahibi olan insana yardım etmeyi bir gelenek haline getirmiş bir toplumda
yetiştik. Bu faaliyetler inancımızın da bir parçası. Komşusu açken tok yatamayan
bir kültürden geliyoruz. Bu konu, bizi motive ediyor. Normal rutin görevi
yaparken insanlara yardım etmek de güzel bir şey.
'KALICI İşLER YAPMAYA GİDİYORUZ'
SORU: Somali 'de sağlık alanında ilk olarak neler yapılması gerekiyor
CEVAP: Somali 'de esas sorun, iç savaş, büyük ölçüde altyapıyı çökertmiş
durumda. Yol, su, elektrik yok, okullar ve hastaneler yıkılmış vaziyette. Bu
altyapıyı yeniden ayağa kaldırmamız gerekiyor. Biz oraya geçici işler yapmaya
değil, kalıcı işler yapmaya gidiyoruz. Orada toplum sağlığı hizmeti veren küçük
sağlık ünitelerinin yanı sıra hastane de kurmak gerekiyor. Bütün bu faaliyetler
sadece devletin değil, gönüllü kuruluşların da katkılarıyla yapılabilecek
faaliyetler.
'MİLLETTEN İSTEDİÄİMİZ DUA ETMELERİ'
SORU: Göreve başlamadan önce Türkiye Cumhuriyeti Devleti 'nden ve
vatandaşlardan herhangi bir talebiniz var mı
CEVAP: Devlet, bütün kurumlarıyla arkamızda. Ben devleti temsilen
gidiyorum. Burada yapılan iş, Türkiye Cumhuriyeti Devleti 'nin, Afrika 'daki
etkinliğini uzun vadede arttıracak bir iştir. Milletimiz de bizi destekliyor.
Yapılan yardımların miktarı 300 milyon TL 'yi geçti. Zor bir coğrafyada önemli bir
görevi ifa etmek üzere gidiyoruz. Milletten istediğimiz bize dua etmeleri.
'SADECE HAZIR GIDA DAÄITMAK çÖZÜMSÜZLÜK'
SORU: Vatandaşlara, yardımlarını sürekli hale getirmeleri konusunda bir
çağrınız olacak mı
CEVAP: Olayı yardım düzeyinden çıkarıp, farklı bir sürece getirmemiz
gerekiyor. İlk başta aç insanları doyurmak, hasta insanları iyileştirmek önemli
bir şey. Ama bu safhayı bir an önce geçmemiz gerekiyor. Sonraki safha, yardımdan
çok o insanları kendi başlarına işlerini yürütecekleri, karınlarını doyuracakları
bir hale getirebilmek. Sadece hazır gıda dağıtmak çözüm değil, çözümsüzlük.
Sürekli hazır gıda dağıtarak, hiçbir şey elde edemezsiniz. Hazıra dağ dayanmaz.
Bu insanları üretken hale getirmemiz lazım.
'İç BARIş SAÄLANMALI'
SORU: Somali, kaç yılda kendi kendine yeter hale gelebilir
CEVAP: Somali 'nin ayağa kalkması, sadece dışarıdan yapılacak çalışmalarla
mümkün değil. İçerideki aktörlerin de olumlu katkı yapması lazım. İç barışın
temini, en önemli meseledir. İç barış temin edilirse, yeniden yapılanma süreci
hızlanır. İç barış olmazsa, bu süreç sekteye uğrar. Birinci ve öncelikli konu, iç
barışın temini. Altyapı yatırımları da vakit alıyor. Mucize beklenmesin. Altı
ayda aç insanlar doyabilir, ama ülkenin yeniden ayağa kalkması, belli vakit
alacak bir şey. Silahlar susar ve ülkede siyasal istikrar olursa, Somali 'nin çok
kısa sürede ayağa kalkacağına inanıyorum. çünkü Somali halkının çok kısa sürede
kendilerini ayağa kaldıracak yetenekleri vardır, uyanık ve gözü açıktır.
Özellikle Amerika ve İngiltere 'de ciddi bir Somali diasporası var. Bunlar çok
eğitimli insanlar. Bunların da barış olduğu taktirde geri gelip, tamamen geri
gelme şeklinde değil, ama kendi ülkelerindeki birtakım pozitif şeyleri
destekleyeceklerini düşünüyorum.
Bu zor bir dönem, Somali halkı da zor, ama dobra bir halktır. Afrika 'da,
bir tek Somali 'de herkes aynı dili konuşuyor, herkes Müslüman, herkes aynı etnik
kökene sahip, ama 20 senedir iç savaştan kurtulamıyor. Bu sorunun ve aşiretler
arası iç savaşın korkunçluğunu gösteriyor. Misyon zor, ama elimizden geleni
yapacağız.
'İSTESELER DE çALIşAMAZLAR'
SORU: Diğer ülkelerin, Somali 'ye yeterince yardım yaptığını düşünüyor
musunuz
CEVAP: Başlangıçta ilgi gösterenler oldu, ama iç savaş yüzünden yardım
kuruluşları büyük ölçüde çekilmek zorunda kaldı. BM bile elemanlarının çoğunu
çekti, sadece yerli elemanlarla çalışıyor. Onların çalışmaları şu anda mümkün
değil. Türklere karşı bir sempati olduğu için Müslüman kardeşliği gibi birtakım
duygularla kapılarını bize açtılar. Batılı kuruluşlar şu anda isteseler de
çalışamazlar. Batılı, gelişmiş ülkeler, BM 'nin fonuna birtakım yardımlar yapıyor,
ama BM de bunların yetersiz olduğundan şikayet ediyor.
AA