TOKİ'nin çılgın fikri! 5 yıl içinde her şehire en az bir dev proje!
Türkiye'yi gecekondulardan kurtaracak Kentsel Dönüşüm Yasa Tasarısı'nın Meclis gündeminde olduğu şu günlerde, afet riski altındaki iller için TOKİ'den dev bir adım geldi. Geçtiğimiz 9 yılda 517 bin konut üreten TOKİ, önümüzdeki 5 yıl içinde her şehirde en
Türkiye adım adım kentsel dönüşümle tanışıyor. 'Kent-Köy' görüntüsünü yıkmak için harekete geçen Toplu Konut idaresi, 9 yılda yaptığı 500 bin konuta, ikinci 500 bin konutu eklemek için kolları sıvadı. Projelerle ilgili asıl bombayı Yeni Şafak'la paylaşan TOKİ, önümüzdeki 5 yıl içinde Türkiye'deki 81 ilin tamamına en az bir tane dev proje kazandıracağını açıkladı. 2017'ye kadar tamamlanması planlanan dönüşüm projesi dâhilinde 'Stratejik İletişim Konsepti' adını verdiği projeyle, müstakil evlerinden daireye geçen vatandaşın adaptasyonu için özel bir projeyi de devreye sokacak.
HER KENTE DEV PROJELER
Kentsel Dönüşüm sürecine Türkiye'nin lokomotifi TOKİ, süreci 'çılgın proje'siyle yönetecek. 2017 hedeflerini açıklayan TOKİ, önümüzdeki 5 yılda Türkiye'deki tüm büyükşehirlerde ve tüm il merkezlerine en az bir tane 'kapsamlı dönüşüm projesi' yapacak. Çalışmaları devam eden bölgelerde ise yeni etaplar hayata geçirilecek. 5 yıllık dönemde yapılması planlanan projeler kapsamında özellikle deprem olgusu dikkate alınacak. Ek yeni etapları hayata geçirecek TOKİ, Meclis'te görüşülen Afet Yasa Tasarısı'nın yasalaşması halinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bağlı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve yerel yönetimler eşgüdümünde çalışacak.
MAHALLE KONSEPTLİ EVLER
Kentsel dönüşüm kapsamında özellikle gecekondulaşmanın yoğun olduğu noktaları hedef alan TOKİ, sadece kentsel dönüşümü değil, eski mülk sahiplerinin, yeni yerleşim alanlarına adaptasyonu ve uyumu konusunda da bilimsel bir yol izleyecek. Tek katlı, bahçeli müstakil evlerde oturan vatandaşların, yapılacak yeni konutlara uyumu için 'Stratejik İletişim Konsepti' adlı yeni bir strateji belirleyen TOKİ, bu çerçevede 'kişilerin eski yaşam standartlarına en uygun projeler' üretecek. Projenin ana hedefini, 'mevcut hak sahiplerinin yaşam alanlarının genellikle tek katlı olması, sosyal yaşam alanlarının kısıtlı olmasına rağmen komşuluk ilişkilerinin sıkı olmasından dolayı yeni hayatlarına adapte ederken sosyal kriterlerin gözetilmesi' şeklinde açıklayan TOKİ, projelerinde sosyal alanlar ve ortak noktalarla bu hassasiyetlere cevap vermeye çalışacak.
252 BİN YENİ KONUT YAPACAK
Türkiye genelinde halen 5 milyon 100 bin hektar alan üzerinde kentsel dönüşüm çalışması yapan TOKİ, yerel yönetimler ve Bakanlık işbirliği içinde devam eden projelerini de açıkladı. Buna göre 58 il ve 127 belediye ile çalışan TOKİ, 16 Mart 2012 tarihine kadar, Türkiye genelinde devam eden proje sayısını 250'ye çıkardı. TOKİ, aktif 135 projenin 17'sini Ankara'da, 4'ünü İzmir'de ve 17'sini de İstanbul'da yürütüyor. Önümüzdeki birkaç yılda tamamlanması planlanan projelerle birlikte 252 bin 884 yeni konut kentsel dönüşüme kazandırılmış olacak. TOKİ'nin 2023'e kadar hedefi ise ikinci bir 500 bin konut daha kazandırmak.
İSTEYENE 20 YIL VADELİ KREDİ
Bu arada riskli yapılarda oturanlara da müjde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan geldi. Evini satıp parasını cebine koyan vatandaş, eğer isterse 2 yıl ödemesiz 20 yıl vadeli ve çok düşük faizle ayrıca kredi alacak. Oturduğu bina 'Riskli Bina' kategorisine alınanlara önce yetkilendirilmiş şirketlerce Konut Sertifikası verilecek. Konut sahibi eğer anlaşmak isterse, sertifikada belirtilen konutun değerini bakanlıktan nakit olarak alabilecek. Ancak ev sahibi isterse buna ek olarak yeni satın alacağı veya yaptıracağı ev için ayrıca oluşturulacak 'Kentsel Dönüşüm Fonu'ndan kredi de çekebilecek. 2 yıl ödemesiz, 20 yıl vadeli krediler bankalara nispeten çok daha düşük faizlerle alınabilecek.
50 yıllık sorun çözülecek
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın riskli yapıları tespit etmek için yetkilendirdiği ve Sermaye Piyasası Kurulu'ndan onaylı 103 şirketten biri olan '1A Grup Gayrimenkul Değerleme Anonim Şirketi Yönetim Kurulu Başkanı, Emekli Tapu Müdürü Turgay Gültekin, Afet Yasası'nın, 'tıkanan damarları açacağını' söyledi. Afet Yasası ile birlikte hem belediyelerin hem de genel anlamda yürütülecek kentsel dönüşüm faaliyetlerinin hızlı biçimde uygulanabileceğini belirten Gültekin, "Başbakan'ın da çok defa sitem ettiği bir konu vardı. Hükümet ne zaman bu konuyla ilgili bir karar alsa, yargıda tıkanan konu, aylarca çözümsüz kalıyor ve kamulaştırma yapılamıyordu. Bu yasa tasarısı yasalaşırsa 50 yıllık tıkanıklık aşılmış olacak" diye konuştu. Kentsel dönüşümün ana yüklenicisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nda 'dönüşüm masası'nın en tepesindeki isim olan Vedat Gürgen ise dönüşüm sürecinde vatandaşlara çok seçenekli çözümler teklif edeceklerini kaydetti.
Bu sefer tamam!
Ne yapmak istedik ne oldu: Cumhuriyet dönemi iskan kanunlarında 'afetin' adı yok!
Türkiye çarpık kentleşme ve afete karşı kentsel dönüşümü içeren kapsamlı bir yasayı bugüne kadar çıkaramadı. Çıkan yasalar da bu bilinçle hazırlanmadı. İmar ve iskânla ilgili kanunlarda ya 'afet' riski gözardı edildi, ya da 'kültür varlıkları' ya da 'belediye sınırları' gibi dar alanlarda sıkıştı. Bazı uygulamalar da çıkarılan aflarla akamete uğradı. Meclis günde-mine gelen 'Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı' bu alanda ilk olma özelliğini taşıyor. İşte geçmişten bugüne çıkan o kanunlar ve sonuçları:
Gecekondu Kanunu (1966): Gecekondu ile mücadele amaçlıydı. Ama sonrasındaki aflarla gecekondu patlamasına neden oldu. Gecekondular şehirlere taşındı.
İmar Kanunu (1984): Amacına ulaşamadı.
Taşınmaz Varlıkların Korunması Hakkında Kanun (2005): Sadece SİT alanlarıyla ilgiliydi.
İskan Kanunu (2006): Yeni yerleşim alanlarını kapsadı ama afet riskiyle ilgili düzenleme yapılmadı.
Toplu Konut Kanunu (2985 Sayılı Yasa): TOKİ kuruldu. Ancak kapsamlı bir dönüşüm için tek başına yetersiz kaldı.
Belediye Kanunu (2010): Uygulama araçları tanımlanmadığı için istenen sonuç alınamadı.
MERAK EDiLENLER
GECEKONDUDAYIM AMA TAPUM YOK
SORU: Gecekonduda oturuyorum, tapum yok bizim evimizin durumu olacak
CEVAP: Afet Yasası henüz tasarı halinde. Tüm bu düzenlemeler, tasarının bu şekliyle Meclis'ten geçmesine bağlı. Tasarının yasalaşması halinde, tapusu olmayan gecekondular de bir 'değerleme', 'fiyat belirleme' yapılacak. Ancak ev sadece 'enkaz bedeli' alabilecek. Konu tasarının onaylanması halinde hazırlanacak yönetmeliklerle detaylandırılacak.
ARSA TAPUSU VATANDAŞLAR OLMAYANLAR NE YAPACAK
SORU: Evimin tapusu var ama arsamın tapusu yok, benim durumum ne olacak
CEVAP: Sadece ev üzerinden değerleme yapacak. Evin değerini belirleyen uzmanlar, arsa üzerinden değil evin değeri üzerinden anlaşma yapacak.
KİRA YARDIMI VE KREDİ KULLANABİLİR MİYİM
SORU: Ev tapusu ya da arsa tapusu olmayana kredi ya da kira yardımı yapılacak mı
CEVAP: Tapusu olmayan ve hiçbir yasal dayanağı olmayan kişilere sadece enkaz bedeli verilecek. Ancak bu kişiler kira yardımı ve kredi yardımından faydalanabilecekler.
ORHAN TURAN/Yenişafak