Türkiye 10 ayda 7.9 milyar dolarlık hurda çelik ithal etti!
Ekim itibarıyla 7.9 milyar dolarlık hurda ithalatı yapan Türkiye, en büyük demir çelik üreticisi Çinden bile fazla hurda alıyor. Ancak en büyük alıcı Türkiyenin hurda üzerinde ne söz hakkı var, ne de fiyatı belirleme gücü
Türkiyenin ihracatında üçüncülüğü elinde bulunduran demir-çelik sektörü, aynı sırayı ithalat ve dış ticaret açığında da elde etti. Demir-çelik aslında kendi içinde ithalatın gizli şampiyonunu barındırıyor. Ayrı bir kalemde değerlendirilmediği için hurda, Türkiyede ithalat rakamlarını demir-çelik üzerinden yükseltiyor. Türkiye, dünyanın en büyük hurda ithalatçısı konumunda bulunuyor. Bunun nedeni de Türk demir-çelik sektörünün yapısından kaynaklanıyor. Türkiyede demir-çelik üretiminin yüzde 70i elektrik ark ocaklarıyla yapılıyor.
2010DA EN ÇOK İTHAL EDİLEN ARA MAL
Basitçe bir anlatımla elektrik ark ocakları hurdanın içine dökülüp, kapağının kapatılmasının ardından yüksek ısı yaratan elektrik enerjisiyle eritilmesiyle demir-çelik üretiyor. Elektrik ark ocaklarına dayalı demir-çelik üretimi, Türkiyenin düşürmeye çalıştığı ara malı ithalatının da en büyük kalemini oluşturuyor. Hurda, 2010da en çok ithal edilen ara malı oldu. Aynı yıl dış ticaret açığının yüzde 10unu tek başına gerçekleştirdi. Yılın ilk 10 ayında hurda ithalatı 7.9 milyar doları aştı. Mevcut haliyle Türkiyenin hurdaya bağımlılığı da yakın bir tarihte sona erecek gibi gözükmüyor. Ekonomi Bakanlığının projeksiyonlarına göre de 2015te Türkiyenin hurda ihtiyacı 34 milyon tona ulaşacak. İthalat faturasının yükselmesinin bir nedeni de entegre demir-çelik üretimi tesislerinin Türkiyenin ihtiyaçlarına yetmemesinden kaynaklanıyor. Son 10 yıla bakıldığında hammadde fiyatları genel olarak arttı. Dikey entegre olmak, demir-çelik üretiminde büyük maliyet avantajı sağlıyor. Türkiyenin mevcut entegre tesislerinin bir açmazı da yine hammaddeden kaynaklanıyor.
ABD VE RUSYAYA BAĞIMLIYIZ
Türkiye, demir-çelik üretiminde Çinin çok gerisinde olmasına rağmen Çinden bile fazla hurda ithal ediyor. Bu konuda ise iki ülkeye bağımlılığı devam ediyor. ABD ile Rusya, Türkiyenin hurda ihtiyacının yarıya yakınını karşılıyor. En büyük alıcı olmasına rağmen Türkiyenin dünya hurda piyasasında herhangi bir söz hakkı bulunmuyor. Fiyat üzerinde etkisi yok. Türk şirketleri hurda bağlantılarını toplu alımla yapmıyor. Bu da piyasanın oluşumunda Türkiyenin gücünü sıfıra indiriyor.
100 BİN KİŞİYE BEDEL ELEKTRİK
Elektrik ark ocakları, bu sırada kullandıkları elektrikle sanayi sektöründe enerji tüketiminin yüksekliğinde de ciddi oyunculuğu ellerinde tutuyorlar. Bir elektrik ark ocağı, hurdayı eritirken 100 bin nüfuslu bir şehrin ihtiyacını karşılayacak kadar elektrik tüketiyor. Modern bir ark ocağında 150 ton hurdayı eritmek için 1.5 saat boyunca elektrik vermek gerekiyor. Hurda fiyatları halen türüne ve geleceği ülkeye göre ton başına 425 ile 440 dolar arasında değişiyor.
SEÇKİN ÜREY/Habertürk