Birleşmiş Milletler'in (BM) Haziran'da yayımladığı iki ayrı gıda görünümü raporunda Türkiye en çok buğday ithal eden ülkeler arasında yer alıyor. Peki Türkiye neden en çok buğday ithal eden ülke oldu? İşte ayrıntılar...  Fakat aynı zamanda en çok buğday üreten ülkeler arasında bulunuyor

Birleşmiş Milletler'in (BM) Haziran'da yayımladığı iki ayrı gıda görünümü raporunda Türkiye en çok buğday ithal eden ülkeler arasında yer alıyor. Fakat aynı zamanda en çok buğday üreten ülkeler arasında bulunuyor. Uzmanlara göre, Türkiye'nin buğday ithalatı, ihracata yönelik üretimde hammadde şeklinde kullanılıyor. Bu sebeple iç piyasada kendine yeterliliği yükseltilmesi gerekiyor.

BM Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) bu yıl Haziran ayı başında yayımladığı BM Gıda Görünümü raporunu ay sonunda, FAO ile Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü'nün (OECD) hazırladığı Gıda Görünümü 2022-2031 raporu takip etti. 

BM Gıda Görünümü raporu kapsamında, 2020-2022 ortalamasıyla Türkiye en çok buğday üreten ülkeler arasında yer alıyor. 2022 yılında Türkiye'deki buğday üretim miktarı 19 milyon ton şeklinde tahmin ediliyor. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri, Türkiye'de buğday üretiminin 2020 yılında 20,5 ton; 2021'de ise 17,6 ton olduğunu ortaya koyuyor. Bu düşüşün başlıca nedeni olarak kuraklık, gübre ve mazot fiyatlarındaki yükseliş işaret ediliyor.

FAO Türkiye Temsilci Yardımcısı Ayşegül Selışık, BBC Türkçe'nin sorularını yanıtladı. İşte ayrıntılar...

BBC Türkçe'den Günce Akpamuk'un haberine göre; Ayşegül Selışık, konuyla ilgili açıklamasında "Türkiye son 5 yılda FAO verilerine göre ortalama 19,7 milyon ton yıllık buğday üretimi ile dünyanın sayılı buğday üreticisi ülkeleri (Avrupa Birliği, Çin, Hindistan, Rusya Federasyonu, ABD, Kanada, Ukrayna, Pakistan, Avustralya ve Arjantin ile birlikte) arasında. Türkiye bu üretim seviyesi ile dünya buğday ticaretinin de, ithalat ve ihracat bakımından, önemli aktörleri arasındadır" ifadelerini kullandı. 

Fakat Türkiye, önemli üreticiler arasında yer almasına karşın en çok buğday tüketen ülkelerden de biri. 

Gıda Görünümü raporunda, Türkiye'nin buğday kullanımı 2021/22 döneminde 24,2 milyon ton şeklinde ifade ediliyor. Bunun 2022/23'te 24,4 milyon tona yükseleceği öngörülüyor, Türkiye bu konuda Çin, Hindistan, Pakistan ve Rusya gibi ülkelerin ardından ilk sıralarda bulunuyor. Ancak Türkiye'deki buğday üretimi ve iç tüketim neredeyse başa baş giderken nasıl oluyor da en çok buğday ihraç eden ülkeler arasında ilk 10'da ve en çok buğday ithal edenler arasında üçüncü sırada bulunuyor. 

Gıda Görünümü 2022-2031 raporuna göre, 2019-2021 yıllarının ortalamasında Türkiye 9,5 milyon ton ile Mısır ve Endonezya'dan sonra en çok buğday ithal eden 3. ülke oldu ve bu sayının 2023/23 döneminde de aynı kalması öngörülüyor. Aynı dönem buğday ihracatı ise 4 milyon ton olarak ölçülmüş ve gelecek dönemde bu şekilde olacağı tahmin ediliyor. 

Selışık, Türkiye'nin iç piyasa tüketiminden çok buğdaya dayalı gıda endüstrisinde kullanmak için ithalat gerçekleştirdiğine, bu ürünleri de ihraç ettiğine dikkat çekiyor. 

Türkiye'nin "toplam buğday kullanım düzeyi, üretim düzeyinden fazla. Bunun temel nedeni Türkiye'nin buğdaya dayalı gıda endüstrilerindeki üretim potansiyeli ve avantajıdır" açıklamasında bulunan Selışık, buğday ithalatının, bu endüstrilerdeki buğdaya dayalı mamul madde ihracatını (un ve diğer unlu mamuller, makarna, bisküvi, bulgur gibi) karşılamaya yönelik olduğunu ifade etti. 

Örnegin, Türkiye un ihracatında dünyada ilk sırada, makarna ihracatında ise İtalya'dan sonra 2. sırada yer aldığını belirten Selışık, "Türkiye'nin buğday ithalatı, dahilde işleme rejimi çerçevesinde (ithal edilen ham maddenin ihracat için işlenerek gıda ürünlerine dönüştürülmesi), iç tüketimden ziyade buğdaya dayalı gıda sanayi ürünlerinde çoğunlukla ihracat için üretim girdisi ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılmaktadır" açıklamasında bulundu.  

Özellikle koronavirüs salgını sebebiyle küresel ölçekte dayanıklı kuru gıda ürünlerine olan yüksek talebin, buğday ve buğday ürünlerine olan tüketim talebini tetiklediğine, bu durumda da dünya buğday dış ticaretini artırdığına vurgu yapan Selışık, "Bu konjonktürel sebebin yanı sıra, ülkedeki buğday ekim alanlarındaki daralma ve aşırı hava olaylarından kaynaklanan verim kayıpları da buğdayın ithalat miktarını etkilemektedir" ifadelerini kullandı. 

BUĞDAY FİYATLARI KÜRESEL OLARAK YÜKSELDİ

FAO Fiyat Endeksi'ne göre küresel gıda fiyatları halihazırda savaş öncesi döneme göre yükseliş kaydetti. 

Ukrayna'da süren savaş ve bölgedeki tahılın ülke dışına çıkarılması sorununun yanı sıra güçlü bir gıda ve hayvan yemi talebi, ana tedarikçilerde kötü hava şartlarının olması, bazı büyük ihracatçıların politikalarındaki belirsizlikler, ihracatçı ülkelerdeki enerji ve gübre başta olacak şekilde yüksek nakliye ve üretim maliyetleri ile koronavirüs salgını sebebiyle tedarik zincirlerindeki kesintiler bu  yükselişlerin sebepleri arasında.

Buğday fiyatları da savaş başladığından beri rekor seviyede yükseliş kaydetti. BM Gıda Görünümü raporunda, Ukrayna ve Rusya'nın buğday, arpa, mısır, ayçiçeği tohumu başta olacak şekilde  dünyanın en önemli ekilebilir bitki üreticileri ve ihracatçıları arasında olduğuna dikkat çekiliyor. 

Son beş sezonun ortalamasına göre Rusya ve Ukrayna'nın, dünya buğday üretiminin sırasıyla yüzde 10 ve yüzde 3'ünü; küresel ihracatın sırasıyla yüzde 20 ve yüzde 10'unu meydana getirdiği; Rusya'nın birinci ve Ukrayna'nın beşinci en büyük buğday ihracatçısı olduğu belirtiliyor. 

Savaşın başından bu güne Türkiye'nin buğday ithalatının neredeyse tamamının Rusya ve Ukrayna'dan gerçekleştirildiği sık sık vurgulanmış, savaş sebebiyle buğday ve ürünlerinde fiyat artışı ya da kıtlık görülüp görülmeyeceği tartışma konusu olmuştu. 

Tarım ve gıda sektörüne yönelik çalışan gazeteci İrfan Donat BBC Türkçe'ye, Türkiye'nin 2022 Haziran'da Rusya'dan buğday tedarikiyle ilgili bir problem olmadığına, yine de savaşın neden olduğu ek maliyetler olduğuna vurgu yapmıştı. Bu sebeple Türkiye'nin iç piyasada kendine yeterliliği artırıp arz fazlasıyla ihraç edeceği hammaddeyi kendisinin imal etmesi için üretimini 24-26 tonlara yükseltmesi gerektiğinin altını çizdi. 

Doğal gaz krizi kapıda! Gelecek 5 – 10 yıl çok zor geçecek

Ford 3.000 işçiyi işten çıkarıyor. Hisleri bir anda düştü!

Vatandaşlar borçlarını ödeyemiyor! İcra dosya sayısı 25 milyona yaklaştı