Türkiye Hazır Beton Birliği'nden Hazır Beton Yaşam Döngüsü Rehberi!
Türkiye Hazır Beton Birliği, yeni çevreci yaklaşımlar konusu ile ilgili olarak farkındalığı artırmak için “Hazır Beton Yaşam Döngüsü Rehberi” hazırladı.
Günümüzdeki “al-kullan-at” prensibi ile çok fazla atık oluşmasına sebep olmakla birlikte doğal kaynaklarının hızlı bir biçimde tüketilmesine, iklim değişikliğine, çevresel bozulmaya,enerji ve ham madde tedarikinde sorunları artırıyor. Nüfusun artması ve bu artışın doğurduğu ihtiyaçlar doğrusal ekonomi modelinde sosyal, ekonomik ve çevresel riskler giderek artırıyor.
Son zamanlarda sık sık gündeme gelen döngüsel ekonomi de bir ürünün ya da hizmetin yaşam döngüsü bittiğinde dahi ekonominin içinde kalmasını sağlayarak kaynak verimli ve düşük karbonlu sürdürülebilir bir büyümeyi gerçekleştirmesini hedefler. Bir ürünün döngü içerisinde yeniden kullanılmasının temelinde daha verimli süreçlerin oluşturulması, atıkların azaltılması, tekrar üretme ve geri dönüşüm yer alıyor.
Birleşmiş Milletler; küresel olarak önümüzdeki 40 sene içerisinde 230 milyar metrekarelik yeni bir alan hayata geçirileceğini ve dünyadaki yapıların mevcut taban alanının iki katına çıkacağını ediyor. Bu artışın büyük kısmının Asya ve Afrika'da olacağı tahmin ediliyor fakat 2060'a kadar 25 milyar metrekare yeni inşaat alanı eklenecek olan Avrupa’da da hâlâ önemli bir büyüme bekleniyor. Pratik bir alternatifinin olmadığı beton, yeni bina ve altyapı talebini karşılamada önemli bir rol oynuyor.
Son yirmi senede beton sektöründe yaşanan gelişmeler, beton yapıların gelişimi, üretim teknolojisi teknik parametrelerde ve ilgili çevresel etkilerde performans değişikliğine neden oldu. Karışım optimizasyonu ile beton; dayanım, dayanıklılık, mekanik performans, ve aşırı yüklere karşı direnç açısından önemli ölçüde daha iyi bazı özelliklere sahip oldu.
Son zamanlarda sık sık gündeme gelen betonun teknik ve teknolojik nitelikleri, tüm yaşam döngüsü boyunca yapı sürdürülebilirliğinin birçok yönü ile ilgili etkilere sahip. Sürdürülebilirliğin tüm önemli ve ilgili yönleri masaya yatırılarak yapılan performans değerlendirilmesinde bütünsel bir yaklaşım gerekiyor.
Bu doğrultuda bazı çalışmalar gerçekleştiren Türkiye Hazır Beton Birliği, “Hazır Beton Yaşam Döngüsü Rehberi” hazırladı. Merakla beklenen rehberin birinci kısmında yaşam döngüsü analizi, envanteri ve maliyeti gibi konular genel olarak ele alındı ve beton özeline girilmeden gömülü karbon, yeşil bina sertifikasyonu ve çevresel ürün beyanı gibi önemli başlıklar ele alındı. Rehberin 2. kısmında hazır beton sektörü masaya yatırılırken, rehberin son kısmında da konu ile ilgili önemli terimler açıklandı.
Hazır Beton Yaşam Döngüsü Rehberi'nin en önemli bölümü, kapsamlı bir sektör araştırması sonucunda ortaya çıkan veriler kullanılarak hesaplanan betonun çevresel performansı olmuş oldu. Yapılan araştırma dahilinde Türkiye'deki hazır betonun ortalama karbon ayak izini (gömülü karbon) hesaplamak amacıyla dayanım sınıfı bazında ortalama beton reçetelerinin tespit edilmesi hedeflendi. Bunlar dışında çalışma dahilinde sektörün elektrik tüketimi, yakıt ve de ham madde kaynaklarının ortalama mesafeleri de masaya yatırıldı ve bu veriler kullanılarak bazı hesaplamalar gerçekleştirildi. Konu ile ilgili olarak yapılan araştırmaya katılım sağlayan üreticilerin toplam üretimi Türkiye hazır beton üretiminin yüzde 25’lik kısmını oluşturuyor. Ortaya çıkan bu oran güvenilir temsil için yeterli görüldü. Türkiye hazır beton sektörünün ürettiği ürünlerin içerikleri ve üretim oranları dikkate alındı ve geneli temsil eden “ortalama bir ürün” tespit edildi. Ortaya çıkan bu temsili ürünün beşikten kapıya yani ham maddelerin çıkarılması, işlenmesi, nakliyesi ve ürünün üretilmesine kadar olan kısımdaki karbon ayak izi 310 kg CO2 eq/m3 şeklinde hesaplandı. Çalışma dahilindeki en düşük dayanım sınıfı olan C25/30 betonunda bu değerin 285 kg CO2 eq/m3 iken en yüksek dayanım sınıfı olan C45/55 betonunda 396 kg CO2 eq/m3 olduğu belirtildi.
Sürdürülebilirliğe öncelikli olarak yer veriyoruz
Türkiye Hazır Beton Birliği'nin Hazır Beton Yaşam Döngüsü Rehberi hazırlamasıyla ilgili bazı değerlendirmeler yapan Türkiye Hazır Beton Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Işık, “Beton, dünyada en çok kullanılan insan yapımı malzemedir. Dolayısıyla betonun sürdürülebilir olması geleceğimiz için önemlidir. Bu nedenle sürdürülebilirliğe gündemimizde öncelikli olarak yer veriyoruz. 2017 yılından bu yana üyesi ve Bölgesel Sistem Operatörü olduğumuz İsviçre merkezli Beton Sürdürülebilirlik Konseyi (CSC) ile çalışmalarımızı sürdürüyoruz. CSC’nin Belgelendirme Kuruluşu olan THBB Kalite Güvence Sistemi de ülkemizde ve bölgemizdeki beton ve çimento tesislerini denetleyerek uluslararası sürdürülebilirlik belgelendirme faaliyetlerine devam etmektedir.” şeklinde konuştu.
Günümüz iş modellerini etkileyen yeni çevreci yaklaşımlar ile ilgili olarak hazır beton sektörünün ve paydaşlarının farkındalığını arttırmak amacıyla Hazır Beton Yaşam Döngüsü Rehberi hazırladıklarını söyleyen Yavuz Işık, “Bu rehber, inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri alanında yaşam döngüsünü değerlendiren ve sektörün durumunu veriler ile gösteren ilk rehber oldu. Rehberimiz sadece hazır beton sektörü ve paydaşları için değil, yaşam döngüsü hakkında bilgi almak isteyen tüm kişi ve kurumlar için de örnek bir rehber niteliği taşıyor. Rehberin üniversitelerin inşaat mühendisliği bölümlerinin ötesinde, mimarlık ve çevre mühendisliği bölümlerinde de birçok akademisyen ve bu konuda çalışacak öğrenci için bir referans kaynak olacağını öngörüyoruz.” diye konuştu.
