Umut Evleri Projesi'ne TOKİ kredi verecek!

Düzce depreminde evsiz kalan 234 kiracı aile, 5’te 2’si biten Umut Evleri adlı sosyal konut projesini tamamlamak için TOKİ’den kredi istedi. Kredi talebini reddeden TOKİ, “Sorumluluklarımız arasında kredi vermek bulunmuyor” dedi. 

Hürriyet Gazetesi'nin haberine göre; Umut Evleri sakinlerinin başvurduğu Bolu İdare Mahkemesi ise depremzedeleri haklı bularak ret kararını iptal etti.12 Kasım 1999’daki depremde Düzce yıkıldı, 710 kişi can verdi. Evi yıkılan şehirli mülk sahipleri için konut tahsis edilirken, köylülere kredi veriliyordu. Hukukçu Erbay Yucak ve arkadaşlarının oluşturduğu ‘Dayanışma Gönüllüleri’nin katkısı ile bir araya gelen Düzceliler, uygun koşullarda arsa tahsis edilmesi için toplandı. 2003’te Ankara’ya yürüyerek ve 230 gün oturma eylemi yaparak mücadeleye başladılar. Düzce Evsiz Depremzedeler Dayanışma Konut Yapı Kooperatifi’ni kurdular. 775 sayılı Gecekondu Kanunu’na dayanarak TOKİ’den arsa istediler. TOKİ’nin verdiği arsalar yağmalanınca 2005’te dava açtılar. 2014’te TOKİ, 10 yıl vadeli 10 taksitle 2 milyon 250 bin TL karşılığında Beyköy’deki araziyi verdi.

Depremzede aileler İstanbul Teknik, Yıldız Teknik ve Mimar Sinan üniversitelerindeki mimarlar ve mühendislere çağrıda bulundu. 85 akademisyen Düzce Umut Atölyesi’ni kurdu. Atölye'de uzman 8 ay çalıştı. Aileler mülakat sonucu nasıl bir ev ve binada yaşamak, hangi komşularla yan yana olmak istediğine karar verdiler ve inşaat için kollar sıvandı. 

Proje geçen yıl BM’ye bağlı Habitat Örgütü’nün 1985’ten beri verdiği ödülün 10 finalistinden biri seçildi. Diğer 9 proje tamamlanmış olduğu halde Umut Evleri henüz inşaat aşamasında ödüle layık görüldü. Ayrıca, bu ödülü Türkiye’de yalnızca Ankara’daki Batıkent projesi alabilmişti. Umut Evleri’nin üyeleri inşaatı bitirmek için 12 bankaya başvurdu. Ancak bankalar dar gelirlilerin 12 milyon TL’lik krediyi ödemeyeceğine kanaat getirerek talebi geri çevirdi. Bunun üzerine aileler TOKİ’ye başvurdu.

TOKİ, “İdarenin sorumlulukları arasında konut yapımcılarına kredi verilmesine yönelik herhangi bir çalışma olmadığını” vurgulayarak, ailelerin başvurusunu 26 Nisan 2018’de reddetti. Aileler de Bolu İdare Mahkemesi’ne gitti. Bolu İdare Mahkemesi, 26 Mart’ta aileleri haklı bularak, TOKİ’nin kararını iptal etti. Kararda, TOKİ’nin kuruluş yasasında kredi vermekle ilgili düzenleme yoksa da Toplu Konut Kanunu’nda kurum görevleri arasında “afet mahallelerinde konut yapımının teşvik ve desteklenmesi” maddesinin yer aldığı vurgulandı. Gecekondu Kanunu’nda “Kendilerine arsa tahsis edilenler ile gecekondusunu ıslah edeceklere, imkanları nispetinde  TOKİ  başkanlığınca uzun vadeli konut kredisi verilmesi yoluna gidilir” denildiği hatırlatıldı. Kararda, “TOKİ idaresince kredi verilmeyeceğine dair amir düzenleme bulunmadığı” anlatılarak, “Kooperatifin kredi tahsisine engel hali olmadığı, aksine kredi verilmesinin bulunduğu, afet mahallerinde konut yapımının teşvik ve desteklenmesinin yasa hükümlerinin gereği olduğu” ifade edildi. TOKİ’nin “Daha önce böyle bir uygulamamız yoktu” şeklindeki savunmasının da “Kanun hükümlerinin göz ardı edilmesini ve uygulanmamasını gerektirmeyeceği” belirtildi.

TOKİ'ye kredi başvurusu

Karar üzerine kooperatif, kredi için TOKİ’ye başvurdu. Dilekçede, arsa tahsisi için bugüne dek 5 taksit ödendiği, 1 milyon 178 bin TL borcun kaldığı belirtildi. Ruhsatlar için 237 bin, yapı denetimi için 167 bin TL ödendiği anlatıldı. İnşaatların 5’te 2’sinin özkaynaklarla tamamlandığı, sosyal merkezin gönüllü desteklerle bitirildiği, kalan işlerinin tamamlanması krediye ihtiyaç olduğu vurgulandı.