Ünlü mimarlar Türkiye'ye akın ediyor

 

Türk inşaat sektöründeki büyüme yabancı mimarların dikkatini çekti. Çok sayıda mimar ve mühendis Türkiye'ye akın ediyor.

Uzmanlar, bu ilginin altında Karayolları ve eski İETT garajı gibi arsalar üzerine yapılacak milyon dolarlık projelerin yattığını ifade ediyor. Belediyelerin yüksek bütçeli kentsel dönüşüm projeleri, büyük alışveriş merkezleri ile lüks konut inşaatları da yabancıların gözdesi.

Ülkenin en büyük komplekslerinden birisi olacak Zincirlikuyu'daki Zorlu Center'ın mimarî tasarımını üstlenmek için yarışan ve finale kalan 14 şirketten 9'u yabancı. Ayrıca pek çok lüks konut projesinde ünlü yabancıların imzası bulunuyor. İstanbul Mimarlar Odası Başkanı Eyüp Muhçu, yerli patronların Batılı isim seçmesini 'projeyi daha kolay satma' düşüncesine bağlıyor.

İSTANBUL İÇİN SEFERBER OLDULAR: Avusturyalı Brigitte Weber, Türkiye'ye ofis açan ilk ünlü mimar. Yeniköy ŞamdanSA Korusu, Kanyon Evleri önemli çalışmaları arasında yer alıyor. İstanbul'a yerleşmeye hazırlanan Zaha Hadid, Kartal Kentsel Dönüşüm Projesi için kolları sıvarken, Malezyalı Ken Yeang, Küçükçekmece'yi ekoloji parkı yapmaya çalışıyor. Yabancı mimarların tasarladığı en görkemli binalar arasında ise Kanyon alışveriş merkezi gösteriliyor.

Eyüp Muhçu, bu yüzden yabancıların yerli mimarlara göre 5 kat daha fazla ücret talep ettiğini aktarıyor. Ödüllü mimarlardan Emre Arolat ise yabancılarla rekabet için eğitimin önemine değiniyor. Arolat, "Bu konuda üniversitelere çok iş düşüyor." diyor. Büyüme ve enflasyondan gelen olumlu haberler, bankaların faiz oranlarını düşürmesine yol açıyor. Geçtiğimiz yıl aylık faizi yüzde 0,99'a kadar kadar gerileyen tüketici kredileri, konutta talep patlamasını beraberinde getirdi. 2005'te yüzde 21,5; 2006'da ise 19,4 büyüyen sektör, ekonominin lokomotifi haline geldi. Bu arada inşaatçıların lüks proje rekabetine girmesi mimari tasarımın da ön plana çıkmasını sağladı. Projesinin dikkat çekmesini isteyen şirketler, yurtdışından önemli isimlerle bağlantılar yaptı. Türkiye'deki bu değişimin ardından ortaya çıkan potansiyeli gören dünyaca ünlü isimler de, başta İstanbul olmak üzere büyük şehirlerde ofis açmak için harekete geçti. Halihazırda Türkiye'de faaliyet göstermek için müracaat eden yabancı firma sayısı 36'yı bulurken, bunların 30 tanesi merkez olarak İstanbul'u seçti. Şu ana kadar da iki firmaya gerekli izin verildi. Bazıları da İstanbul Mimarlar Odası'na kayıt yaptırdı. Bu bilgiyi doğrulayan Başkan Eyüp Muhçu, kamu ya da özel sektörden iş alan yabancı yatırımcıların da beraberinde kendi mimar ve mühendislerini getirdiğine vurgu yapıyor. Muhçu, "Bunlar yatırımcı oldukları için kendi projelerini ve çalışanlarını da şart olarak ortaya koyuyorlar." ifadesini kullanıyor.

Son yıllarda dünya ortalamasının çok üstünde yapılaşmanın yaşandığı Türkiye, yabancı mimarlar için de büyük imkanlar sunuyor. Bu noktaya dikkat çeken ünlü mimarlardan Emre Arolat, Avrupalı, Amerikalı hatta Uzakdoğulu çok sayıda mimarın Türkiye'den iş almak için çabaladığını belirtiyor. Yabancı mimarların Türkiye'de iş yapmasının olumlu olduğu gibi olumsuz yanlarının da bulunduğunu aktaran Arolat, "Yabancı mimarlık büroları yaptığı işlerle standardı yükseltebilir. Ancak fazlasıyla kurumsal çalışan bazı bürolar ezbere iş yapabiliyor. Bu durum mimari açıdan gelişime katkıda bulunmaz." değerlendirmesinde bulunuyor.

Kendisinin de yurtdışında pek çok projede görev aldığını; ancak en keyif aldığı işleri Türkiye'de yaptığını kaydeden Emre Arolat, mimarın faaliyet gösterdiği ülkenin kültürünü yakından tanımasının yaptığı işin kalitesini ciddi şekilde etkilediğini düşünüyor. Aralot'a göre yabancılar yerli mimarlara göre Türkiye'de iş alırken birtakım avantajlara sahip. İsme ve markaya önem veren proje sahipleri tercihlerini yabancılardan yana kullanıyor. Ancak talep edilen ücretler arasında yüksek tutarlar söz konusu. "Türk mimarlar çok ucuza çalışıyor." diyen Arolat, yabancının emlak komisyoncusu satış bedeli üzerinde yüzde 3 aldığını; ancak yerlilerin aldığı ücretin proje maliyeti üzerinden hesaplandığı için çoğu zaman yüzde 3'ü bile bulmadığını anlatıyor.

Yabancı mimarın projenin niteliğine ve sahibine göre aynı iş için Türk'ten 5 katı fazla fiyat talep edip, projeyi üstlendiğini söylüyor. Yabancı mimarların yurtdışından gelen yatırımcıların yoğun ilgi gösterdiği Bodrum'da çok sayıda iş aldığını aktaran Arolat, İstanbul'da da İstinye Park adlı projeyi Amerikalı bir mimarın yaptığı bilgisini veriyor.

Yabancı mimarların Türkiye'de çalışma izinleriyle ilgili prosedür tartışma konusu oldu. Mimarlar Odası çıkarılmak istenen 5665 sayılı 'Yabancıların Çalışma İzinlerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un iki ya da üç yıllık okullardan mezun olmuş teknisyenlerin bile mimar ve mühendis gibi projeler çizebileceği gerekçesiyle karşı çıkıyor. Odanın İstanbul Şube Başkanı Eyüp Muhçu, "Yabancılardan çalışma izni için belge istense bile kanunun tanıdığı bir yıllık süre nedeniyle bu süre içinde birkaç tane proje çizip ülkelerine dönebilirler. Bu da kaliteli mimarların yanında işsiz ve kalitesiz mimarların da Türkiye'ye akın etmesine imkan tanıyacak." diyerek karşı çıkma sebeplerini aktarıyor.

Mimarlık nobeli sahibi Hadid, İstanbul'a yerleşecek

Belediyelerin konut, yeşil alan ve çevre düzenlemesine ağırlık vermeye başlaması bu alanda ün salmış bir mimarı da İstanbul'a taşıyor. 2004'te mimarlığın nobeli sayılan Pritzker ödülünü alan dünyaca ünlü Irak asıllı İngiliz kadın mimar Zaha Hadid bunlardan biri. Hadid, Kartal Belediyesi'nin Kentsel Dönüşüm Projesi'nin tasarımını yapıyor. Projede dev gemilerin yanaşacağı limanın yanı sıra ilçeyi denizden Adalar'a bağlayacak teleferik de yer alıyor. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Hadid'in proje için bir süreliğine İstanbul'a yerleşmeyi planladığını açıklamıştı.

Mimarinin ve tasarımın sınırlarını zorlayan yaklaşımıyla tanınan Hadid, projelerini 30 Kasım 2004 -15 Ocak 2005 tarihleri arasında Garanti Galeri'de sergiledi. Irak asıllı İngiliz vatandaşı Hadid'in bazı projeleri şunlar: Weil am Rhein'daki LFOne Sergi Binası (1999), Strasburg Tramvay Terminali (2001), Innsbruck Kayak Merkezi (2002), Rosenthal Çağdaş Sanatlar Merkezi (2003) ve yapımı süren Wolfsburg Bilim Merkezi. Vitra İtfaiye Merkezi, Londra'daki Millenium Kubbesi, Roma Çağdaş Sanat Ulusal Merkezi, Taiwan Guggenheim Müzesi, Napoli Hızlı Tren İstasyonu ve Leipzig'deki BMW Merkez Fabrikası. Öte yandan bu alandaki en önemli projelerden Küçükçekmece'nin İç ve Dış Kumsal Rekreasyon Alanları planlaması için de dünyaca ünlü altı mimar yarışmıştı. Uluslararası jüri, İstanbul'un ekoloji parkı haline getirilecek alan için en uygun proje olarak Malezyalı Ken Yeang'in tasarımını seçmişti.

 

Avusturyalı mimar 10 yılda 80 esere imza attı

Avusturyalı Brigitte Weber, yaklaşık 10 yıldır İstanbul'da yaşıyor. Türkiye'ye ofis açan ilk ünlü mimar olarak tanınıyor. Weber, iç mimari ve dekorasyon alanlarında yaklaşık 80 projeye imza attı. Brigitte Weber'in aralarında müstakil konutlar, daire iç mimari çalışmaları, restoranlar, mağazalar bulunan projelerinden bazıları şunlar: Pharmacia -Upjohn Merkez Ofisleri, Famas Merkez Ofisleri, Yeniköy ŞamdanSA Korusu, Sevil Sabancı Residence ve Binicilik Tesisleri Mimari Projeleri, Bahçe Düzenlemeleri, İstanbul Kanyon Evleri Projesi, Rumelihisarı'ndaki Perili Köşk'ün Borusan Holding Merkez Binası dönüşümü, Ressam Ahmet Oran için resim atölyesi.

 

Yabancı ve yerli mimarlar Zorlu'ya proje beğendirmek için yarışıyor

Zorlu Holding'in 800 milyon dolarlık rekor fiyatla satın aldığı İstanbul Zincirlikuyu'daki 96 dönümlük Karayolları arazisi üzerine yapılacak kompleksin mimarî tasarımını üstlenmek için yerli ve yabancı mimarlar arasında büyük bir rekabet yaşanıyor. Boğaz'a nazır konumuyla dikkat çeken arazi üzerine Zorlu Center adlı dev bir kompleks inşa edilecek. Proje için 152 yabancı ve yerli mimarlık şirketi başvuru yapmıştı. Başvuruları 5 kişiden oluşan danışma kurulu değerlendirmiş 4'ü yabancı, 5'i yerli ve yabancı ortaklı, 5'i yerli toplam 14 mimarlık şirketi firma, projelerini sunmak üzere yarışmaya davet edilmişti. Emre Arolat, Ali Hızıroğlu, Erce Funda, Umut İnan, Murat ve Melkan Tabanlıoğlu gibi Türk mimarlar yabancı rakipleriyle yarışacak. Uluslararası çapta üne sahip 5 kişilik jüriden oluşan değerlendirme kurulunun yapacağı çalışma sonucu 2008 Ocak ayında kompleksin mimarî tasarımını yapacak şirket belli olacak.

 

Kongreye katılan 10 bin mimar İstanbul'a hayran kalmıştı

Ünlü mimarların Türkiye'ye yönelmesinin altındaki sebeplerden bir tanesini de İstanbul'un iki yıl önce ev sahipliği yaptığı Dünya Mimarlar Kongresi oluşturuyor. 3-7 Temmuz 2005 tarihleri arasında Lütfi Kırdar Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen organizasyona aralarında dünyaca ünlü mimarların da bulunduğu 10 bin kişi katılmıştı. Kongre sayesinde İstanbul'daki potansiyeli fark eden çok sayıda mimar, proje sahipleriyle ikili görüşmeler yapmıştı. Öte yandan her yıl dünyada isim yapmış onlarca yabancı mimar, konferans vermek ve sergi açmak için de Türkiye'ye geliyor. İtalyan mimar Massimiliano Fuksas, Zaha Hadid, Alman mimar Christoph Ingenhoven bunlardan bazıları.

(Zaman)