Üst kullanım hakkı ipotek edilir mi?

Üst kullanım hakkı başkasına ait arsanın altında veya üstünde inşaat yapmak veya mevcut inşaatı yerinde tutma yetkisi veren hak olarak karşımıza çıkıyor. Peki, üst kullanım hakkı ipotek edilir mi?

Üst kullanım hakkı ipotek edilir mi?

Üst kullanım hakkı inşaat hakkı olarak da karşımıza çıkıyor.  Bir başkasına ait arsanın altında veya üstünde inşaat yapmak veya mevcut inşaatı yerinde tutmak hakkını veren hakka ''üst kullanım" deniyor.

Üst hakkı bir şahıs veya bir taşınmaz lehine irtifak hakkı olarak tesis edilebiliyor. Eğer bu hak bağımsız ve sürekli (daimi ve müstakil) nitelik taşımıyorsa yani, 30 yıldan az süreli ise veya 30 yıl ve daha uzun süreli olmakla beraber üst hakkının tesisi sırasında üçüncü kişilere devredilemiyor. 

Üst hakkı mirasçılara intikal edemiyor, üzerinde ayni hak tesis edilemeyeceğine veya bu tür tasarrufların izin alınmak suretiyle yapılabileceğine dair kısıtlamalar getirilmişse üst hakkı müstakil nitelikte sayılamayacağından bu hak irtifak hakları sütununa tescil ediliyor.  Peki, üst kullanım hakkının ipoteği nasıl olur?

Üst hakkı ipoteği..

Malik, üst hakkı karşılığı olarak irat biçiminde borçlanılan edimleri güvence altına almak amacıyla, o tarihteki üst hakkı sahibinden en çok üç yıllık irat için tapu kütüğüne taşınmaz olarak kaydedilmiş üst hakkının ipotek edilmesini isteme hakkına sahip oluyor. 

İrat, her yıl için eşit edimler biçiminde belirlenmemiş ise; bu kanunî ipoteğin tescili, iradın eşit olarak dağıtılmasında üç yıla düşecek miktarı için istenebiliyor. Üst hakkı ipoteği ile ilgili esaslar, Medeni Kanunda üst hakkı iradının güvencesi başlığı altında yer alıyor. İlgili Kanun Maddeleri aşağıda yer alıyor; 

Sona ermenin sonuçları

1. Yapı mülkiyetinin malike geçmesi

MADDE 828.- Üst hakkı sona erince yapılar, arazi malikine kalır ve arazinin bütünleyici parçası olur.

Bağımsız ve sürekli üst hakkı tapu kütüğüne taşınmaz olarak kaydedilmişse, üst hakkı sona erince bu sayfa kapatılır. Taşınmaz olarak kaydedilmiş olan üst hakkı üzerindeki rehin hakları, diğer bütün hak, kısıtlama ve yükümlülükler de sayfanın kapatılmasıyla birlikte sona erer. Bedele ilişkin hükümler saklıdır.

2. Bedel

MADDE 829.- Taşınmaz maliki, aksi kararlaştırılmadıkça, kendisine kalan yapılar için üst hakkı sahibine bir bedel ödemez. Uygun bir bedel ödenmesi kararlaştırılmışsa, miktarı ve hesaplanış biçimi belirlenir. 

Ödenmesi kararlaştırılan bedel, üst hakkı kendileri için rehnedilmiş olan alacaklıların henüz ödenmemiş alacaklarının güvencesini oluşturur ve rızaları olmaksızın üst hakkı sahibine ödenmez.

Kararlaştırılan bedel ödenmez veya güvence altına alınmazsa, üst hakkı sahibi veya bu hak kendisine rehnedilmiş olan alacaklı, bedel alacağına güvence olmak üzere, terkin edilen üst hakkı yerine aynı derecede ve sırada bir ipoteğin tescilini isteyebilir.

Bu ipotek, üst hakkının sona ermesinden başlayarak üç ay içinde tescil edilir.

3. Diğer hükümler

MADDE 830.- Taşınmaz malikine kalan yapılar için üst hakkı sahibine ödenmesi kararlaştırılan bedelin miktarı ve bunun hesaplanış biçimi ile bu bedel borcunun kaldırılmasına ve arazinin ilk hâline getirilmesine ilişkin anlaşmalar, üst hakkının kurulması için gerekli olan resmî şekle tâbidir ve tapu kütüğüne şerh verilebilir.

Üst kullanım hakkı tesisi!

Öznur Yaslı/Emlakkulisi.com