Uzmanlar Birliği'ne Giden Yolda Atılan Adımlar Nelerdi?

Son yıllarda mesleğimizin önemi giderek arttı. Bunun beraberinde meslek içindeki uzmanlaşma, mesleki örgütlenme ihtiyacı, yasal düzenleme sayısı da artış gösterdi.

Atılan her adım gayrimenkul sektörünü ve değerleme işini daha ileri boyuta götürdü. Günümüzde gelinen nokta ise daha önceki yazı ve röportajlarımda gerekliliğini sıkça dile getirdiğim Uzmanlar Birliği'nin kurulmuş olmasıdır. Bu olay sektörümüzün ve mesleğimizin gelişimi açısından umut verici, büyük bir olaydır. Peki bu noktaya gelene dek gayrimenkul değerleme işine ilişkin ne gibi yasal düzenlemeler yapılmıştır, bu noktaya gelmemizde atılan adımlar nelerdir? Bu yazıda kısaca bu süreci tarihsel olarak ortaya koymak istedim.

Bildiğiniz gibi taşınmaz değerlerinin ekonomi içindeki önemi  artış gösterince otomatik olarak gayrimenkul değerleme işi başrolü oynamaya başladı. Çünkü kurum mülklerinin alım satımı, devir ve takasında tarafsız yapılması gereken bedel tespitinin önemi arttı. Ayrıca gayrimenkul sektörünün yapılan yeni konut projeleriyle, alışveriş merkezi inşasıyla, TOKİ projeleriyle giderek büyüyor olması da değerlemede uzmanlığı gerekli kıldı. İşte tüm bu artan öneme karşı, yasa koyucular kayıtsız kalmadı ve mesleğimize ilişkin gerekli düzenlemeleri çeşitli dönemlerde gerçekleştirdi. Zamanla bu alana ilişkin gerçekleşen ihtiyaç ve beklentilere cevap verecek nitelikte yasal düzenlenmelere gidildi. Son olarak da beklenildiği üzere 17 Aralık 2009'da mesleğin en önemli ihtiyaçlarından olan Uzmanlar Birliği Statüsü oluşturulmuştur. Ben de bu makale ile Uzmanlar Birliği'ne kadar gelen yolda atılan adımları tarihsel bir sıra ile ele almayı ve bu sayede bugün geldiğimiz noktayı daha iyi değerlendirmeyi amaçladım.

Gayrimenkul değerleme uzmanlığına ilişkin  ilk resmi düzenleme Ağustos 2001 tarihi itibariyle Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yapılmıştır. SPK, 14 ve 15 Ağustos'ta yürürlüğe koyduğu 2 tebliğ ile, gayrimenkul değerleme uzmanı kavramını resmi olarak duyurmuş ve uzmanların lisans ve sicil kaydının tutulmasında tek yetkili makam olmuştur.  Bu iki tebliğden biri sermaye piyasasında çalışanlar için lisans ve sicil düzenlemesini yapmış ve gayrimenkul değerleme uzmanına tanım getirmiştir. Diğer tebliğ ise gayrimenkul değerleme alanında hizmet verecek olan şirketlere ilişkin düzenlemeyi yapmış ve bu şirketleri SPK listesine almıştır. Daha sonra 06.03.2007 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren “5582 Sayılı Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” uyarınca, gayrimenkul piyasasının ve gayrimenkul değerleme faaliyetlerinin gelişmesini sağlamaya yönelik olarak "Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği”nin kurulması kararlaştırılmıştır.  02.08.2007 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan Tebliğ değişikliği ile değerleme faaliyetine ilişkin esaslar yine Sermaye Piyasası Kurulu içinde düzenlenmiş, bu mesleğin ve değerleme hizmetinin tanımı yapılmıştır.

Son olarak ise gayrimenkul değerleme uzmanlarını tek çatı altında toplayan Türkiye Değerleme Uzmanlar Birliği Statüsü Bakanlar Kurulu kararı ile oluşturuldu. Karar, 17 Aralık 2009 tarihli Resmi Gazete'de yayınlandı. Birlik'in kurulması, SPK önerisi ve Başbakanlık'ın resmi yazısı üzerine Bakanlar Kurulu'nda görüşülmeye başlanmıştı. Birlik Statüsü 2499 Sayılı SPK Kanuna göre hazırlanarak 30 Eylül 2009 tarihinde karara bağlandı. Beklenen karar ise 17 Aralık 2009'da açıklandı.

Bu düzenleme ile önümüzdeki aylarda gayrimenkul değerleme uzmanlığı lisansı verilen kişilerin üye olacağı, tüzel kişiliği olan Türkiye Değerleme Uzmanları Birliği kurulacak. Bu Birlik, kamu kurumu niteliğinde bir meslek örgütü olarak saygınlığını ve kalıcılığını en başından ortaya koymuştur. Merkezi İstanbul'da bulunacak Birlik, yurt içinde merkez dışı örgüt de oluşturabilecektir. Birlik'e üye olan kişi ve şirketler, bu Statüye ve Birlikçe alınan kararlara uymakla sorumlu tutulmuştur. Hatta konut değerleme uzmanlığı lisansına sahip olan kişilerin, talep etmeleri halinde, Birliğe üye olmaları mümkündür. Onlar da Statüde açıklanan maddelere ve Birlikçe alınacak kararlara uymak zorundadırlar. Bu anlamda tamamıyla yasal bağlayıcılığı olan bir Birlik oluşumu söz konusudur. Zaten daha önceleri de yasayla denetimi yapılan mesleğimizin, şimdi bir örgütlenme içinde bunu yapması daha güvenilir bir zemin oluşturması açısından önemlidir.

Uzmanlar Birliği'nin sektöre ve mesleğe sağlayacağı artı değerler açısından çok umutluyum. Birlik'in kendi içindeki yasal organlarını  oluşturmasından sonra atacağı adımlar da çok önemlidir. Açıklanan statüde Birlik'in Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu, Disiplin Kurulu gibi yasal organlarının olduğunu görüyoruz. Her bir organın da görev ve yetkileri karar ile belirlenmiş durumdadır. Açıklanan kararların uygulamalarını bu birimlerin çalışmaları neticesinde göreceğiz. Şimdi biraz da Birlik'in bu organları ile bundan sonra neler yapacağına bakalım.  

En Önemli Adım Sonrasında Birlik Nasıl Yola Devam Edecek?

Uzmanlar Birliği'nin kurulması yukarıda ele aldığımız bu yasal süreçte çok önemli bir adımdır. Bunu yürekten destekliyoruz. Ancak bu adımdan sonrasında ayrıntılarıyla yazılan maddelerin aynı özenle hayata geçirilmesi, bunu yapabilecek bir yönetim kurulunun seçilmesi bizim için daha önemli adımlardır. Yayınlanan kararın maddelerine baktığımızda değerleme işi ile ilgili pek çok ayrıntıyı görüyoruz. Titizlikle hazırlanan bir çalışmanın ürünü olan bu düzenleme kapsamlı ve sorunlara karşı çözümcüdür. Gayrimenkul değerleme işinin ülkemizde aldığı yolu ve ciddiyetini de göstermesi açısından da çok büyük önem taşımaktadır. Mesleğimize de artılar kazandırmaktadır. Açıklanan statüye göre Birlik'in amaçları çok idealist ve ilerici bir tablo çizmektedir. Gayrimenkul piyasasını ve değerleme faaliyetlerini geliştirmek, üyelerin dayanışma, özen ve disiplin içinde çalışmalarını sağlamak, haksız rekabetin önlemek, mesleki konularda üyeleri aydınlatmak ve eğitilmek gibi amaçlar hemen dikkat çekmektedir. Birlik ayrıca gayrimenkul piyasasının gelişimi için araştırmalar yapacak, meslek kuralları oluşturarak bunları SPK'ya bildirecek, disiplin cezaları verecek, bölgesel ve ülke genelinde gayrimenkul değerleri konusunda istatistikler oluşturmak ve yayımlamak amacıyla Gayrimenkul Bilgi Merkezi kuracaktır. Üyeler ve müşteriler arasında değerleme hizmetleri konusundaki uyuşmazlıkların çözümüne yardımcı olmakla da yükümlü kılınan Birlik'e, rapor fiyatlandırmaları konusunda da denetim ve sabitleme yapma yetkisi verilmiştir. Tüm bunlar sektör ve değerleme uzmanlığı adına çok olumlu adımlardır.

Bu adımlar nasıl ve kimler tarafından atılacak sorusuna yanıt aradığımızda ise karşımıza Uzmanlar Birliği'nin örgütlenme yapısı  çıkmaktadır. Birlik'te Genel kurul, Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu olmak üzere 3 ana yasal organ görüyoruz. Daha sonrasında ise Birlik içinde çeşitli işerlerden sorumlu olacak alt birimler kurulacak. Birlik'in tüm işlemlerini, hesaplarını, uygulamalarını Sermaye Piyasası Kurulu denetleyecek. Peki Birlik'e üyelik nasıl olacak? Üyelik konusu çıkan karar metninde ilk sırada yer alıyor. Buna göre ilk Genel Kurul toplanana dek üyelik başvurularını SPK değerlendirecek. Daha sonra bu işi Birlik içinde oluşturulacak sorumlu birim devralacak. Hali hazırda lisanslı değerleme uzmanları ve şirketleri ise otomatik olarak Birlik'in üyesi kabul edildi. Şu an için 30 Nisan 2010 da yapılacak seçimlerin sonucunu bekliyoruz..

Bizim bundan sonraki temennimiz hiçbir ayrıntıyı atlamayan ve özenle hazırlanmış bu yasal düzenlemenin uygulanışında da aynı  özenin gösterilmesidir. Dolayısı ile ilk Genel Kurul toplantısında seçilecek olan ilk Yönetim Kurulu'nun büyük önemi vardır. Çünkü bu kurul, mevcut düzenlemelerin hayata geçirilmesinde diğer yönetimlere örnek teşkil edecektir. Bu düzenlemeleri kağıt üzerinde bırakmayacak, sektörün ve mesleğin ihtiyaçlarını karşılayabilecek, deneyimli ve uzman bir yönetimin olması gerekmektedir. Birlik bundan sonra yola emin adımlarla ilerleyebilmelidir. Yönetim, meslek ve Birlik içindeki iyiyi-kötüyü ayırt edebilmeli, değerleme uzmanlığında profesyonellik ve kaliteyi arttırmalıdır. Gayrimenkul değerleme uzmanlığında çeşitlenmeyi arttıran, mesleği uluslar arası standartlarda tutan bir yönetim anlayışı ile bu yasal düzenleme hayat bulacaktır.