Vakıflar 27 bin gayrimenkulünü unutmuş!

İstanbul boğazının kıyısında adı gizli tutulan onlarca yalı dairesinden, paha biçilemeyen binlerce dönüm araziye, iş merkezlerinden, otellere, akaryakıt istasyonlarına, çarşı, han ve hamamlara kadar Vakıflar'ın adeta hafızası silinmiş gibi binlerce gayrimenkulünü unuttuğu ortaya çıktı. Vakıflar Genel Müdürü Yusuf Beyazıt'ın talimatıyla depolardaki tozlu dosyalar tek tek açılınca gerçek ortaya çıktı. Türkiye'deki bütün tapu kütükleri taranıp, Tapu Kadastro'daki kayıtlarla karşılaştırıldı.

Formula-1 Pisti'nin de aralarında yer aldığı, şimdiye kadar kimsenin bilmediği 27 bin 403 gayrimenkullerinin daha olduğu saptandı. Yıllarca bedava kullanılan gayrimenkullere el konuldu. Devletin kasasına geriye dönük kira geliri ve yap-işlet-devret yöntemiyle 1.5 milyar TL gelir aktarıldı. Vakıflar tek kuruş ödeme yapmadan gayrimenkul sayısını bir anda 176 bin 811'den, 204 bin 214'e çıkardı. Yıllık kira geliri 33 milyon TL'ye ulaştı.

"Tapu taramalarımızla malvarlıklarımızı tek tek belirledik. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün tapu kayıtlarına hiç girmemiş 27 bin yeni gayrimenkul tespiti yapıldı" diyen Genel Müdür Beyazıt, "Bu mallar kayıtlarda görünmüyordu. Vakıf emanetine, sahip çıktık. Bu taşınmazları en iyi gelir getirecek şekilde değerlendirerek, bütçemizi son 5 yılda 15 kat arttırdık. Yani 36 milyon TL'den 450 milyon TL'nin üzerine çıkıldı. Bu paralarla da devletten bir kuruş almadan ülkemize 1.5 milyar TL'lik yatırım yaptık. Vakıflar artık sahipsiz değil..."dedi. 85 yıl sonra hatırlanan gayrimenkullerin, piyasa değeri milyarlarla ölçülüyor.

Türkiye gerçekten de ilginçlikler ülkesi...Osmanlı dönemi vakıflarını da devrederek Atatürk'ün 3 Mart 1924'de kurduğu Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün aradan geçen tam 85 yıl boyunca gayrimenkul sayısını dahi bilmediği ortaya çıktı. Başbakanlığa bağlı genel müdürlüğün, şimdiye kadar onlarca genel müdür eskitmesine rağmen malvarlığını dahi bilmediği ortaya çıktı. Vakıfların işgal ve kira alamama sorununu çözmesi için Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından göreve getirilen Vakıflar Genel Müdürü Yusuf Beyazıd'ın talimatıyla kurumun malvarlığı araştırılmaya başlandı.

Zenginler ama haberleri yok!

"Vakıf Taşınmazlarının Değerlendirilmesi" adını taşıyan ve bir süre önce tamamlanan çalışmayla bütün gayrimenkuller vakıf senetleri, fotoğrafları ve tapu kayıtlarıyla birlikte, "Coğrafi Bilgi Sistemi" adıyla bilgisayar ortamına aktarıldı. Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün dahi bilmediği, şimdiye kadar hiçbir kayıtta yer almayan 27 bin 403 gayrimenkule, böyle ulaşıldığı ortaya çıktı. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü kayıtlarıyla karşılaştırıldığında, binlerce gayrimenkulün varlığından dahi kimsenin haberi olmadığı kesinleşti. 

Formula 1'i bile unutmuşlar!

Arazi ve gayrimenkuller, genel müdürlük bütçesinden bir lira bile harçamadan hızla değerlendirilmeye başlandı. Yap-işlet-devret ve kiralama sistemiyle İstanbul'dan Kayseri'ye, Balıkesir'e tespit edilen arazilerde bu 27 bin gayrimenkulden hariç çok katlı konutlar  ve villalar yükselmeye başladı. Varlıkları hiç bilinmeyen bu gayrimenkuller arasında neler yoktu ki; Formula 1 Pisti, 7 akaryakıt istasyonu, 36 iş merkezi, 21 işyeri, 14 otel, 1 apart otel, 1 günübirlik tesis, 1 motel, 2 özel okul, 1 dershane, 2 yurt, 1 kreş,   7 hastane, 1 sosyal tesis, 2 otopark, 3 spor kompleksi... 

En son 530 dönüm arazilerini buldular

Vakıfların gayrimenkul arama sondajından, son olarak Ankara-İncek'de villa yapımına uygun 200 dönüm arazisi olduğu ortaya çıktı. Aynı tarihlerde Eyüp'de TEM otoyoluna yakın, Boğaz manzaralı paha biçilemeyen 330 dönüm bir arazileri olduğu da belirlendi. Şimdi bu araziye, Bezmi-Alem Valide Sultan Vakıf Üniversitesi kurulacak. Böylece Türkiye ilk kez gerçek anlamda vakıf üniversitesine kavuşmuş olacak. Kayseri'nin en lüks alışveriş merkezi olan Kayseri Park'da vakıflara ait. Gaziantep'de 4 tane alışveriş merkezi yapıldı. 

Kiracılarla uzlaşıdan 30 milyon TL

Vakıf Barışı Kanunu adı verilen ve problemli kiracılarla işgal sorununu çözme amacı taşıyan 4916 sayılı yasada yapılan değişiklikte kurumun yüzünü güldürmüş. Kira sorunu yaşanan Hırdavatçılar Çarşısı, Mısır Çarşısı, Kapalı Çarşı, Edirne Alipaşa Çarşısı gibi bir çok yerde uzlaşı yoluyla çözüme gitmenin önü açıldı. Komik paralara kiracılık dönemi kapandı. Piyasa değerinin yine de altında olsa da makul ölçekteki yeni kiralarla, sözleşmeler yenilendi. Mahkemelik olan ve mahkeme sürdüğü için kira alınamayan 24 bin eserde uzlaşıya gidildi. 20 bin dava uzlaşı nedeniyle düştü. Uzlaşıdan vakıflar, 30 milyon TL gelir elde etti. Ankara, İstanbul ve Antalya yoğunluklu olmak üzere halen 4 bin davanın ise sürdüğü bildirildi. 

406 Milyonluk Vakıf Holding!

Yıllık tüm gayrimenkullerinden sadece kira geliri 33 milyon TL elde eden bir kurum haline dönüşen Vakıflar Genel Müdürlüğü, kasasındaki parayı 5 yılda 36 milyon TL'den 406 milyon TL'ye çıkardı. Bir holding gibi çalışan arazilerini yap-işlet-devret yöntemiyle kiralayan vakıflar, apart villalar dahi yapmaya başladı. 55 bin kişiye istihdam sağlayan kurum, 5 bin kişiye aylık 293 TL muhtaç maaşı bağladı. 82 bin aileye ise hergün kalori değerleri de hesaplanmış ve bizzat eve teslim edilecek şekilde sıcak yemek veriyor. 

HATIRLADIKLARINDAN KAZANDIKLARIYLA 3 BİN 363 ESER RESTORE EDİLDİ

Vakıfların unuttukları malvarlıklarını hatırlamasıyla aralarında Evliya Çelebi'nin ünlü Seyahatnamesi'ni yazmak için yola çıktığı Ahi Çelebi Camii'nin de yer aldığı tam 3 bin 363 eser, bu yapılardan elde edilen gelirlerle restore edildi. Denize kaya caminin iki yanına 360'ar adet kazık çakıldı. Süleymaniye Camii'de 400 yıl sonra yani yapıldıktan sonra ilk kez restorasyona alındı. Restorasyonda daha önce hiç rastlanılmayan çinilere ulaşıldı. Defalarca yanan Yenikapı Mevlevihanesi yenilendi. Fatih Camii ve 1.Mahmut Kütüphanesi, Pertevniyal Valide Sultan Camii, Piyale Paşa Camii, Yeni Cami Hünkar Kasrı'da onarıldı.

MISIR ÇARŞISI DA YENİLENECEK

Yıllarca kira anlaşmazlıkları nedeniyle ciddi sıkıntılar yaşanan ve Mısır Çarşı'sı da restorasyon proğramına alındı. Projesi hazırlanan restorasyona Anıtlar Kurulu'nun onayından sonra başlanacak. Mısır çarşısı ilk kez restore edilmiş olacak. Fatih Mihrimah Camii'de ilk kez restorasyona alınacak eserler arasında yer alıyor.
Sultan Uçar/Gazete Habertürk