Vatandaşın bankalara olan borcu yüzde 87 artarken, ticari krediler azaldı!

Bireysel borçlar ilk sekiz ayda yüzde 54,3, son bir yılda yüzde 86,7 ile enflasyonun çok üzerinde artış gösterirken, üretime yönelik ticari krediler ise reel bazda geriledi. Bireysel borçlanmadaki hızlı artışı kredi kartı harcamaları tetikledi.

Yeni ekonomi yönetiminin kredi sıkılaştırması nedeniyle hazirandan itibaren başta bireysel borçlanma olmak üzere kredi genişlemesi yavaşlamaya başladı. 2024’te daha da artacak parasal sıkılaştırma ile birlikte krediler üretken sektörler ve katma değerli ürün gruplarına yöneltilerek kredi genişlemesi baskı altına alınacak.

Dunya.com yazarı Naki Bakır’ın konuyla ilgili yazısı şöyle: Bankacılık sektörünce verilen tüketici kredileri ile bireylerin kullandığı kredi kartı kaynaklı bireysel borçlanma, son iki aydaki yavaşlama göstermesine rağmen yılın ilk sekiz ayına bakıldığında enflasyonun oldukça üzerinde bir genişleme kaydetti. Buna karşın imalat sanayii, hizmetler gibi üretici sektörlere kullandırılan kredilerin hacmi ise enflasyonun altında kalarak reel olarak gerileme gösterdi.

BİREYSELDE ARTIŞ, TİCARİDE AZALMA

 Toplam kredi hacmindeki reel daralma, en büyük bölümü oluşturan ticari ve diğer kredilerden oluştu. Bireysel borçlanmadaki artışlar ise hala enflasyonun çok üzerinde seyrediyor.

Bireysel borçların hacmi ilk sekiz ayda cari olarak yüzde 54,3, son bir yılda ise yüzde 86,1 artışla genişleme yaşadı. Üretici sektörlere açılan ticari kredilerin hacmi ise ilk sekiz ayda cari olarak yüzde 33,5’le enflasyonun altında bir genişleme gösterdi. Son bir yılda ise yüzde 49,9’la yine enflasyonun altındaki bir cari artışla daralma yaşadı.

Bankacılık sektörü toplam kredi hacmi içinde bireysel borçların oranı geçen yıl ağustos sonunda yüzde 19,1 iken, 2022 sonunda yüzde 20,2’ye, bu yılın ağustos sonunda da yüzde 22,6’ya kadar çıktı. Bireysel borçlardaki reel büyüme ise büyük oranda bireysel kredi kartı kullanımlarından ve taşıt kredilerindeki artışlardan oluştu.

Bireysel kredi kartı borçları ilk sekiz ayda cari olarak yüzde 106,5 büyüyerek 922,3 milyar liraya çıktı. Son bir yılda ise söz konusu hacim yüzde 185 oranında genişledi.

Eylül başında 447,7 milyar lira olan konut kredilerinin hacmi, cari olarak ilk sekiz ayda yüzde 24,3, son bir yılda ise sadece yüzde 26,5 oranında artış gösterdi.

İhtiyaç kredilerinin 903,4 milyar lira olan hacmi ilk sekiz ayda cari olarak yüzde 34,3 artarken bu rakam son bir yıl baz alındığında ise da ise yüzde 60 olarak gerçekleşti.

HAZİRANDA SIKILAŞMA BAŞLADI

Tüketici enflasyonu, kur artışları ve artan kredi büyümesi ile canlı iç ve dış talebin etkisiyle Ekim 2022’de son yılların en zirvesine yükselmişti. Haziran ayından bu yana ise sıkılaşmaya başlayan para politikası çerçevesinde kademeli faiz artırımları ve sadeleşme adımları atıldı.

Bankaların TL mevduatı artırıcı yöndeki zorunlu karşılık ve menkul kıymet tesisi yükümlülükleri azaltıldı, TL ticari kredilere uygulanan faiz sınırı tek kademeye indirildi. Bu gelişmelerle birlikte kredileri sıkılaştırıcı yönde kararlar devreye sokuldu. Kredi kartı ve kredili mevduat hesaplarına uygulanan faiz oranları yükseltildi, tüketici kredilerinden alınan BSMV artırıldı.

İhtiyaç ve taşıt kredileri ile kredi kartlarının risk ağırlıkları artırıldı, yurt dışı seyahate yönelik harcamalarda kredi kartına taksit uygulamasına son verildi. Evi olanlara açılacak konut kredilerinin risk ağırlığı yükseltilerek kredinin konut değerine oranı yüzde 75 oranında azaltıldı.