Yabancı şirkete mülk satışı hükümeti bekliyor

Anayasa Mahkemesi'nin yabancı şirketlere mülk satışını düzenleyen kanun maddelerini iptal eden kararı, gayrimenkul sektöründe tartışılıyor. Açıklandığında, 'yabancıya yasaklama geldi' şeklinde algılanan iptal, aslında 'yasada sınır konulmamış' olması gerekçesine dayanıyor.
Yapılacak yeni düzenlemeyle yabancı şirketlerin gayrimenkul edinimine, kişisel alımlarda olduğu gibi arazinin büyüklüğü, ilin yüzölçümü ile gayrimenkulun bulunduğu alanlara (askeri ve stratejik bölgeler) göre belirli sınırlamalar getirilmesi gerekiyor. Anayasa Mahkemesi, kararında yürütmenin durdurulmasını öngörmediğinden, yabancı şirketler 6 ay içinde eskisi gibi alımlarına devam edebilecekler. 6 ay sonra eğer mahkemenin iptal gerekçelerine uygun yeni bir düzenleme yapılmazsa, yabancı şirketlerin mülk alımı mümkün olmayacak.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı verdiği davayı CHP'li milletvekilleri Haluk Koç'la Oğuz Oyan açmıştı. Milletvekilleri dava dilekçelerinde iptal edilen yasa maddesini, "hükümetin yabancı ülke vatandaşlarına mülk edinmede getirilen sınırlamayı dolanma çabası" olarak nitelemişlerdi. Oğuz Oyan, Milliyet'e yaptığı açıklamada, "Son durumu sorun olarak görülüyorsa, mahkeme kararına uygun bir düzenleme ile çözüm yaratabilir" dedi.

Kişiye satışta sınır var
Anayasa Mahkemesi'nin verdiği kararın, daha önceki kararlarıyla tutarlılık taşıdığını belirten Oğuz Oyan şunları söyledi:
"Yabancı şahıslara satışla ilgili yasayı da iptal etmişti ve hükümet mütekabiliyet ve sınırlamalar konusunda değişikler yaparak sorunu çözmüştü. Yabancı şahıslara satışta, 25 dönümlük sınır vardır.
Daha büyük miktar için Bakanlar Kurulu kararı gerekir. İlin yüzölçümü, askeri ve stratejik bölgelerle ilgili sınırlama vardır. Ama 4875 sayılı yasa öyle bir kapı açılıyor ki, adı Doğrudan Yabancı Yaratım Kanunu olmasına rağmen, yabancılara bir fabrika veya tesis yapma zorunluluğu getirmiyor. Oysa doğrudan yabancı sermaye kanunlarında, yatırım, istihdam gibi şartlar aranır."
Görevin hükümete düştüğünü ifade eden Oyan, hükümetin 6 ay içinde düzenleme yaparak sorunu çözebileceğini söyledi. CHP'li Atilla Kart da tapu mevzuatında yer alan sınırlamaların şirketlere de uyarlanması halinde sorunun çözüleceğini sözlerine ekledi.

Madde ne diyordu?
Anayasa Mahkemesi, yabancı ülke vatandaşlarına gayrimenkul satışında belli sınırlamalar bulunurken, hükümetin 2003 yılında çıkardığı 'Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu'nda şirketler için bir sınır öngörmemesi ve bir anlamda 'sınırsız mülk edinme' hakkı vermesi nedeniyle 4875 sayılı kanunun 3. maddesinin d bendini, 11 Mart'ta iptal etmişti.
Yasanın iptal edilen 3'üncü maddesinin 'taşınmaz edinimi' başlıklı d fıkrası şöyle:
"Yabancı yatırımcıların Türkiye'de kurdukları veya iştirak ettikleri tüzel kişiliğe sahip şirketlerin, Türk vatandaşlarının edinimine açık olan bölgelerde taşınmaz mülkiyeti veya sınırlı ayni hak edinmeleri serbesttir."
Mahkeme, iptal kararını bu madde ile yabancı şirketlere hiç bir sınırlama olmadan mülk edinme hakkı verildiği gerekçesine dayandırdı. Bu durumda iptal edilen 3 maddesinin d fıkrasının 6 ay içinde yeniden düzenlenmesi gerekiyor. Bu süre içinde yabancı şirketlerin gayrimenkul alım satımları iptal kararından önce olduğu gibi devam edecek.
Karar geriye dönük işlemediği için, bugüne kadar yapılan satışlar ise mahkemenin iptal kararından etkilenmeyecek.

Murat Ergin Kuzeybatı Gayrimenkul Genel Müdürü
`Yanlış hesap AB'den döner'
"Bu karar Türkiye'yi tanımayanları endişelendirir, Ama tanıyanları endişelendirmeyecektir. Türkiye'nin bu kadar cari açığı varken, iptal edilen maddenin yerine yeni bir düzenleme yapılmaması mümkün değil. Bir Türk vatandaşı gidip Almanya'da gayrimenkul alıp yatırım yapabiliyorsa, bir Alman vatandaşının Türkiye'de bunu yapamayacak olması mümkün görünmüyor. AB ile bu kadar anlaşma imzalanmış, işbirliği kararına varılmışken yabancı yatırımcıya böyle bir hakkın verilmemesi olmaz".

Hakan Kodal Krea Gayrimenkul İcra Kurulu Başkanı
`İMKB'nin yüzde 50'si etkilenir'
"Bir kaza oldu ve yolda giden aracımızın lastiği patladı. Değiştirip devam ederiz. Böyle bir yasaklama mümkün değil. Hükümet gerekçeli kararın hemen ardından yeni bir düzenleme yapacaktır. Böyle bir düzenlemenin yapılmaması halinde İMKB şirketlerinin yüzde 50'si ve hatta özelleştirmeler de olumsuz etkilenecektir.
Uluslararası MİPİM Fuarı'nda gördük ki, Türkiye'de daha önce yatırım yapmamış şirketlerin konu hakkında endişeleri var. Türkiye'de yatırımı devam eden şirketlerin ise güveni devam ediyor."

Mustafa Alper   YASED Genel Sekreteri
`Suistimali önleyecek'
"Yabancı uyruklu gerçek kişilerin gayrimenkul ediniminde sınırlama vardı ama tüzel kişilerde yoktu. Bu da suistimale yol açabiliyordu. İki yabancı bir araya gelip şirket kurabiliyor ve böylece sınırlamaya takılmadan alım yapıyordu. Yasanın iptal edilmesiyle bu tür suistimallerin önlenmesi amaçlanıyor.
Benim beklentim 6 ay içinde kesinlikle bir düzenleme olacağı ve bu düzenlemede tüzel kişiliklerin alımına sınırlama getirileceği yönünde. Aksi taktirde Türkiye'de şirket satın alma şansı da kalmaz". 

Haluk Sur Urban Land Institute İcra Kurulu Başkanı
`Türkiye'ye en büyük kötülük' "Bunun 6 ay içinde düzeleceğini biliyorum ama bize iki yıl zaman kaybettirecek. Aksi halde Türkiye'de yatırım yapmak isteyen yabancıların önü kapanacak. Gayrimenkul sektörünün önüne set çekilecek olsaydı bundan daha kötüsü olmazdı. Bu karar tamamen `sizi istemiyoruz, gelmeyin' demek. Mesela yarın Airbus uçak parçası tesisi kurmak için 2 bin dönüm arazi istese ya da Disneyland `şu kadar arazi istiyorum' derse yine Bakanlar Kurulu kararı mı gerekecek?"

(Milliyet)