Yabancılar fabrika kurmak yerine konut satın alıyor!
2015'in ilk 6 ayında gayrimenkul satın almak için getirilen döviz 1 milyar 823 milyon dolar. Biz yabancıların fabrika kurmak için doğrudan yatırım yapmalarını bekliyoruz. Yabancılar ise, fabrika kurmak için değil, konut satın almak için döviz getiriyor.
Dubai’deki gayrimenkul fuarına bu yıl 61 Türk firması katıldı. Katılanlar fuar sayesinde Arap müşterilerle 1 milyar dolarlık gayrimenkul bağlantısı yaptıklarını açıkladılar. Yabancılara gayrimenkul satışları son yıllarda arttı. Yabancı müşterilerin başında Irak ve S. Arabistan vatandaşları geliyor. Ruslar, Kuveytliler, İngilizler ve Almanlar da çok sayıda gayrimenkul alan yabancılar. Bu yıl ocak-haziran döneminde yabancılar 10 bin gayrimenkul satın aldı. Bu gayrimenkullerin 3.329’u İstanbul’da, 2.862’si Antalya’da satılan gayrimenkuller.
Acaba yabancılara satılan gayrimenkullerin bizim gayrimenkul pazarımızdaki büyüklüğü nedir?
Yabancı payı yüzde 2
2014 yılının tamamında 1 milyon 165 bin konut satıldı. Satılan konutların 541 bini ilk el-yeni konut. Yabancılara 12 ayda satılan gayrimenkul sayısı 18.959 oldu. Görülüyor ki yabancıların yıl içinde satın aldıkları gayrimenkuller, toplam konut satışlarının yüzde 2’sinden az. Yeni konut satışlarının yüzde 4’ünün altında.
Açık anlatımla, yeni konut satışlarında olsun, toplam konut satışlarında olsun yabancıların talebi dişe dokunur büyüklükte değil. 2015 yılının ilk 6 ayında ise toplam konut satışları 635 bin oldu. Bunların 282 bini ilk el-yeni konut satışı idi. Yabancılara yapılan tüm gayrimenkul satışları 10.353 olarak gerçekleşti.
Yabancılara satılan konutların sayıları toplam satışlar içinde küçük ama bu konut satışları karşılığı giren döviz azımsanamayacak ölçüde. Yurtdışı yerleşiklerin fabrika kurmak, şirket satın almak, gayrimenkul satın almak gibi kalıcı şekilde getirdikleri dövizlere, ”doğrudan yatırım” için gelen dövizler diyoruz. (Buna karşılık, yurtiçi yerleşikler de benzer amaçlarla dışarıya döviz çıkarıyor.)
Konut için döviz geliyor
Çıkanlar bir yana, sadece doğrudan yatırım için yurda giren dövizler içinde gayrimenkul satın almak için gelen dövizlerin tutarı giderek artıyor:
- 2014 yılında ülkeye doğrudan yatırım için (brüt-sadece giriş olarak) 12.5 milyar dolar döviz getirildi. Bu rakamın neredeyse dörtte biri, 4 milyar 321 milyon dolarlık kısmı gayrimenkul satın almak için getirilen döviz.
- 2015 yılının ilk 6 ayında doğrudan yatırım amacıyla gelen döviz 6.3 milyar dolar. Gayrimenkul satın almak için getirilen döviz 1 milyar 823 milyon dolar.
Bu gelişmelerin sevinilecek yanı da var, üzülecek yanı da var. Biz yabancıların fabrika kurmak için doğrudan yatırım yapmalarını, üretime istihdama kalıcı katkı yapmalarını bekliyoruz. Yabancılar ise, fabrika kurmak için değil de konut satın almak için döviz getiriyorlar. Ne var ki döviz girişlerinin yavaşladığı dönemde konut satın almak için getirilen döviz, döviz açına yama oluyor. Yabancıların konut talebi az da olsa konut piyasasının ayakta kalmasına destek veriyor.
Sanayi ürünü, tarım ürünü satarak döviz geliri elde edecek bir ekonomik yapıyı kuramadık. Konut yapsatçılığıyla ekonomiyi canlı tutmaya çalışıyoruz.
Milliyet/ Güngör Uras