Yabancıların Türkiye'de ikamet ve seyahatleri hakkında kanun!

YABANCILARIN TÜRKİYE'DE İKAMET VE SEYAHATLERİ HAKKINDA KANUN 

Kanun Numarası : 5683 

Kanun Tarihi : 15/7/1950 

Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 24/7/1950 Sayı : 7564 

Yayımlandığı Düstur : Tertip : 3 Cilt : 31 Sayfa : 2258 

Umumi Hükümler 

 Madde 1 – Türkiye'ye girmesi kanunlarla memnu bulunmıyan ve Pasaport Kanununun hükümlerine uygun şekilde gelen yabancılar, kanunlarla tayin olunan kayıt ve şartlar dairesinde Türkiye'de ikamet ve seyahat etmek hakkını haizdirler. 

 Madde 2 – Yabancıların girmekten ve ikametten kanunla menedilmiş oldukları yerlerden başka, memleketin muayyen mıntakalarında münferit veya toplu bir halde ikamet veya seyahatleri Bakanlar Kurulu kararı ile menedilebilir. 

 Bakanlar Kurulu bu gibi tedbirlerin mukabele bilmisil olmak üzere muayyen Devlet tebaalarına tatbikına da karar 

vermeye yetkilidir. 

İkamet Beyannamesi 

Umumi hüküm 

 Madde 3 – Türkiye'de bir aydan fazla kalacak yabancılar bu müddet bitmeden ikamet tezkeresi almak için gerekli beyannameyi doldurmak üzere yetkili emniyet makamlarına bizzat veya bilvasıta müracaat etmekle ödevlidirler. Bu beyanname hiç bir harç ve resme tabi değildir. 

 İş tutmak maksadiyle Türkiye'ye gelen yabancılar geldikleri tarihtenitibaren bir ay zarfında ve her halde çalışmaya başlamazdan evvel ikamet tezkeresi almış bulunmalıdırlar. 

Konferans, konser vermek gibi kültürel faaliyetlerde bulunmak üzere turneye çıkmış olup da Türkiye'ye gelen 

yabancılar, bu faaliyetleri bir aydan fazla sürmemek şartiyle, bu kayıttan müstesnadır. 

 Müşterek pasaportla gelenlerin tabi olacakları hususi muamele 

 Madde 4 – Seyahat maksadiyle veya beşinci maddede yazılı maksatlarla Türkiye'ye müşterek pasaportla gelen 

yabancılar iki ay müddet içinde ikamet tezkeresi almakla mükellef değildirler. İcap eden hallerde bu müddet vilayetlerce iki 

ay daha uzatılabilir. 

 Müşterek pasaportla gelenlerden her birine kimliklerini gösterir resim ve harçtan muaf birer vesika verilir. 

 Müşterek pasaportla gelen yabancılardan grup gittikten sonra Türkiye'de kalacak olanlar hakkında bu kanunun ve 

Pasaport Kanununun hükümleri dairesinde muamele yapılır. 

 "Turist" damgalı vize ile veya kongre, konferans ve sair kültürel gösteriler için gelenlere hususi muamele 

 Madde 5 – Milli veya Milletlerarası, tarih, kültür ve güzel sanatlar şenlikleri ve festival, spor müsabakaları, kongre 

ve konferanslar, sergi ve panayırlar münasebetiyle veya Bakanlar Kurulunca tayin olunacak yerlerde ziyaret, tedavi veya 

hava değiştirme maksadiyle "Turist" damgalı giriş vizeleriyle gelecek yabancılar bu vizelerinde ikamet bakımından tahdidi 

tazammun eden bir şerh mevcut değilse dört ay müddetle ikamet tezkeresi almakla mükellef değildirler. 

 Triptik vesikalariyle gelenler için hususi muamele 

 Madde 6 – Triptik vesikalariyle, Milletlerarası Turizm ve Otomobil Birliğinin gümrüklerden giriş karneleriyle gelen 

yabancı seyyahlar dört ay müddet için ikamet tezkeresi almakla mükellef değildirler. 

 İkamet tezkeresinin reddolunacağı haller 

 Madde 7 – A) Sırf iş tutmak için gelecek sanat ve meslek erbabı olup da tutacağı iş, kanunlar gereğince Türk 

vatandaşlarına hasredilmiş bulunan; 

 B) Türk kanun veya örf ve adetleriyle yahut siyasi icabatla telif edilemiyecek durumda olan veya faaliyette bulunan; 

 C) Türkiye'de kalmak istediği müddet zarfında yaşamak için maddi imkanları meşru bir şekilde temin edemiyeceği 

sabit olan; 

 D) Türkiye'ye girmesi memnu olup da her nasılsa girmiş bulunan; 

 E) Türkiye'de oturduğu müddetçe huzur ve asayişi ihlal eden; 

 Yabancılara ikamet tezkeresi verilmez. 

 İkamet müsaadesinin süresi 

 Madde 8 – Yabancılara verilecek ikamet müsaadesinin süresi, mevzuatın ve yabancı Devletlerle aktedilmiş bulunan 

anlaşmaların hükümleri dairesinde ve mümkün mertebe, müracaat sahibinin talebi nazarı itibara alınmak suretiyle tesbit 

olunur. 

 İkamet tezkerelerinin süresi 

 Madde 9 – (Değişik:14/5/1998-4360/1md.) 

 İkamet tezkerelerinin süresi beş seneliktir. Karşılıklılık ilkesi uyarınca bu süre Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak 

suretiyle İçişleri Bakanlığı tarafından, daha uzun veya daha kısa olarak tespit edilebilir. 

 Süresi biten ikamet tezkeresi üzerinde en fazla dört defa uzatma işlemi yapılabilir. 

 İkamet tezkereleri şahsi olmakla beraber karı, koca ve bunların onsekiz yaşını doldurmamış çocuklarına ya hepsi için, 

yahut çocukların baba ve analarının refakat hanesine kaydı süretiyle müşterek ikamet tezkeresi verilebilir, iş sahibi olanların 

şahsi ikamet tezkeresi almaları zorunludur. 

İkamet tezkerelerinin yenilenmesi veya sürelerinin uzatılması (1)

 Madde 10 – (Değişik:14/5/1998 - 4360/2 md.) 

 Türkiye'de ikamet tezkerelerini yenilemek veya süresini uzatmak isteyen yabancılar bu tezkerelerde yazılı sürenin 

sona ermesinden itibaren onbeş gün içinde 3 üncü maddede yazılı makamlara bizzat veya bilvasıta müracaat ederek 9 uncu 

madde hükümleri çerçevesinde yenisini almaya veya süresini uzattırmaya yükümlüdürler. 

 Tezkerelerde yazılı sürenin sona ermesinden önce de müracaat yapılabilir. 

 Medeni hallerinde ve Türkiye'de ikamet sebeplerinde değişiklik olmayan yabancılar yenileme veya süre uzatma 

muamelesi için 3 üncü maddede yazılı beyannameyi vermezler. 

 İkamet tezkerelerini kaybedenler 

 Madde 11 – İkamet tezkerelerini kaybedenler derhal ilgili makama müracaatla yenisini almaya mecburdurlar. 

Bunlara kaybettikleri ikamet tezkerelerinin müddeti süresince muteber olmak üzere yeniden ikamet tezkeresi verilir. 

Kaybolan tezkere harca tabi bulunuyorsa bunların yerine verilecek yeni ikamet tezkerelerinden dokuzuncu maddede yazılı 

harçların yarısı alınır. 

 Medeni hallerinde değişiklikler olanlar 

 Madde 12 – Yabancılar medeni hallerinde husule gelecek değişiklikleri bu değişikliğin husulünden itibaren 15 gün 

içinde bulundukları mıntaka zabıta makamlarına imzalı bir beyanname ile haber vermeye ve keyfiyeti ellerindeki ikamet 

tezkerelerine kaydettirmeye mecburdurlar. 

 Bu beyannameler her türlü harç ve resimden muaftır. 

 Geçici olarak Türkiye'den ayrılanlar (1)

 Madde 13 – (Değişik:14/5/1998 - 4361/1md.) 

 İkamet tezkeresi sahibi yabancılardan, geri dönmek üzere Türkiye dışına giden ve ikamet tezkeresinin süresi 

bitmeden dönenler için vize aranmaz.Bu yabancıların, sınır kapılarında geçerli ikamet tezkerelerini ibraz etmeleri Türkiye'ye 

girişleri için yeterlidir. 

Türkiye İçinde İkamet ve Seyahat Şartları 

 İkamet değişimi 

 Madde 14 – İkamet tezkeresi hamili yabancılar ikametgahlarını değiştirdiklerinde keyfiyeti 48 saat zarfında gerek 

çıktıkları, gerek naklettikleri yerdeki polis veya jandarma karakoluna bizzat veya bilvasıta veya taahhütlü mektupla haber 

vermeğe mecburdurlar. 

 Otel, pansiyon gibi yerlerde oturan yabancılar için bu ihbar mecburiyeti bu yerlerin sahibi, müsteciri veya 

idarecilerine aittir. 

 İş tutan yabancıların mükellefiyeti 

 Madde 15 – Yabancılar, Türkiye'de ancak kanunun kendilerine menetmediği işleri tutabilirler. 

 Türkiye'de serbest olarak veya memur, müstahdem ve işçi sıfatiyle çalışacak yabancılar keyfiyeti işe başladıklarından 

itibaren en çok 15 gün zarfında ikamet ettikleri yerin polis veya jandarma karakoluna bizzat veya bilvasıta haber vermeğe ve 

ikamet tezkerelerine kaydettirmeğe mecburdurlar. 

 Yanlarında yabancı çalıştıranların mükellefiyeti 

 Madde 16 – Evlerinde veya idareleri altında bulunan yerlerde bir yabancıyı her hangi bir sıfatla çalıştıran hakiki 

veya hükmi her şahıs o yabancının adını ve soyadını, tabiiyetini, mesleğini, taşıdığı ikamet tezkeresinin tarih ve sayısını, 

ikametgah adresini ve gördüğü işle aldığı maaş ve ücret miktarını gösterir imzalı bir beyannameyi yabancının işe başlamasını 

takip eden en çok 15 gün içinde en yakın polis veya jandarma karakoluna vermeğe mecburdurlar. 

 Siyasi mülteciler 

 Madde 17 – Siyasi sebeplerle Türkiye'ye sığınan yabancılar ancak İçişleri Bakanlığınca müsaade olunacak yerlerde 

ikamet edebilirler. 

 Yabancıların hüviyetlerini ispat mecburiyeti 

 Madde 18 – Yabancılar, hüviyet varakasını, ikamet tezkerelerini veya pasaport ve kontrol fişlerini her istenişte polis 

veya jandarmaya göstermeğe mecburdurlar. 

 Yabancıların Türkiye'yi Terke Davet veya Sınır Dışı Edilmeleri Halleri 

 Muzır şahıslar 

 Madde 19 – İçişleri Bakanlığınca memlekette kalması umumi güvenliğe, siyasi ve idari icaplara aykırı sayılan 

yabancılar verilecek muayyen müddet zarfında Türkiye'den çıkmağa davet olunur. Bu müddetin sonunda Türkiye'yi 

terketmiyenler sınır dışı edilebilirler. 

 Pasaportlarını yenilemiyenler 

 Madde 20 – Usulüne uygun olarak Türkiye sınırlarına girmiş oldukları halde pasaportlarını zayi etmiş olan veya 

pasaportlarının hükmü kalmamış bulunan yabancılar, kendilerine ilgili makamlarca resmen ihtar vukubulduğu tarihten 

itibaren 15 gün içinde pasaport veya tabiiyet ilmühaberi almağa mecburdurlar. 

 Karar almağa yetkili makamlar 

 Madde 21 – Bu kanunda derpiş edilen sınır dışı kararını almaya İçişleri Bakanlığı yetkilidir. 

 İçişleri Bakanlığı, lüzum göreceği sınır ve sahil illerine memleketin umumi güvenlik ve nizamı noktasından derhal 

çıkarılmaları lazımgelen yabancıları istizan etmeden sınır dışı etmek yetkisini verebilir. Bu iller bu yetkiye göre işlem 

yaptıkları takdirde keyfiyeti mucip sebepleriyle birlikte İçişleri Bakanlığına bildirmeğe mecburdurlar. 

etmeden sınır dışı etmek yetkisini verebilir. Bu iller bu yetkiye göre işlem yaptıkları takdirde keyfiyeti mucip sebepleriyle 

birlikte İçişleri Bakanlığına bildirmeğe mecburdurlar. 

 (Değişik son fıkra: 5/1/2011-6097/1 md.) Tabiiyetsiz veya Türk kültürüne bağlı olmayan yabancı göçebelerin sınır 

dışı edilmelerine İçişleri Bakanlığı yetkilidir. 

 Madde 22 – (Değişik birinci fıkra: 23/1/2008-5728/134 md.) Türkiye’den sınır dışı edilenler İçişleri Bakanlığının 

hususi müsaadesi alınmadıkça Türkiye’ye dönemezler, bunlardan ağır ceza mahkemesinin görevine giren bir suçtan dolayı 

Türkiye’de mahkûm olmuş ve cezası çektirilerek sınır dışı edilmiş olanlar bir daha Türkiye’ye giremezler; ancak İçişleri 

Bakanlığının müsaadesiyle durmadan transit geçmeleri caizdir. 

 Sınır dışı edilenlerin yol masrafları kendilerine aittir. Bu masrafları ödemekten aciz olanların sevkleri Devletçe 

sağlanır. 

 Madde 23 – Memleket dışına çıkartılmalarına karar verilipte pasaport tedarik edemediklerinden veya başka 

sebeplerden dolayı Türkiye'yi terkedemiyenler İçişleri Bakanlığının göstereceği yerde oturmağa mecburdurlar. 

 Madde 24 – (Değişik : 23/1/2008-5728/135 md.) 

12 ve 15 inci maddelerle 18 veya 19 uncu maddeler hükümlerine makbul bir sebebe müstenit olmaksızın riayet 

etmeyenlere mahallî mülkî amir tarafından yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir. 

 Madde 25 – 17 nci ve 23 üncü maddeler gereğince oturmaya mecbur kılındıkları yerlerden kaçanlar mülki amir 

tarafından beşyüz Türk Lirasından üçbin Türk Lirasına kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar. 

(1)

 Madde 26 – (Değişik : 2/7/2012-6352/42 md.) 

Sınır dışı edildikleri veya Türkiye’yi terke davet olundukları hâlde müsaadesiz gelmeye mütecasir olan yabancılar 

mülki amir tarafından ikibin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılır ve sınır dışı edilir. 

 Madde 27 – (Mülga : 23/1/2008-5728/578 md.) 

 Çeşitli İstisnai Hükümler 

 Türkiye'de vazifeli diplomasi ve konsolosluk memurları aileleri ve bazı müstahdemler 

 Madde 28 – Türkiye'de vazifeli yabancı devletler siyasi veya konsolosluk resmi memurlariyle aileleri efradı 3 üncü, 

8 inci, 12 nci ve 14 üncü maddelerle 15 inci ve 16 ncı maddeler hükümlerinden müstesnadırlar. 

 Bunlardan siyasi temsilcilik memurları ve aileleri efradına Dışişleri Bakanlığı, konsolosluk memurları ve aileleri 

efradına da vilayetler tarafından hiç bir harç veya resme tabi olmaksızın birer hüviyet varakası verilir. 

 Bakanlar Kurulu, bu maddede yazılı ayrıcalıkların bazılarını veya hepsini misilleme tedbiri olarak kaldırmaya 

yetkilidir. 

Siyasi temsilciliklerde yanlarında oturmak suretiyle hizmetlerinde bulunan yabancılara mütekabiliyet şartiyle, 

Dışişleri Bakanlığının delaletiyle Emniyet Genel Müdürlüğünce birer hüviyet varakası verilir ve bunlar 3 üncü maddede 

yazılı ikamet tezkerelerini alamazlar. 

 İstisnai sıfatları zail olanlar 

 Madde 29 – Bu kanunda derpiş olunan istisnai muamelelerden faydalanan yabancılar, haklarında o suretle muamele 

yapılmasını icap ettiren hal ve vaziyetlerin zail olmasından itibaren bir ay zarfında 3 üncü madde hükümlerine tabi olurlar. 

 Kanundaki müddetlerin değiştirilmesi 

 Madde 30 – Bu kanunun 3 üncü, 4 üncü, 5 inci, 6 ncı, 10 uncu, 12 nci, 14 üncü, 15 inci ve 16 ncı maddelerinde yazılı 

müddetler Bakanlar Kurulunca icabında değiştirilebilir. 

 Bakanlar Kurulu bu değişiklikleri, mütekabiliyet veya mukabele bilmisil sebebiyle, muayyen Devletler tebaasına 

inhisar ettirebilir. 

 Uygulanmaya dair hükümler 

 Madde 31 – (Değişik: 4/7/1988 - KHK - 336/1 md.; Aynen Kabul: 7/2/1990 - 3612/27 md.) 

 Bu Kanunda yazılı beyanname hüviyet varakaları ve ikamet tezkerelerinin şekilleri ve muhteviyatı İçişleri 

Bakanlığınca tespit olunur. 

 Madde 32 – 3529 ve 3900 sayılı kanunlar kaldırılmıştır. 

 Ek Madde 1 – (Ek: 14/5/1998 - 4360/3 md.) 

 Türkiye'nin sınır komşusu ülkelerde yaşamakta iken yurdumuza göç etmiş olan soydaşlarımızın, ailelerinin 

parçalanması suretiyle dış ülkelerde kalan usul veya füruunun Türkiye'de ikamet ve seyahatlerine ilişkin gerekli 

düzenlemeleri yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. 

 Madde 33 – Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. 

 Madde 34 – Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.