Yabancıların Türkiye'de ikamet ve seyahatleri hakkında kanun!
5683 sayılı Yabancıların Türkiye'de ikamet ve seyahatleri hakkında kanun, 24 Temmuz 1950 tarihinde 7564 sayılı Resmi Gazete'de yayımlandı. Kanunda Türkiye'de ikamet ve seyahat eden yabancılar ile ilgili esaslara yer veriliyor...
YABANCILARIN TÜRKİYE'DE İKAMET VE SEYAHATLERİ HAKKINDA KANUN
Kanun Numarası : 5683
Kanun Tarihi : 15/7/1950
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 24/7/1950 Sayı : 7564
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 3 Cilt : 31 Sayfa : 2258
Umumi Hükümler
Madde 1 – Türkiye'ye girmesi kanunlarla memnu bulunmıyan ve Pasaport Kanununun hükümlerine uygun şekilde gelen yabancılar, kanunlarla tayin olunan kayıt ve şartlar dairesinde Türkiye'de ikamet ve seyahat etmek hakkını haizdirler.
Madde 2 – Yabancıların girmekten ve ikametten kanunla menedilmiş oldukları yerlerden başka, memleketin muayyen mıntakalarında münferit veya toplu bir halde ikamet veya seyahatleri Bakanlar Kurulu kararı ile menedilebilir.
Bakanlar Kurulu bu gibi tedbirlerin mukabele bilmisil olmak üzere muayyen Devlet tebaalarına tatbikına da karar
vermeye yetkilidir.
İkamet Beyannamesi
Umumi hüküm
Madde 3 – Türkiye'de bir aydan fazla kalacak yabancılar bu müddet bitmeden ikamet tezkeresi almak için gerekli beyannameyi doldurmak üzere yetkili emniyet makamlarına bizzat veya bilvasıta müracaat etmekle ödevlidirler. Bu beyanname hiç bir harç ve resme tabi değildir.
İş tutmak maksadiyle Türkiye'ye gelen yabancılar geldikleri tarihtenitibaren bir ay zarfında ve her halde çalışmaya başlamazdan evvel ikamet tezkeresi almış bulunmalıdırlar.
Konferans, konser vermek gibi kültürel faaliyetlerde bulunmak üzere turneye çıkmış olup da Türkiye'ye gelen
yabancılar, bu faaliyetleri bir aydan fazla sürmemek şartiyle, bu kayıttan müstesnadır.
Müşterek pasaportla gelenlerin tabi olacakları hususi muamele
Madde 4 – Seyahat maksadiyle veya beşinci maddede yazılı maksatlarla Türkiye'ye müşterek pasaportla gelen
yabancılar iki ay müddet içinde ikamet tezkeresi almakla mükellef değildirler. İcap eden hallerde bu müddet vilayetlerce iki
ay daha uzatılabilir.
Müşterek pasaportla gelenlerden her birine kimliklerini gösterir resim ve harçtan muaf birer vesika verilir.
Müşterek pasaportla gelen yabancılardan grup gittikten sonra Türkiye'de kalacak olanlar hakkında bu kanunun ve
Pasaport Kanununun hükümleri dairesinde muamele yapılır.
"Turist" damgalı vize ile veya kongre, konferans ve sair kültürel gösteriler için gelenlere hususi muamele
Madde 5 – Milli veya Milletlerarası, tarih, kültür ve güzel sanatlar şenlikleri ve festival, spor müsabakaları, kongre
ve konferanslar, sergi ve panayırlar münasebetiyle veya Bakanlar Kurulunca tayin olunacak yerlerde ziyaret, tedavi veya
hava değiştirme maksadiyle "Turist" damgalı giriş vizeleriyle gelecek yabancılar bu vizelerinde ikamet bakımından tahdidi
tazammun eden bir şerh mevcut değilse dört ay müddetle ikamet tezkeresi almakla mükellef değildirler.
Triptik vesikalariyle gelenler için hususi muamele
Madde 6 – Triptik vesikalariyle, Milletlerarası Turizm ve Otomobil Birliğinin gümrüklerden giriş karneleriyle gelen
yabancı seyyahlar dört ay müddet için ikamet tezkeresi almakla mükellef değildirler.
İkamet tezkeresinin reddolunacağı haller
Madde 7 – A) Sırf iş tutmak için gelecek sanat ve meslek erbabı olup da tutacağı iş, kanunlar gereğince Türk
vatandaşlarına hasredilmiş bulunan;
B) Türk kanun veya örf ve adetleriyle yahut siyasi icabatla telif edilemiyecek durumda olan veya faaliyette bulunan;
C) Türkiye'de kalmak istediği müddet zarfında yaşamak için maddi imkanları meşru bir şekilde temin edemiyeceği
sabit olan;
D) Türkiye'ye girmesi memnu olup da her nasılsa girmiş bulunan;
E) Türkiye'de oturduğu müddetçe huzur ve asayişi ihlal eden;
Yabancılara ikamet tezkeresi verilmez.
İkamet müsaadesinin süresi
Madde 8 – Yabancılara verilecek ikamet müsaadesinin süresi, mevzuatın ve yabancı Devletlerle aktedilmiş bulunan
anlaşmaların hükümleri dairesinde ve mümkün mertebe, müracaat sahibinin talebi nazarı itibara alınmak suretiyle tesbit
olunur.
İkamet tezkerelerinin süresi
Madde 9 – (Değişik:14/5/1998-4360/1md.)
İkamet tezkerelerinin süresi beş seneliktir. Karşılıklılık ilkesi uyarınca bu süre Dışişleri Bakanlığının görüşü alınmak
suretiyle İçişleri Bakanlığı tarafından, daha uzun veya daha kısa olarak tespit edilebilir.
Süresi biten ikamet tezkeresi üzerinde en fazla dört defa uzatma işlemi yapılabilir.
İkamet tezkereleri şahsi olmakla beraber karı, koca ve bunların onsekiz yaşını doldurmamış çocuklarına ya hepsi için,
yahut çocukların baba ve analarının refakat hanesine kaydı süretiyle müşterek ikamet tezkeresi verilebilir, iş sahibi olanların
şahsi ikamet tezkeresi almaları zorunludur.
İkamet tezkerelerinin yenilenmesi veya sürelerinin uzatılması (1)
Madde 10 – (Değişik:14/5/1998 - 4360/2 md.)
Türkiye'de ikamet tezkerelerini yenilemek veya süresini uzatmak isteyen yabancılar bu tezkerelerde yazılı sürenin
sona ermesinden itibaren onbeş gün içinde 3 üncü maddede yazılı makamlara bizzat veya bilvasıta müracaat ederek 9 uncu
madde hükümleri çerçevesinde yenisini almaya veya süresini uzattırmaya yükümlüdürler.
Tezkerelerde yazılı sürenin sona ermesinden önce de müracaat yapılabilir.
Medeni hallerinde ve Türkiye'de ikamet sebeplerinde değişiklik olmayan yabancılar yenileme veya süre uzatma
muamelesi için 3 üncü maddede yazılı beyannameyi vermezler.
İkamet tezkerelerini kaybedenler
Madde 11 – İkamet tezkerelerini kaybedenler derhal ilgili makama müracaatla yenisini almaya mecburdurlar.
Bunlara kaybettikleri ikamet tezkerelerinin müddeti süresince muteber olmak üzere yeniden ikamet tezkeresi verilir.
Kaybolan tezkere harca tabi bulunuyorsa bunların yerine verilecek yeni ikamet tezkerelerinden dokuzuncu maddede yazılı
harçların yarısı alınır.
Medeni hallerinde değişiklikler olanlar
Madde 12 – Yabancılar medeni hallerinde husule gelecek değişiklikleri bu değişikliğin husulünden itibaren 15 gün
içinde bulundukları mıntaka zabıta makamlarına imzalı bir beyanname ile haber vermeye ve keyfiyeti ellerindeki ikamet
tezkerelerine kaydettirmeye mecburdurlar.
Bu beyannameler her türlü harç ve resimden muaftır.
Geçici olarak Türkiye'den ayrılanlar (1)
Madde 13 – (Değişik:14/5/1998 - 4361/1md.)
İkamet tezkeresi sahibi yabancılardan, geri dönmek üzere Türkiye dışına giden ve ikamet tezkeresinin süresi
bitmeden dönenler için vize aranmaz.Bu yabancıların, sınır kapılarında geçerli ikamet tezkerelerini ibraz etmeleri Türkiye'ye
girişleri için yeterlidir.
Türkiye İçinde İkamet ve Seyahat Şartları
İkamet değişimi
Madde 14 – İkamet tezkeresi hamili yabancılar ikametgahlarını değiştirdiklerinde keyfiyeti 48 saat zarfında gerek
çıktıkları, gerek naklettikleri yerdeki polis veya jandarma karakoluna bizzat veya bilvasıta veya taahhütlü mektupla haber
vermeğe mecburdurlar.
Otel, pansiyon gibi yerlerde oturan yabancılar için bu ihbar mecburiyeti bu yerlerin sahibi, müsteciri veya
idarecilerine aittir.
İş tutan yabancıların mükellefiyeti
Madde 15 – Yabancılar, Türkiye'de ancak kanunun kendilerine menetmediği işleri tutabilirler.
Türkiye'de serbest olarak veya memur, müstahdem ve işçi sıfatiyle çalışacak yabancılar keyfiyeti işe başladıklarından
itibaren en çok 15 gün zarfında ikamet ettikleri yerin polis veya jandarma karakoluna bizzat veya bilvasıta haber vermeğe ve
ikamet tezkerelerine kaydettirmeğe mecburdurlar.
Yanlarında yabancı çalıştıranların mükellefiyeti
Madde 16 – Evlerinde veya idareleri altında bulunan yerlerde bir yabancıyı her hangi bir sıfatla çalıştıran hakiki
veya hükmi her şahıs o yabancının adını ve soyadını, tabiiyetini, mesleğini, taşıdığı ikamet tezkeresinin tarih ve sayısını,
ikametgah adresini ve gördüğü işle aldığı maaş ve ücret miktarını gösterir imzalı bir beyannameyi yabancının işe başlamasını
takip eden en çok 15 gün içinde en yakın polis veya jandarma karakoluna vermeğe mecburdurlar.
Siyasi mülteciler
Madde 17 – Siyasi sebeplerle Türkiye'ye sığınan yabancılar ancak İçişleri Bakanlığınca müsaade olunacak yerlerde
ikamet edebilirler.
Yabancıların hüviyetlerini ispat mecburiyeti
Madde 18 – Yabancılar, hüviyet varakasını, ikamet tezkerelerini veya pasaport ve kontrol fişlerini her istenişte polis
veya jandarmaya göstermeğe mecburdurlar.
Yabancıların Türkiye'yi Terke Davet veya Sınır Dışı Edilmeleri Halleri
Muzır şahıslar
Madde 19 – İçişleri Bakanlığınca memlekette kalması umumi güvenliğe, siyasi ve idari icaplara aykırı sayılan
yabancılar verilecek muayyen müddet zarfında Türkiye'den çıkmağa davet olunur. Bu müddetin sonunda Türkiye'yi
terketmiyenler sınır dışı edilebilirler.
Pasaportlarını yenilemiyenler
Madde 20 – Usulüne uygun olarak Türkiye sınırlarına girmiş oldukları halde pasaportlarını zayi etmiş olan veya
pasaportlarının hükmü kalmamış bulunan yabancılar, kendilerine ilgili makamlarca resmen ihtar vukubulduğu tarihten
itibaren 15 gün içinde pasaport veya tabiiyet ilmühaberi almağa mecburdurlar.
Karar almağa yetkili makamlar
Madde 21 – Bu kanunda derpiş edilen sınır dışı kararını almaya İçişleri Bakanlığı yetkilidir.
İçişleri Bakanlığı, lüzum göreceği sınır ve sahil illerine memleketin umumi güvenlik ve nizamı noktasından derhal
çıkarılmaları lazımgelen yabancıları istizan etmeden sınır dışı etmek yetkisini verebilir. Bu iller bu yetkiye göre işlem
yaptıkları takdirde keyfiyeti mucip sebepleriyle birlikte İçişleri Bakanlığına bildirmeğe mecburdurlar.
etmeden sınır dışı etmek yetkisini verebilir. Bu iller bu yetkiye göre işlem yaptıkları takdirde keyfiyeti mucip sebepleriyle
birlikte İçişleri Bakanlığına bildirmeğe mecburdurlar.
(Değişik son fıkra: 5/1/2011-6097/1 md.) Tabiiyetsiz veya Türk kültürüne bağlı olmayan yabancı göçebelerin sınır
dışı edilmelerine İçişleri Bakanlığı yetkilidir.
Madde 22 – (Değişik birinci fıkra: 23/1/2008-5728/134 md.) Türkiye’den sınır dışı edilenler İçişleri Bakanlığının
hususi müsaadesi alınmadıkça Türkiye’ye dönemezler, bunlardan ağır ceza mahkemesinin görevine giren bir suçtan dolayı
Türkiye’de mahkûm olmuş ve cezası çektirilerek sınır dışı edilmiş olanlar bir daha Türkiye’ye giremezler; ancak İçişleri
Bakanlığının müsaadesiyle durmadan transit geçmeleri caizdir.
Sınır dışı edilenlerin yol masrafları kendilerine aittir. Bu masrafları ödemekten aciz olanların sevkleri Devletçe
sağlanır.
Madde 23 – Memleket dışına çıkartılmalarına karar verilipte pasaport tedarik edemediklerinden veya başka
sebeplerden dolayı Türkiye'yi terkedemiyenler İçişleri Bakanlığının göstereceği yerde oturmağa mecburdurlar.
Madde 24 – (Değişik : 23/1/2008-5728/135 md.)
12 ve 15 inci maddelerle 18 veya 19 uncu maddeler hükümlerine makbul bir sebebe müstenit olmaksızın riayet
etmeyenlere mahallî mülkî amir tarafından yüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.
Madde 25 – 17 nci ve 23 üncü maddeler gereğince oturmaya mecbur kılındıkları yerlerden kaçanlar mülki amir
tarafından beşyüz Türk Lirasından üçbin Türk Lirasına kadar idarî para cezasıyla cezalandırılırlar.
(1)
Madde 26 – (Değişik : 2/7/2012-6352/42 md.)
Sınır dışı edildikleri veya Türkiye’yi terke davet olundukları hâlde müsaadesiz gelmeye mütecasir olan yabancılar
mülki amir tarafından ikibin Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılır ve sınır dışı edilir.
Madde 27 – (Mülga : 23/1/2008-5728/578 md.)
Çeşitli İstisnai Hükümler
Türkiye'de vazifeli diplomasi ve konsolosluk memurları aileleri ve bazı müstahdemler
Madde 28 – Türkiye'de vazifeli yabancı devletler siyasi veya konsolosluk resmi memurlariyle aileleri efradı 3 üncü,
8 inci, 12 nci ve 14 üncü maddelerle 15 inci ve 16 ncı maddeler hükümlerinden müstesnadırlar.
Bunlardan siyasi temsilcilik memurları ve aileleri efradına Dışişleri Bakanlığı, konsolosluk memurları ve aileleri
efradına da vilayetler tarafından hiç bir harç veya resme tabi olmaksızın birer hüviyet varakası verilir.
Bakanlar Kurulu, bu maddede yazılı ayrıcalıkların bazılarını veya hepsini misilleme tedbiri olarak kaldırmaya
yetkilidir.
Siyasi temsilciliklerde yanlarında oturmak suretiyle hizmetlerinde bulunan yabancılara mütekabiliyet şartiyle,
Dışişleri Bakanlığının delaletiyle Emniyet Genel Müdürlüğünce birer hüviyet varakası verilir ve bunlar 3 üncü maddede
yazılı ikamet tezkerelerini alamazlar.
İstisnai sıfatları zail olanlar
Madde 29 – Bu kanunda derpiş olunan istisnai muamelelerden faydalanan yabancılar, haklarında o suretle muamele
yapılmasını icap ettiren hal ve vaziyetlerin zail olmasından itibaren bir ay zarfında 3 üncü madde hükümlerine tabi olurlar.
Kanundaki müddetlerin değiştirilmesi
Madde 30 – Bu kanunun 3 üncü, 4 üncü, 5 inci, 6 ncı, 10 uncu, 12 nci, 14 üncü, 15 inci ve 16 ncı maddelerinde yazılı
müddetler Bakanlar Kurulunca icabında değiştirilebilir.
Bakanlar Kurulu bu değişiklikleri, mütekabiliyet veya mukabele bilmisil sebebiyle, muayyen Devletler tebaasına
inhisar ettirebilir.
Uygulanmaya dair hükümler
Madde 31 – (Değişik: 4/7/1988 - KHK - 336/1 md.; Aynen Kabul: 7/2/1990 - 3612/27 md.)
Bu Kanunda yazılı beyanname hüviyet varakaları ve ikamet tezkerelerinin şekilleri ve muhteviyatı İçişleri
Bakanlığınca tespit olunur.
Madde 32 – 3529 ve 3900 sayılı kanunlar kaldırılmıştır.
Ek Madde 1 – (Ek: 14/5/1998 - 4360/3 md.)
Türkiye'nin sınır komşusu ülkelerde yaşamakta iken yurdumuza göç etmiş olan soydaşlarımızın, ailelerinin
parçalanması suretiyle dış ülkelerde kalan usul veya füruunun Türkiye'de ikamet ve seyahatlerine ilişkin gerekli
düzenlemeleri yapmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Madde 33 – Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Madde 34 – Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.