Yabancıya konut satışına ekspertiz freni!
YAbancıya konut satışına getirilen yeni ekspertiz düzenlemesi kapsamında alım anlaşması yapılsa bile vatandaşlığa hak kazanamadığını öğrenen pek çok yabancı da konutları almaktan vazgeçti.
Yabancılara satılan gayrimenkullerin değerleme süreciyle ilgili 20 Eylül tarihinde yürürlüğe alınan düzenlemeden sonra çok sayıda ekspertiz raporu konutların satış bedelinin altında olurken; özellikle vatandaşlık için gerekli 250 bin dolar tutara ulaşamayan ekspertizler sebebiyle satış iptalleri yaşandığı ifade ediliyor. Cumhuriyet Gazetesi'nde yer alan habere göre; yabancılar Türkiye'de minimum 250 bin dolar gayrimenkul alarak vatandaşlık hakkı elde edebildiği için, konut değeri ekspertiz raporuyla belgeleniyor.
Eski uygulamada satışı gerçekleştiren kişi ya da şirketlerin istedikleri değerleme şirketi ile çalışma hakkı vardı. Yeni düzenleme ile firmaların ekspertiz işlemini kendi anlaştıkları değerleme şirketiyle yapması engellendi.
İlgili genelgede değişikliğin nedeni "sunulan değerleme raporlarında bir takım aksaklıklar ve sorunlar yaşandığı görülmüştür" ifadeleriyle açıklandı.
Sektör temsilcileri tarafından verilen bilgilere göre; düzenleme değişikliğinin ardında, daha düşük değere sahip konutların vatandaşlık için gerekli 250 bin dolar gibi gösterildiği bazı kötü uygulamalar yer alıyor.
HAKSIZ YERE VATANDAŞLIK
Buna göre örneğin gerçek ekspertiz değeri 150 bin dolar olması gereken bir konut, değerleme şirketi ile anlaşılarak 250 bin dolar şeklinde gösteriliyor. Tapudaki 250 bin dolarlık işlemden sonra konut firması aradaki 100 bin dolar farkı yabancı alıcının hesabına geri yatırıyor. Böylece aslında ülkeye sadece 150 bin dolar döviz girdisi sağlayan bir yabancı haksız yere vatandaşlık hakkı kazanıyor.
20 Eylül tarihinden itibaren ise değerlemeyi gerçekleştirecek uzmanlar, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü sistemi üzerinden otomatik şekilde atanmaya başlandı.
Sektör temsilcileri, bu değişiklikle yabancılara satılan çok sayıda gayrimenkulün ekspertiz değerinde yüzde 30-45 düşüş görüldüğünü belirtiyor. Ekspertiz değerinin satış fiyatının altında kaydedilmesiyle, alım anlaşması yapılsa bile vatandaşlığa hak kazanamadığını öğrenen pek çok yabancı da konutları almaktan vazgeçti.
SATIŞLAR İPTALE DÖNÜYOR
Satışlarının büyük bölümünü yabancılara yapan Babacan Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Babacan, "Gayrimenkulu satıyoruz ama değerlemeye gelen uzmanlar daha düşük değerler veriyorlar, burada da müşteriye karşı zor duruma düşüyoruz. Bizden 250,000 dolara alan kişi vatandaşlık hayali ile alıyor. Sonra değerleme uzmanı hayır 200,000 dolar eder diyince, satış iptaline dönüyor" diye konuştu ve şu açıklamalarda bulundu:
"Bunun yansımasını Ekim satışlarında göreceğiz. Mesela biz 10 tane sattığımızın 6 tanesini iptal edip parasını geri gönderiyoruz. Çünkü değerleme raporu düşük çıkınca, uğraşarak yaptığımız satış iptale dönüşüyor."
Babacan, fiyatlama farkının temel olarak inşaat firmalarının brüt metrekareyi, ekspertiz raporlarının ise net metrekareyi baz almasından kaynaklandığına dikkat çekti. Babacan, firmaların yurt dışındaki reklam ve tanıtım masrafları ile yurt dışında çalıştıkları acentalara ödedikleri komisyon gibi giderleri de satış fiyatına dahil ettiğini, ekspertiz raporunda ise bunların dikkate alınmadığını vurguladı.
OFİSLERDEKİ SATIŞ YOĞUNLUĞU DURDU
Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER) Başkanı Ömer Faruk Akbal da yeni uygulamanın ardından değerlemelerde yüzde 30-yüzde 45 düşüş yaşandığının altını çizdi.
Akbal, konuya ilişkin yazılı değerlendirmesinde, şu ifadelere yer verdi:
"Yılsonunda 50,000 adet konut satışını yakalamayı hedeflerken, değerleme sistemindeki yeni düzenleme sonrasında oluşan değer farklılıkları nedeniyle yabancı alıcıların güveninin kırılmasının satış ofislerinin yoğunluklarını kaybetmesine ve rezervasyonların satışa çevrilememesine neden olduğunu gözlemliyoruz...50,000 satış adedinin artık hayal olması gündeme gelebilir."
TCMB verilerine göre, Ağustos ayının sonu itibarıyla yabancıların son 12 aylık net gayrimankul yatırımları 5.7 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Ocak-Eylül'de yabancılara satışlar yüzde 43 yükselirken, en fazla satış İran, Irak, Rus ve Afgan vatandaşlarına gerçekleştirildi. Eylül ayı özelinde ise yabancılara 6,630 konut satışı ile rekora imza atıldı.
TL'DEKİ KAYIP TÜRKİYE'Yİ CAZİP KILIYOR
Yabancı ilgisindeki yükselişin en önemli sebebinin TL'deki değer kaybı olduğun dikkat çeken TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Makbule Yönel Maya, "Yabancıya satışta aylık ortalamamız 4,000-4,400 seviyelerindeydi. Eylül'de ise 6,630 konut ile aylık bazda tüm zamanların rekoru kırıldı. Burada en büyük etken döviz kuru. TL'nin değer kaybetmesiyle Türkiye'deki gayrimenkul fiyatları yabancılar için ucuzluyor" dedi.
Babacan Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Babacan, kurun yükselmesiyle beraber gayrimenkullerin emsal pazarlara göre çok ucuz kaldığına vurgu yaparak, "Kıyasladığımızda, İstanbul'da Dubai'nin 5'te bir fiyatına gayrimenkul satıyoruz. Yani sadece vatandaşlık değil, yatırım amaçlı da giriş oluyor" diye konuştu ve şunları kaydetti:
"İç talebin durduğu bir dönemde yabancıya yapılan satış çok değerli... Ülkeye çok ciddi döviz kazandırıyorken, bu düzenleme gözden geçirilmezse, bu trend maalesef olumsuz etkilenecek."
Gayrimenkulde yabancı yatırımcı ilgisi tam gaz!
