Yapı denetim hizmetinde fatura kimin adına düzenlenir?

Dünya Gazetesi köşe yazarı Recep Bıyık, bugünkü köşesinde ''Yapı denetim hizmetinde fatura kimin adına düzenlenir?'' sorusuna yanıt verdi...

Vergi uygulamalarında zaman zaman, yapılması gereken bir muhasebe kaydının yapılmamasının veya yanlış yapılmasının, beyannamelerin süresinde verilmemesinin, beyannamede doldurulması gereken bir satırın boş bırakılmasının, verilmesi gereken bir dilekçenin verilmemesinin nelere mal olduğunu görüyoruz. Bu eksikler veya hatalar bazen haklarımızın geri dönmemek üzere kaybolmasına, bazen telafi edilemez sonuçlara, bazen gereksiz maddi kayıplara, bazen de gereksiz ve zor bürokratik işlemlere muhatap olunmasına yol açıyor.

Defter ve belge düzeni başta olmak üzere şekli bazı konular vergi uygulamalarında her geçen gün daha fazla sorun oluyor. Vergilemede ne yazık ki şekli konular özün önüne geçebiliyor ve bu durum nadir karşılaşılan bir durum da değil.

Basit hataların veya şekli konuların nasıl telafi edilemez sonuçlara yol açtığına ilişkin geçmişte çok makale yazdım. Son zamanlarda verilen özelgeleri incelerken konunun ne kadar önemli olduğunun bir kere daha farkına vararak, bunlardan bazılarını paylaşmak istedim.

Aşağıda yorum yapmadan özetini yazdığım özelgeler, verilmesi/alınması gereken bir belgenin alınmaması/verilmemesi veya belgenin istenen şekil ve içerikte olmaması, bazen usulsüzlük gibi cezalarla sonuçlansa da zaman zaman da yüklenilen katma değer vergisinin indirilememesi veya dikkate alınmayan gider nedeniyle olmayan gelirin vergisinin ödenmesine yol açabildiğinin somut örnekleri.

- TCDD-EYBİS üzerinden alınan biletlere ilişkin olarak mail ortamında gönderilen yolculuk ve bilet bilgilerini ihtiva eden belgeye itibar edilebilir mi?

(17.01.2020 tarih ve 25896 sayılı özelge)

Şirket çalışanlarının şirketin ticari faaliyetleri ile ilgili olarak yurt içi seyahatlerinde yapmış olduğu ulaşım harcamalarının, Vergi Usul Kanunu’nun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi kapsamında kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılabilmesi mümkündür.

Şirket personelinin şehir dışı iş seyahatleri için TCDD’nin “EYBİS- Elektronik Yolcu Bilet Satış-Rezervasyon Sistemi” üzerinden alınan biletlere ilişkin olarak şirkete mail olarak gönderilen yolculuk ve bilet bilgilerini ihtiva eden belgenin/dokümanın fatura veya fatura yerine geçen belge olarak kabul edilmesi, dolayısıyla tevsik edici belge olarak kullanılması mümkün değildir.

Söz konusu belge/dokümanın tevsik edici belge olarak kabul edilmesi mümkün bulunmadığından, bu belge/dokümana istinaden katma değer vergisinin indirim konusu yapılması da mümkün değildir.

Yapı denetim hizmetinde fatura kimin adına düzenlenir? Hizmet bedeli ödemeyi yapan yapı müteahhidi tarafından gider yazılabilir mi?

(13.05.2020 tarih ve 26538 sayılı özelge)

Vergi Usul Kanunu’nun 229. maddesinde faturanın, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu hükmü yer almaktadır.

Bu maddedeki müşteri tanımından, malı satın alan veya kendisine iş yapılan gerçek veya tüzel kişinin anlaşılması gerekmekte olup, faturanın düzenlenmesinde fatura bedelinin kimin tarafından ödendiği hususu önem arz etmemekte, faturanın malı satın alan veya kendisine iş yapılan müşteri adına düzenlenmesi gerekmektedir.

Ayrıca, Vergi Usul Kanunu’nun 227. maddesi uygulamasında kayıtların, esas itibariyle bu Kanun ve ilgili ikincil mevzuatta düzenlenen belgelerden uygun olanı ile tevsik edilmesi icap etmekte olup, üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait kayıtların tevsikine ilişkin vesikaların/belgelerin mükellef adına düzenlenmesi gerekmektedir. Aksi halde yapılan harcamanın/giderin gider/maliyet olarak dikkate alınabilmesini teminen kayıtların tevsikinde kullanılabilmesi mümkün değildir.

Dolayısıyla, yapı denetim hizmetine ilişkin faturanın yapı denetim şirketince hizmet verdiği arsa sahibi/sahipleri (S. … Ltd. Şti. ve A … Ltd. Şti.) adına hisseleri oranında iki ayrı fatura düzenlenmesi gerekmektedir.

Buna göre, yapı denetim şirketince “S… Ltd. Şti ve Hiss.” adına düzenlenen faturalar Vergi Usul Kanunu açısından hiç düzenlenmemiş sayılmaktadır.

Yapı denetim firması tarafından arsa sahipleri adına ayrı ayrı düzenlenecek faturalarda gösterilen KDV’nin arsa sahipleri tarafından 9/10 oranında tevkifata tabi tutulması gerekmektedir.

Yapı denetim firması tarafından arsa sahipleri adına ayrı ayrı fatura düzenlenmesine bağlı olarak, yapı denetim hizmeti bedelinin arsa sahibi diğer firma tarafından yüklenici durumunda olan firmaya yansıtılması KDV tevkifatına tabi bulunmamaktadır.

Bu şekilde gerek yapı denetim firması tarafından yüklenici firma adına düzenlenen faturada gösterilen KDV’nin, gerekse inşaat yapılan arsanın diğer sahibi olan firma tarafından yüklenici firma adına düzenlenecek yansıtma faturasında gösterilecek KDV’nin yüklenici firma tarafından indirim konusu yapılması mümkündür.

Yurt dışında yapılan giderlere ait faturaların aslının KDV iadesi için ilgili ülke yetkili merciine verilmesi halinde, fatura asılları yerine fotokopileri kullanılabilir mi?

(31.03.2020 tarih ve 322849 sayılı özelge)

Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutmak mecburiyetinde olanlar, defter kayıtlarına esas olan belgeleri, ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından başlayarak beş yıl süre ile muhafaza etmek ve muhafaza süresi içerisinde yetkili makam ve memurların talebi üzerine ibraz ve inceleme için arz etmek zorundadırlar.

Uluslararası faaliyet gösteren mükelleflerce yurt dışında yapılan çeşitli giderlere ait KDV’nin, ikili anlaşmalar çerçevesinde ilgili ülke yetkili mercilerinden iadesinin talep edilmesi kapsamında, iadeye konu KDV’yi ihtiva eden faturaların asıllarının, gerekli işlemler tamamlandıktan sonra geri alınmak koşuluyla, bahse konu mercilere teslim/ibraz edilmesi halinde, söz konusu faturaların geri verilmesine kadar, fatura asılları yerine fotokopilerinin muhafaza edilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak, fatura asıllarının ibraz edildiği yetkili merci ile düzenlenen tutanağın, ibraz edilen faturalara ilişkin bilgileri ihtiva edecek şekilde düzenlenmesi ve bu faturalara ait fotokopilerle birlikte muhafaza edilmesi gerekmektedir.

Diğer taraftan, yetkili memurlar ve inceleme elemanlarınca, söz konusu belgelerin ibrazının istenildiği durumlarda, verilecek süre içerisinde, söz konusu faturaların asıllarının ibraz edilmesi gerekmektedir.

Ana şirketle sözleşme yapılarak birden fazla şirkete hizmet verilebilir mi? Serbest meslek makbuzu topluca bir şirket adına düzenlenebilir mi?

(26.03.2020 tarih ve 33612 sayılı özelge)

Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, mesleki konularda yapılacak sözleşmelerde meslek mensubunun aynı sözleşme ile ayrı tüzel kişiliğe sahip birden fazla mükellef şirkete hizmet vermesi mümkün bulunmamaktadır. Bu nedenle, hizmet verilecek her şirketle ayrı ayrı hizmet sözleşmesi düzenlenmesi ve yapılan mesleki faaliyete ilişkin tahsilatlarda her bir şirket adına ayrı ayrı serbest meslek makbuzu kesilmesi gerekmektedir.