Yeni mağaza yatırımlarında devrim yaşanacak!
Perakendecilerin 2020 hedeflerinde büyük değişim yaşanıyor. Marketler hariç çoğu perakendeci mağaza kapatmayı planlıyor. Mevcut mağazaların yüzde 10 ila 20ʻsi kapanacaklar listesinde... Bu yıl perakende cirosunda yüzde 50'lere yakın erime bekleniyor.
Korona virüs turizmden sonra en çok perakendeyi etkiledi. Avrupa'nın en büyük moda perakendecisi Inditex, geçen ay ilk kez zarar açıkladı. 1.200 mağazasını kalıcı olarak kapatma kararı aldı. Artan maliyetler nedeniyle Türkiye'deki perakendecilerde de mağaza kapatma trendi artırıyor.
Capital'den Ayçe Tarcan Aksakal'ın haberine göre; bu yıl perakendecilerin cirolarında yüzde 50'lere varan kayıp beklendiğini söyleyen Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Öncel, “Perakendede mağaza kapanmalarına şahit olacağımız bir döneme gireceğiz” diyor. Türkiye'nin önde gelen perakendecileri arasında yaptığımız araştırma sektörde gıda perakendecileri hariç hedef ve yatırım planlarının revize edildiğini gösteriyor. Hedeflediği satışı yapamayan markalar küçülmeye giderken en büyük değişim yeni mağaza yatırımlarında yaşanacak. Yeni mağaza hedefleri revize edilirken önceki yıllarda yurt dışında büyümeye odaklanan perakendeciler online satışlarını güçlendirme peşinde.
HEDEFLER KÜÇÜLDÜ
Hazır giyim perakendesinin en büyük dezavantajı stoklarını önceden üretip sonradan satışa sunması... Yaz ürünlerinin stoklarını önceden üreten hazır giyimciler, pandemi nedeniyle bu yıl bu ürünleri mağazalarına koyup satamadı. Loft Ticari Direktörü Aydın Süha, bunun hazır giyimcilerde hem hedef hem kârlılıkta büyük maliyet ve açık oluşturduğunu belirtiyor. Süha, “Bu nedenle 2020 hedeflerimizi yüzde 20 oranında küçülttük. Yurt dışı yatırımlarımızı durdurduk” diyor.
Damat, Tween, D'S Damat markalarıyla toplam 420 mağazası bulunan Orka Holding, 2020 hedeflerini revize etti. 2020 yıl sonuna kadar 40'1 yurt dışı, 20'si yurt içi olmak üzere toplam 60 yeni mağaza açmayı planladıklarını söyleyen Orka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, hedeflerini yüzde 30 revize etmek durumunda kaldıklarını belirtiyor. Orakçıoğlu, “Bu dönemi kâr peşine düşme veya pasta paylaşma dönemi olarak değil, ortadaki ekmeği paylaşma dönemi olarak görüyoruz” diyor.
DESA, Samsonite, Tumi ve Trunk&Co markalarıyla 134 mağazası bulunan Desa Holding'in yönetim kurulu üyesi ve genel müdürü Burak Çelet, ''2020 için agresif büyüme planlarını COVID-19 sonrasında küçültmek zorunda kaldıklarını belirtiyor. Çelet, şöyle konuşuyor: “Pandemiden önce perakendede 7 Desa, 10 Samsonite mağaza açılışıyla agresif sayılabilecek büyüme hedefimiz vardı. Yılbaşından bu yana bunların 4'ünü hayata geçirdik.”
KAPANMALAR YAŞANACAK
Perakendeciler arasında mevcut mağazalarının bir bölümünü kapatmak isteyenler çoğunlukta. BMD Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Öncel, “Markalarımız salgın sonrasına sağlıklı bir başlangıç yapabilmek için mevcut mağazalarının yüzde 10 ila 20'sini kapatmak istiyor” diyor.
Elle Shoes CEO'su Mete Akar da korona ve kur artışı gibi nedenlerle bu yıl yeni mağaza açmayı değil, mağaza sayısını en az yüzde 20 azaltmayı düşündüklerini belirtiyor. 2020'ye mağaza sayısını en az yüzde 10 oranında artırma hedefiyle girdiklerini söyleyen Akar, “Yurt dışında 2, yurt içinde ise 3 yeni mağaza planlamıştık. Maalesef bundan sonra orta vadeli hedeflerimizi pandeminin seyri belirleyecek” diyor. Bu dönemde online ticarette büyümeyi hedeflediklerini söyleyen Akar, yüzde 20 küçülmeden sonra önümüzdeki 2 yıl boyunca mağaza sayılarında artış yaşanacağını öngörmediğini belirtiyor.
Tekzen Yönetim Kurulu Vazifeli Üyesi ve Genel Müdürü Onur Mertoğlu, zorlu geçen 2019 sonraSI, 2020'ye büyüme stratejisi doğrultusunda 5 yeni mağaza yatırım hedefiyle başladıklarını ancak yaşanan pandemi ve ekonomik volatilitenin devam etmesiyle yeni yatırımları erteleme kararı aldıklarını söylüyor. Mertoğlu, "Bu dönemde yurt içi mağazalarımızın yanı sıra Romanya ve KKTC mağazalarımızda yenileme ve dijitalleşme yönünde yatırımlarımıza hız vereceğiz" diyor.
YENİ MAĞAZA KONTRATI YOK
BMD çatısı altındaki 409 marka, 2019'da 70 bin mağazaya ulaştı. Yurt dışında ise mağaza sayısı 5 bine yükseldi. 2020'de ise perakendecilerin yurt içi ve dışı yeni mağaza açma iştahları yavaşladı. Çoğu perakendecinin 2020'de yeni mağaza kontratı bulunmuyor. Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Yönetim Kurulu Başkanı ve Koçtaş eski CEO'su Alp Önder Özpamukçu perakendede ciddi oranda düşen ciro ve kârlılıklarla yeni mağaza açılışlarının ciddi oranda azalacağını belirtiyor. Özpamukçu, "Perakendede bu yıl başında belirlenen hedeflerin geçerliliği kalmadı. Hedefler yeniden belirlenecek" diyor.
Desa Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdürü Burak Çelet, yılın kalan kısmı için yurt içi ve dışında imzalanmış yeni bir mağaza kontratlarının olmadığını belirtiyor. 2020'de yeni mağaza açmayı planlamayanlar arasında Ariş Pırlanta da var. 2020 başında hedeflerinin yurt içi ve dışında satış ağını genişletmek olduğunu belirten Ariş Pırlanta Yönetim Kurulu Başkanı Kerim Güzeliş, pandemi nedeniyle yeni mağaza yatırımlarını iptal ettiklerini söylüyor. "Mağazalaşma çalışmalarımız pandemi devam etmezse 2021'de devam edecek" diyen Güzeliş, durdurdukları yurt dışı planlarını şöyle anlatıyor: "Almanya, Hollanda, Avusturya, Romanya gibi Avrupa'nın önde gelen pazarlarında şubeleşme planlarımızı öteledik. Kırgızistan, Moğolistan ve Türk Cumhuriyetleri'ne yönelik hazırlıklarımızı da durdurduk."
2019'A DÖNÜŞ ZAMAN ALACAK
Perakendede markalar ve AVM yatırımcıları tarafinda zarar büyük. Mağazaların uzun süre kapalı kalmasından dolayı ciddi ciro kayıpları yaşanıyor ve sektörde pandemi öncesi şartlara dönmek kısa vadede pek mümkün gözükmüyor.
AYD Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş da bu yıl pandemiyle beklemedikleri ciro kayıpları yaşadıklarını belirtiyor. AVM yatırımcılarının mart ortasından mayıs sonuna kadar kira alamadığını, bu durumun yatırımcıların kira gelirlerinde yüzde 30'luk bir kayıp oluşturduğunu belirten Altaş, önümüzdeki aylarda da kira gelirlerinde yüzde 10-15 oranında düşüş beklediklerini söylüyor. Altaş, “Bu yıl AVM yatırımcılarının kazancı yüzde 40-45 oranında azalacak” diyor.
Orka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, perakendede normale dönüşün en erken yılın son çeyreğinde olacağını belirtirken Elle Shoes CEO'su Mete Akar'a göre 2019 cirolarını yakalamak 2022 veya 2023'ü bulacak. Akar, "Telafi senaryomuz online alışverişte büyümek ve perakende satış noktalarımızı azaltmak olacak” diyor.
Ramsey ve Kip'le yurt içi ve yurt dışında 130 mağazaya ulaşan Gürmen Group'un yönetim kurulu üyesi Zeynep Doğan, haziranda mağazaların açılmasına rağmen talebin yerine oturmasının zaman olacağını belirtiyor. "Pandemi, planlarımızı hayata geçirme hızımızı ve süremizi etkileyecek” diyen Doğan, yeni dönemde mağaza yatırımlarında niceliksel değil niteliksel büyümeye önem verdiklerini belirtiyor. Doğan, "Yurt dışında ise hedefimiz Orta Asya-Türk Cumhuriyetleri, Orta Doğu, Balkanlar ve Doğu Avrupa'da derinleşerek büyümek" diyor.
SİNAN ÖNCEL / BMD YÖNETİM KURULU BAŞKANI "SALGIN PLANLARIMIZDAN UZAKLAŞTIRDI"
KASAYA PARA GİRMEDİ
Mağazalar yaklaşık 3 ay kapalı kaldı. Market, eczane gibi sinirli sayıdaki kategoriler dışında markalarımızın kasasına 2-3 aydır para girmedi. Salgin, perakendecileri yurt dışı ve içinde 2020 planlarından büyük ölçüde uzaklaştırdı.
YÜZDE 50 CİRO KAYBI
Bu yıl cirolarımızda yüzde 50'lere varan oranlarda kayıptan endişe ediyoruz. Eğer dünya yeni bir salgin dalgasıyla karşı karşıya kalmazsa 2021'de kısmen toparlanacağımızı, 2022'de de 2019 düzeyine erişeceğimizi umut ediyoruz.
"ESKİ SEVİYESİNE 2-3 YILDA GELİR”
Bazı turistik merkezlerde cironun yarıdan fazlası yabancılardan geliyor. Ancak işsizlik ve gelir düzeylerindeki düşüş nedeniyle insanlar önümüzdeki 2-3 yıl tatil için ağırlıklı olarak kendi ülkelerini tercih edecek. Yabancılara satışların 2019 düzeyine gelmesi için en az 2-3 yıla ihtiyacımız var.
EREN ÇAMURDAN / BOYNER BÜYÜK MAĞAZACILIK CEO
"HEDEFLERİMİZİ REVİZE ETTİK" KAYBIN TELAFİSİ ZOR
Pandemi nedeniyle can damarimiz olan mağazalarımız 2 aydan fazla kapalı kaldı. Bu dönemde Anneler Günü, Ramazan Bayramı gibi perakende için çok önemli özel günleri yaşadık. Böyle bir sürecin telafisi kısa vadede mümkün değil.
YENİ MAĞAZA HEDEFİ
2020'de 12 yeni mağaza yatırımı planlıyorduk. Yilin ilk üç ayında bu mağazalardan üçünü açtık. Diğer mağazalarımızın açılışını pandeminin gidişatına ve AVM projelerinin durumuna göre planlayacağız. Tüm sektör gibi pandemi nedeniyle 2020 hedeflerimizi revize etmek durumunda kaldık.
TRAFİK YÜZDE 80'İN ALTINDA
1 Haziran'da AVM ve mağazaların yeniden açılmasıyla sektörde hareketlilik yaşanmaya başlasa da trafik yüzde 80 seviyelerine gelene kadar her şey normale döndü diyemeyiz. Şu anda revize ettiğimiz hedefimize ulaşmaya odaklandık. Kısa vadede normale dönüş söz konusu olmayacak ancak yılın son çeyreğinin tüm sektör adina umutlu olacağını düşünüyorum.
PERAKENDE TELAFİ SENARYOSU
Perakendeciler pandemiden doğan zararı telafi etmek için çok sayıda senaryo hazırlıyor. Bunlar arasında ilk sırada fiyat odaklı olmak, online kanalı büyütmek ve yeni ihracat pazarları bulmak bulunuyor. Geçtiğimiz birkaç ayda şubelerin kapalı olmasından dolayı yıl sonu büyüme rakamlarının etkileneceğini belirten DP Eurasia Group CEO'su Aslan Saranga, “Domino's olarak kaybı telafi için pandemi sürecinin bitmesini beklemek yerine, proaktif davrandık ve yepyeni satış kanalları oluşturarak faaliyetlerimizi sürdürdük” diyor. Saranga, bunlara örnek olarak zor gün indirimlerini, iş ortaklarıyla hayata geçirdikleri cazip fiyatlı kampanyaları ve pandemi döneminde pazara sundukları yeni ürünleri gösteriyor.
Online satışları güçlendirmek de perakendecilerin son dönemde odak noktasında. Tekzen, online satış kanalının ürün çeşidini artırırken Gürmen Group Yönetim Kurulu Üyesi Zeynep Doğan, markalarında online tarafı güçlendirdiklerini belirtiyor.
2019'u 1,8 milyar TL ciroyla kapatan Karaca da online'daki hızlı büyümesiyle 2020 hedeflerini koruyor. 2020'de 2,4 milyar TL ciro hedefleyen şirketin pazarlama müdürü Cennet Uslukılınc,
“Korona virüs nedeniyle mağazalarımız da hizmete ara vermiş olsak da e-ticaret kanalımızın gücüyle hedeflerimizde değişikliğe gitmedik” diyor. Perakendeciler yurt dışında da yeni dönemde yeni mağaza açmaktan ziyade e-ticarette büyümeye odaklanıyor. Bu yıl iki mağaza açan, yıl sonuna kadar 3 yeni mağaza açmayı hedefleyen ev dekorasyonu markası Bella Maison'un yönetim kurulu başkanı Muhammed Tan, “Yurt dışında ABD, İngiltere, Almanya, Fransa ve Romanya'da e-ticaret kanalıyla büyümeyi planlıyoruz" diyor.
Perakendeciler yurt dışında da yeni dönemde yeni mağaza açmaktan ziyade e-ticarette büyümeye odaklanıyor. Bu yıl iki mağaza açan, yıl sonuna kadar 3 yeni mağaza açmayı hedefleyen ev dekorasyonu markası Bella Maison'un yönetim kurulu başkanı Muhammed Tan, “Yurt dışında ABD, İngiltere, Almanya, Fransa
ve Romanya'da e-ticaret kanalıyla büyümeyi planlıyoruz" diyor.
MARKETLER YATIRIMA DEVAM EDİYOR
Perakendede marketler tarafında ise büyüme devam ediyor. Yerel perakende zincirlerini çatısı altında toplayan Türkiye Perakendeciler Federasyonu'nun 2019'da 360 olan üye sayısı, 2020'nin ilk 5 ayında 475'e ulaştı. Derneğin yönetim kurulu başkanı Ömer Düzgün, pandemiyle iş hacimlerinde büyük bir artış meydana geldiğini belirterek “2020'nin ilk çeyreğinde geçen yılki gibi çift haneli büyümeye devam ettik” diyor.
Yılın ilk çeyreğinde mağaza sayılarının 7 bin 436'ya ulaştığını belirten Şok CEO'su Uğur Demirel yıl sonu planlarında büyümeden dolayı revizyona gitmediklerini söylüyor. Demirel, “2020'de de yatırımlarımıza devam ediyoruz. 2020 yılının birinci çeyreğinde 221 yeni mağaza açtık. Yıl sonu için mağaza açma hedeflerimiz güncelliğini koruyor. Mağaza yatırımlarımızı planladığımız gibi yapmaya devam edeceğiz” diyor.
Petrol Ofisi, yeni istasyon yatırımlarına devam ediyor. Sektörde satışlarda yüzde 30 ila 50 arasında daralmalar gerçekleştiği ortamda yeni istasyon yatırımlarına devam edeceklerini söyleyen Petrol Ofisi Perakende Müdürü Yiğit Meral, "2020'nin ilk 6 ayında açtığımız yeni istasyon sayısı 33 oldu. 2020'nin ikinci yarısında da 27 yeni istasyon açmayı planlıyoruz. Haziran'da yaşanan gelişmeler şu an için toparlanmayı işaret ediyor. Tabi dövizin nispeten stabil ve ham petrolün düşük seviyelerde olması yatırımlar için çok önemli" diyor.