Yüksek kur lüks ofis kirasını % 10 indirdi
İşte emlak sektöründen son fırsatlar.
Küresel krizin etkisiyle alışveriş merkezlerindeki mağazalardan sonra İstanbul'daki büyük plazalarda yer alan lüks ofislerin kiralarında da indirime gidildi. Son 1-2 ay içinde kiralarda ortalama yüzde 10 civarında düşüşlerin gözlendiği ofis piyasasında bu durumun ilk tetikleyicisi özellikle yabancı şirketlerin talebindeki azalma oldu. Kriz öncesi dönemde Türkiye'ye adeta `akan' yabancı sermaye son aylarda finansal sorunlarla mücadele etmek zorunda kalınca yeni açılımlara ara verdi. Plazaların geniş ofis katları da en önemli müşterilerini kaybetti. Öte yandan, doların 1.59 YTL sınırına kadar çıkması döviz bazlı kiralamaların önünü kesti. Büyük ofisler kiralamak isteyen şirketler ya indirim ya da YTL bazı ödeme talep etmeye başladı.
KOZA PLAZA YTL'YE DÖNDÜ
Ödemelerde dolardan YTL'ye geçen en büyük plazalardan biri TEM Otoyolu üzerinde Esenler'de yer alan Koza Plaza oldu. Ofis kiralama işlemlerinin Realty World tarafından yürütüldüğü Koza Plaza'da metrekaresi 10-12 dolar aralığında kiralanan ofisler kirasını 2 aydır YTL olarak ödüyor. Realty World Atlas Gayrimenkul Ofis Müdürü Levent Aksuer'in verdiği bilgiye göre, Koza Plaza'daki kiralar piyasa şartlarına göre çok yüksek olmadığı için indirim talebi olmadı, ancak kiracılar krizle mücadele için kurun yüksekliğini öne sürüp YTL'ye dönülmesini istedi. Aksuer, "Çok uçuk rakamlarla, ayda 50-60 dolarlık metrekare fiyatlarıyla kiralama yapanlar düzenlemeye gitti. Şişen fiyatlar oturuyor" diye konuştu. 44 katlı Koza Plaza'da ofislerin aylık kirası 4 bin 500-5 bin 500 dolar ortalamasında.
TAT TOWERS 6 AY KİRA İSTEMİYOR
Zincirlikuyu'da yer alan ve şubat ayında açılması beklenen Tat Towers'ta ise ofis kiralamalarında yaşanan zorluklar ve talep azlığı nedeniyle sözleşmeye yeni maddeler eklendi. Buna göre, projenin ofis bloğundan kiralama yapanlardan ilk 6 ay boyunca ücret alınmayacak. Öte yandan, Tat Towers'taki ofislerin kiralarında da indirime gidildi. Mayıs ayında metrekaresi 25-50 dolar aralığından kiralanan bin 140 metrekarelik ofislerde tavan fiyat 40 dolar civarında geriledi.
Century 21 Kanal Yönetim Müdürü Önder Çoban, kiralarda yüzde 10 civarında indirimlerin söz konusu olduğunu ifade ederek, içten içe 1 yıldır devam eden düşüş trendinin son 1 ayda ani indirimler getirdiğini söyledi. Çoban şu görüşleri aktardı: "Sokakta yer alan herhangi bir ofis katını kiralamak eskisinden daha zor değil. Çünkü oralarda metrekareler küçük ve işlemler genelde bireysel oluyor, mal sahibi ile tutmak isteyen kişi fiyatta anlaşabiliyor. Ancak büyük projeler, alışveriş merkezleri, plazalar söz konusu olunca durum zor. Fiyatları yönetim belirliyor. Ya toplu indirim oluyor ya da kimse yapamıyor. O nedenle şimdi talebin kesildiğini gördüğümüz bu ofislerde bir miktar indirime razı olunması normal."
Turyap temsilcisi Ozan Küçük ise kiralarda yapılan indirimlerin genellikle yüzde 5-6 ile sınırlı kaldığını söyledi. Küçük, ofislerdeki mevcut kiracıların da rutin zamları kabul etmeme konusunda direndiğini belirterek, "Yıl sonunda ofislerin çoğunda 3 dolar ortalamasında zamlar yapılır. Bu yıl kiracıların çoğu bu zammı kabul etmiyor ve kirasını yükseltmek istemiyor" diye konuştu.
Re/Max: Kiralama işlem hacmi 1 ayda % 50 azaldı
Türkiye'de 160'ın üzerinde ofisle faaliyet gösteren gayrimenkul danışmanlık firması Re/Max'in en fazla ticari gayrimenkul satış ve kiralaması yapan şubesi Re/Max Armoni'nin işlem hacminde son 1 ayda yüzde 50 düşüş oldu. Ofis yöneticisi Kemal Bakır, büyük ve pahalı ofisleri tutan kurumsal firmaların geri çekildiğini ifade ederek, kiralardaki indirimin ve fiyatlardaki düşüşün daha da şiddetlenmesini beklediklerini kaydetti. Bakır, ortalama metrekare kirası 15-20 dolar olan A sınıfı ofislerde 2-3 dolarlık indirimler yapıldığını belirterek, "Asıl indirimler bundan sonra başlayacak. Ofisleri satmaya kalksalar bile fiyatı şu anda daha düşük" dedi.
İstanbul Anadolu Yakası'nın en popüler ofis blokları arasında yer alan Nida Plaza'dan örnek veren Bakır, "Orada bile 20 dolar olan metrekare kirasını 16-17'ye çekme eğilimi var. Ofis soran var ama pahalı fiyattan tutan pek yok" diye konuştu.
Düşüşler 2009 sonuna kadar devam edecek
Uluslararası gayrimenkul danışmanlık şirketi Coliers International'in 2008'in son çeyreğine ilişkin araştırmasında da A sınıfı ofis kiralarının düşme eğiliminde olduğuna değinildi.
2008'in ikinci çeyreğinde ortalama 28.5 dolar olan metrekare kiralarının 3'üncü çeyrekte 26.8'e gerilediği ifade edilen raporda, son çeyrekte bu rakamın 26 dolara, 2009 sonuna gelindiğinde ise 25.4 dolara kadar gerilemesinin beklendiğine işaret edildi.
Kiralardaki düşüşün 2009 yılının sonuna kadar devam edeceğinin öngörüldüğü raporda, boşluk oranlarının da yeni arzlarla beraber artışa geçeceği belirtildi.
Coliers'in raporuna göre, bu artışın en önemli sebebi, 6 ay içinde İstanbul'un çeşitli bölgelerinde gerçekleşecek toplam 289 bin 492 metrekarelik toplam ofis arzı. Raporda, en yüksek arzın 91 bin 586 metrekare ile Ümraniye bölgesinde gerçekleşeceği aktarılıyor.
Proje Ofis sayısı Kira (m2/$) Ofis büyüklüğü (m2)
Apa Giz Plaza 23 36-40 570
Kanyon 26 50-60 500-1000
Metrocity 23 35-45 550
Tat Towers 62 23-50 1.140
*Tabloda projelerin mayıs ayına ait kira bilgileri yer almaktadır.
Haberturk