60 bin kooperatifin denetimini Bayındırlık Bakanlığı yapacak

Sanayi Bakanlığı'nın bünyesindeki 60 bin yapı kooperatifinin tamamı Bayındırlık Bakanlığı'na devrediliyor.
Cumhurbaşkanlığı'na gönderilen kanunun onaylanmasıyla birlikte süreç başlamış olacak. Devir işlemlerinin bir yıl sürmesi bekleniyor. Düzenleme, Sanayi Bakanlığı'nı da büyük bir yükten kurtaracak. Kooperatiflerle ilgili 'kuruluş izni, ana sözleşme, genel kurul takipleri, denetim ve kooperatifçilik' gibi işler artık diğer bakanlık eliyle yürütülecek. Alınan bilgilere göre devirden önce yapılan son denetimlerde ise ilginç sonuçlar çıktı. Kooperatiflerde evrak eksikliğinden yolsuzluğa kadar birçok sorun tespit edildi.

Sanayi Bakanlığı'na bağlı; konut yapı, küçük sanayi sitesi yapı ve toplu işyeri yapı kooperatifi adı altında faaliyet gösteren bütün yapı kooperatifleri Bayındırlık Bakanlığı'na bağlanıyor. Sanayi Bakanlığı yetkilileri, Bayındırlık Bakanlığı'nın imar-iskan çalışmaları dikkate alındığında devir işleminin sağlıklı bir çalışma olacağını belirtti. Bakanlık yetkililerine göre devir, birkaç günde olacak bir iş değil, devir işlemlerinin yaklaşık 1 yıl süreceği tahmin ediliyor. Devirle birlikte Sanayi Bakanlığı'nın kooperatiflere verdiği; kuruluş izni, ana sözleşme, genel kurul takipleri, denetim ve kooperatifçilik eğitimleri gibi hizmetleri de Bayındırlık verecek. Halen Sanayi Bakanlığı'na bağlı kooperatiflere yönelik yapılan denetimlerde ilginç tespitler ortaya çıktı. Denetimlerde, öne çıkan unsur Türkiye'de ortaklık kültürünün yeterli ölçüde gelişmemiş olması. Bu nedenle kooperatiflerde sık sık hukuki sorun ve anlaşmazlık yaşanıyor.

Sanayi Bakanlığı elemanlarının yaptığı denetimlerde tespit ettiği ve cezai işlem uyguladığı bazı suçlar şöyle: Yevmiye-envanter vb. defterleri düzenli tutmamak; genel kurulu düzenli yapmamak ve mevzuatı uygulamamak; gayrimenkullerin alımının tapu devri veya tapuya şerh verdirilecek satış vaadi sözleşmesiyle yapılmaması; yönetim kurulu üyelerine genel kurulca belirlenen aylık ücret, huzur hakkı, risturn ve yolluk dışında başka adlar altında ödeme yapılması; denetim kurulu üyelerinin görevlerini yerine getirmemesi; "görevi kötüye kullanma" ve "görevi ihmal"; zimmet, banka hesaplarının (para çekme-yatırma) ve mali raporların düzenli tutulmaması; kooperatif imkanlarının haksız menfaat için kullanılması; kooperatife üye olmayan şahısların üye gösterilmesi. Sanayi Bakanlığı ayrıca yapılan denetimlerde yönetim kurulu üyelerinin kooperatife verdiği zararların Türk Ticaret Kanunu gereği karşılanmasını istiyor.

En çok yapı kooperatifi var
Türkiye'de sayıları 74 bini bulan kooperatifler, 20 ayrı alanda hizmet veriyor. Bu kooperatiflerin 60 bini 'Yapı Kooperatifi' adıyla faaliyette bulunuyor. Yapı kooperatiflerinin 57 bin 406'sını konut yapı kooperatifleri oluşturuyor. Geri kalanlar ise 'Küçük Sanayi Sitesi Yapı ve Toplu İşyeri Yapı Kooperatifi' adıyla çalışıyor. Yapı kooperatifleri dışında ise 14 bin 245 kooperatif faaliyet gösteriyor. Bu kooperatifler bugüne kadar olduğu gibi, devir sonrasında da Sanayi Bakanlığı'na bağlı olarak çalışmalarını sürdürecek.
ZAMAN