Almanya’da 100 yıllık caminin kalıntıları bulundu!

Berlin Hür Üniversitesi Arkeoloji Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Reinhard Bernbeck, 100 yıl önce inşa edilen Almanya’nın Wündsdorf kentindeki caminin 1930 veya 1931 yılında sistematik şekilde yıkıldığını söyledi.

Bernbeck, başkent Berlin’e 60 kilometre mesafedeki Wünsdorf’ta yapılan kazı çalışmalarında "Almanya’nın en eski camisinin" kalıntılarına rastlanmasına ilişkin AA muhabirine bilgi verdi.

Söz konusu alana sığınmacıların barınması için konteynerler yerleştirileceğinden dolayı inşaattan önce muhtemel tarihi eserlerin zarar görmemesi için kazı çalışması yaptıklarına işaret eden Bernbeck, “Biz orada 100 yıl önce bir caminin bulunduğunu biliyorduk. Brandenburg eyaleti yetkilileriyle kazı çalışmasını gerçekleştirdik. Yani devlet adına bunu yaptık. Hedefimiz toprağın açılacağı yerde söz konusu caminin kalıntılarını bulmaktı” diye konuştu.

Çalışmalarının başında tam olarak caminin nerede bulunduğunu bilmediklerini anlatan Bernbeck, kazı çalışmalarında caminin yer aldığı tüm alanı değil, sadece güney bölümünün nerede olduğunu ortaya çıkardıklarına dikkati çekti.

"Caminin temeline, kubbeye ait demir ve cam parçalarına rastladık" 

Kubbenin de bulunduğu caminin güney bölümünün temeline rastladıklarını kaydeden Bernbeck, 1916’a ait çizimlerin de bu bulguları doğruladığını belirtti. Bernbeck, ayrıca caminin kubbesini bir arada tutan inşaat demirlerinin parçaları ile kubbeye ait yeşil ve mavi cam parçalarını bulduklarını ifade etti.

Bernbeck, arkeolojik çalışmanın 2 hafta sürmesinin planlandığını ancak bunun 4 haftaya çıktığını dile getirdi.

Ortaya çıkarılan kalıntılar üzerinde bilimsel araştırmanın yapıldığına değinen Bernbeck, bunların kamuoyu ile paylaşılmasının ise zaman alacağını söyledi.

“Caminin sistematik olarak parçalandığını söyleyebiliriz"

Caminin 1930 veya 1931 yılında yıkıldığını anlatan Barnbeck, “Caminin sistematik olarak parçalandığını söyleyebiliriz. Demir parçalar özenle kesilmiş. Kiremitler parçalanmış, kullanılabilecekler götürülmüş, kullanılmayanlar orada bırakılmış” diye konuştu.

Ahşap caminin çürüyüp kendiliğinden yıkıldığı yönündeki bilgileri doğrulamayan Bernbeck, tahtaların da başka yerlerde kullanmak için götürülmüş olabileceğine işaret etti.

Bernbeck, caminin Birinci Dünya Savaşı’nda Fransa, İngiltere ve Rusya ordularında savaşan ve esir alınan Müslümanların kaldığı Halbmondlager (Hilal kampı) adlı esir kampının içinde inşa edildiğini belirtti.

"İlgi çeken bir yapıydı. Almanya’da inşa edilen ilk cami" diyen Bernbeck, Almanya'nın burada, Müslüman esirleri bir kampta toplama, onları ideolojik olarak etkileyerek Birinci Dünya Savaşı’nda ittifak yaptığı Osmanlı ordusuna dahil etme düşüncesinin bulunduğunu dile getirdi. 

Bernbeck, böylelikle bu esirlerin kendi ülkelerini sömürgeleştiren özellikle İngiltere ve Fransa’ya karşı savaşmalarını sağlanmak istendiğini anlatarak, “Almanya o dönemde savaş için bu insanları ve İslam dinini kendi amacı için saygısızca malzeme olarak kullandı” dedi.

Esir kampında etkilenen binin üzerinde kişinin İstanbul’a gönderildiğini ancak Osmanlı ordusuna adapte olamadıkları ve daha sonra padişahın da bu insanların gönderilmemesini istediğini söyleyen Bernbeck, böylelikle Almanların bu çalışmasının başarısızlıkla sonuçlandığını vurguladı.

- Yaklaşık 4 bin Afrikalı ve Asyalı Müslüman kampa alındı

Birinci Dünya Savaşı sırasında esir düşen yaklaşık 4 bin Afrikalı ve Asyalı Müslüman, Wündsdorf’da Hilal Esir Kampı’na alındı. Ahşap bir caminin de inşa edildiği kampta esirlere yönelik propaganda çalışmaları yapıldı. Osmanlı Devleti’nden bu amaçla hatipler çağırıldı. Burada hayatını kaybedenler ise yakındaki bir mezarlığa defnedildi.

Daha sonraki yıllarda Hitler ve Sovyetler Birliği döneminde esir kampının bulunduğu bölge askeri alan olarak kullanıldı. En son araç park alanı olarak hizmet veren alana Brandenburg eyaletinin isteği üzerine sığınmacılara geçici barınma imkanı sağlayacak konteynerleri yerleştirme çalışmaları sürüyor.

Wündorf Garnizon Müzesi’nde söz konusu caminin bir maketi bulunuyor ve Müslüman esirlerin kamptaki hayatına ilişkin fotoğraflar ve belgeler sergileniyor.

AA