AVM'lerde de kira krizi büyüyor! İş yeri kiralarına TÜFE’nin yüzde 50-60’ı kadar artış sınırı talebi!
AVM’ler pandemi döneminde markalara ciddi destekler sunarak, kiraların önemli kısmından feragat etti ancak sektörde kira sorunu yeniden gündem oldu. Perakendeciler, konuttaki gibi işyeri kiralarına da artış sınırı getirilmesini istiyor. İşte detaylar...
Alışveriş merkezleri (AVM) yönetimleri ile markalar arasındaki kira sorunu büyümeye devam ediyor. AVM’ler pandemi döneminde markalara ciddi desteklerde bulunarak, kiraların önemli kısımlarından feragat etmişlerdi.
Şimdi kurda yaşanan yükseliş ile eriyen kiralarla beraber, iki taraf arasındaki kira sorunu yeniden gündeme geldi.
AVM temsilcileri, kiraların dövizden TL’ye dönmesiyle her şeyin tepetaklak olduğuna, borçların hala döviz şeklinde sürdüğüne vurgu yaptı.
Dünya Gazetesi'nden Mehtap Halıcı'nın haberine göre; kiraların dengelenmesi gerektiğinin altını çizen marka temsilcileri ise, markalarla mülk sahiplerini karşı karşıya getirmeden kamu otoritesinin devreye girmesinin gerektiğine de dikkat çekti.
Perakendeciler, enflasyonun kontrol altına alınmasına katkı için konutlarda olduğu gibi geçici bir süre, örneğin 2024 yılının sonuna kadar iş yeti kiralarına yüzde 60 yükseliş gibi bir sınırlama getirilmesini tavsiye etti.
KİRALAR LİRA OLDU, BORÇLAR DÖVİZDE KALDI
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı, 2018'de Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Türkiye’deki döviz bazlı kiraların TL’ye döndüğünü dile getirdi ve "Dolar 9 kat artarken, gömlek 9 kat pahalanırken biz sadece kiralarımızı 4,5 kat artırdığımızda aradaki fark o yatırımların perişan olmasına sebep oluyor" diye konuştu.
Perakendecilerin şu anda çok iş yaptığının altını çizen Nuri Şapkacı, "Bir dönem AVM’ler kraldı ama kiraların dövizden TL’ye dönmesiyle beraber her şey tepetaklak oldu. AVM yatırımcılarının bir kısmının borçlarını ödemesine rağmen borçlar hala döviz olarak devam ediyor" diyerek, bu durumdan mustarip olduklarını vurguladı. AVM yönetimlerinin markalara ihtarname çektiğine dikkat çeken Şapkacı, "Kimi rasyonel perakendeciler haklı olduğumuzu söylüyor. Aslında yüzde 80-90’ıyla bir şekilde anlaşıyoruz. Kimse davalık olmak istemiyor" ifadelerini kullandı ve olabildiğince anlaşmaya çalıştıklarını aktardı.
Perakendecilerin de kar marjlarının düştüğünü aktardığını söyleyen Şapkacı, "Hammadde ve maliyetler arttı. Her şeyin fiyatı arttı. Tabii her marka için durum değişkenlik gösterebilir" açıklamasında bulundu.
EMSAL KİRALARA GÖRE KARAR VERİLİYOR
Yatırımcıların gönderdiği kira bedellerini bazı perakende markalarının mutabık kaldığına vurgu yapan AYD Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı, "Zaten ciroları çok yüksek. Kimi pazarlık ediyor, kimisi arada bir yerde buluşuyor, çok az bir kısmıyla mutabakat sağlanmıyor" ifadelerine yer verdi.
İhtarname yolladığında kira tespit davalarında mahkemenin emsallerine bakarak karar verdiğine de dikkat çeken Şapkacı, söz konusu açıklamasında "Markalar bazen bize ihtarname gönderdiler diyorlar. Sanki yüzde 100 ödemek zorundalarmış gibi. Ancak kira tespit davası açılır, o mahkemede birkaç sene sürer, hakim de hakkaniyet ölçüsüne girer, başka AVM’lere bakar, benzer markaların kiraları nedir inceler" ifadelerini kullandı.
Şapkacı, söz konusu açıklamasını "Ancak o şekilde karar verebilir. Eğer kirayı çok yüksek istiyorsak veya bizim kiramız çok yüksekse bu bizim aleyhimize de çıkabilir, lehimize de" diyerek tamamladı.
İŞ YERİ KİRALARINA SINIRLAMA
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel de konuya ilişkin konuştu ve piyasa koşullarına bakıldığında mülk sahibinin hakkını da gözetmek durumunda olduklarının fakat kira yükselişlerinin makul seviyelerde olması gerektiğinin altını çizdi.
"Olaya sadece AVM’lerdeki mağazalar özelinde bakmamak gerekiyor. Cadde mağazaları ve ofis, depo, antrepo gibi alanların kiraları için de güncel enflasyonun çok çok üzerinde, yüzde 400-500’ü bulan fahiş kira artışı talepleri ile karşılaşıyoruz" açıklamasında bulunan Sinan Öncel, özellikle iç talebin daralmaya başladığı bir dönemde markaların enerjilerini fahiş kira yükselişi talepleriyle harcamaması gerektiğine dikkat çekdi.
"Dolayısıyla burada markalarla mülk sahiplerini karşı karşıya getirmeden kamu otoritesinin devreye girmesinde yarar görüyoruz. Konutlarda olduğu gibi geçici bir süre, örneğin 2024 sonuna kadar işyeri kiralarına sınırlama getirilebilir" diye konuşan Öncel, bu sınırında TÜFE’nin yüzde 50-60’ı düzeyinde olabileceğini vurguladı.
Mülk sahibinin kaybının da ödeyeceği gelir ve kurumlar vergisinden düşülerek telafi edilebileceğini gündeme getiren Öncel, açıklamasını "Markalarımız için kira en önemli maliyet kalemi. Böyle bir düzenleme yapılabilirse kira maliyetlerine bağlı fiyat artışları da sınırlanacağı için enflasyonla mücadeleye önemli bir katkı sağlayacağını düşünüyorum" ifadelerini kullanarak tamamladı.
Alışveriş Merkezi Danışmanı Avi Alkaş ise kiraların AVM’ler aleyhine baskılandığına dikkat çekti ve "Cirolardaki artış enflasyonun dahi üstünde olduğu için yine de kiralar çok düşük kalmaya başladı. Yatırımcılar, mal sahipleri veya AVM sahipleri de bunların düzenlenmesi talebiyle geliyor" ifadelerine yer vererek, sektörde dengenin oluşturulacağını aktardı.
Ne AVM’lerin kiracısız ne de kiracıların AVM’siz yapabileceğini vurgulayan Avi Alkaş, son dönemlerde alışveriş merkezlerinde enflasyonun üzerinde cirolar gerçekleştiği için mülk sahiplerinin de kiraların bu oranlarda artırılmasını istediğini söyledi.
Alkaş, konuya ilişkin değerlendirmesini "Kiralar alışveriş merkezleri aleyhine baskılandı. Ümidim ekonomik önlemlerin devreye girmesiyle gerek faizlerde gerek kurdaki oynamalarda önümüzü görebileceğimiz bir istikrara kavuşuruz" diyerek sonlandırdı.
450 AVM'DEN YÜZDE 15'İ YENİLENİYOR
Türkiye’de 450 AVM'nin yer aldığını ve bunun yüzde 15'inin yenilendiğini dile getiren Nuri Şapkascı, bunların milyonlarca dolarlık yatırım gerektirdiğinin altını çizerek "Zaten finansal olarak bu döviz kredilerinde zorlanıyorlar. Ödemeler çok sıkışık geçtiği için o yatırımları öteleyip duruyorlar. AVM’leri yenilemek de önemli. Bunu yapmak da ciddi bir maliyet" şeklinde konuştu.
Açıklamasında "Perakendeciler büyümek istiyor. Ama AVM yatırımları olmadığı için maalesef büyüyemiyorlar. Şu anda kötü performans gösteren alışveriş merkezlerine bile talep var" bilgilerini paylaşan Şapkacı, kirasını ödediği sürece kiracıları çıkarma gibi bi hakları olmadığına, 10 yıl boyunca böyle kaldığına dikkat çekti.
Altın fiyatları tepetaklak oldu! Elinde altın olanlar kırmızı kodla uyarıldı! Acil bakın! Son dakika
EYT'den emekli olanlara emlak vergisi muafiyeti müjdesi!