Bankaların kredi politikaları sıkılaşıyor: Döviz kuru kontrolü ve ticari kredilerde sorunlar!

Türkiye'de bankaların kredi politikaları sıkılaşıyor, ticari kredilerde sorunlar yaşanıyor. Ekonomi yönetimi döviz kuru kontrolüne odaklanırken, kredi musluklarının kapanması işletmeleri zor durumda bırakıyor.Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof

Türkiye'de bankaların kredi politikalarının sıkılaşmasının sebeplerinden biri döviz kurudur. Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, ekonomi yönetiminin öncelikli hedefinin döviz kurunu 20 TL'nin altında tutmak olduğunu belirtmektedir. Ekonomi yönetimi, döviz kurlarını kontrol etmek amacıyla bazı önlemler almaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), bireysel kredi kartlarıyla nakit avans kullanımını sınırlama kararı almıştır. Gazete Duvar'da yer alan habere göre; bu karar daha sonra geri çekilmiştir. Bankalar, nakit avans kullanımının dövize olan talebi sınırlamak amacıyla yapıldığını belirtmektedir. Müşterilerin kredi kullanımı sonrasında bu krediyi nasıl kullandığını takip etmek mümkün olmamaktadır.

Son dönemde kredi kartından nakit çekme miktarı artış göstermektedir. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, 2023 yılının ilk üç ayında yerli kredi kartlarıyla yaklaşık 183 milyar lira tutarında nakit para çekilmiştir.

Nakit avans faiz oranı, doğrudan Merkez Bankası tarafından belirlenen ve değiştirilemeyen bir orandır. Bugün yüzde 1,36 olan bu oran, birçok kişi için "daha ucuz" kredi erişimi sağlamaktadır. BBC Türkçe'den Merve Kara-Kaşka'nın haberine göre, Merkez Bankası'nın amacı, "dövize erişimi sınırlamak" için adım atmaktı. Ancak bu kredi, yatırım yerine ihtiyaçlar için kullanan kişilerin "mağdur olması" sebebiyle önce 15 bin lira üst sınırı getirildi ve ardından bu karar 19 Mayıs'ta tamamen geri çekildi. Türkiye'deki banka müşterileri, nakit avans başvurusu yaparken bir taahhütnameyi onaylamaları gerekmektedir. Bu anlaşma ile müşteriler, bankadan alacakları krediyi "döviz, altın, repo, hisse senedi, vadeli mevduat ve kripto varlıklar gibi finansal getiri sağlamaya yönelik" yatırımlarda değil, "gerçek ihtiyaçlarına yönelik" kullanacaklarını taahhüt etmektedirler.

Bankaların kredi politikalarındaki sıkılaşma ticari kredilere erişimde sorunlar yaşanmasına yol açmaktadır. İşletme sahipleri, kredi almakta zorluk çekmekte ve tedarikçi ödemelerinde aksamalar yaşanabilmektedir. Kredi musluklarının kapanması durumunda birçok firma maaş ödemelerini yapmakta zorlanabilir.

Ekonomi yönetiminin döviz kurlarını kontrol etmek için aldığı önlemlerin sürdürülebilirliği konusunda şüpheler bulunmaktadır. Cari açığın yüksek olduğu, döviz rezervlerinin tüketildiği ve makro dengelerin sağlanamadığı bir dönemde faiz oranlarının ekonomik gerçeklere ters düştüğü ifade edilmektedir.