Bir ve birden çok evi olanlar dikkat! Değerli konut vergisinde geri sayım başladı: Kimler muaf? 

Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) tarafından belirlenen değeri veya emlak vergisi değeri 5 milyon Türk Lirası'ndan fazla olan gayrimenkul sahiplerinden değerli konut vergisi alınıyor. Emlak Vergisi Kanunu’nun 29’uncu maddesine göre belirlenen bina vergi değeri 2023 yılında 9 milyon 967 bin Türk Lirası’ndan fazla olanların vergi ödenmesi gerekiyor.

Ekonomimcom köşe yazarı Bumin Doğrusöz, bugünkü köşesinde değerli konutlar vergisindeki muafiyetleri kaleme aldı. Doğrusöz, "Beyanname verme (ve vergiyi ödeme) yükümlülüğü 1 Ocak günü malik veya intifa hakkı sahibi olanlardadır. Bu tarihten sonra satış, bağış ve benzeri sebeplerle malik veya intifa hakkı sahibi değişirse, yani malikin veya intifa hakkı sahibinin mükellefiyeti takip eden sene başlar" bilgilerini verdi. 

DEĞERLİ KONUT VERGİSİNİ KİMLER ÖDEMEZ, NASIL MUAF OLUNUR? 

Emlak Vergisi Kanunu kapsamında değerli konutlar vergisinden muaf olan meskenler tek tek belirtiliyor. İşte Genel Tebliğ bazında açıklanan idari anlayışa göre değerli konut vergisinden muafiyet şartları:

1) Genel ve özel bütçeli idarelerin, belediyelerin, üniversitelerin ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın maliki olduğu mesken nitelikli gayrimenkuller değerli konut vergisinden muaf tutulur. Bu kurumların intifa hakkına sahip oldukları mesken nitelikli taşınmazlar da değerli konut vergisinden muaf sayılır ve vergi, söz konusu taşınmazların kuru mülkiyet sahiplerinde de de aranmaz.

2) Türkiye sınırları içinde mesken nitelikli tek taşınmazı bulunanların bu taşınmazı ile birden fazla mesken nitelikli taşınmazı olanların değerli konut vergisinin konusuna giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazı (intifa hakkına sahip olunması hâli dâhil) için de DKV muafiyeti uygulanıyor. Muafiyet, bu kişilerin tek meskene hisse ile sahip olmaları durumunda hisselerine ait bölüm için de geçerli oluyor. 

- Birden çok mesken nitelikli gayrimenkulü olanlar, DKV’nin konusuna giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazını, “Birden Fazla Meskeni Olanların, Muafiyet Uygulanacak En Düşük Değerli Tek Meskenleri’ne (İntifa Hakkına Sahip Olunan Dahil) İlişkin Bildirim” ile beyanname verme süresinde ilgili vergi dairesine bildirmeleri gerekiyor. 

- Bu muafiyet kapsamında, Türkiye'de yer alan mesken nitelikli bir taşınmaz bu vergiden muaf tutuluyor. Bu muafiyetin uygulanmasında, emekli olma, başka geliri bulunmama, belli yüzölçümü aşmama gibi herhangi bir şart aranmıyor. Örneğin emlâk vergisi değeri 20 milyon TL olan bir adet konutu olan bir kişi, herhangi bir şart olmadan bu konutu için DKV ödemez. Bu kişinin  ayrıca bir arsa veya arazisinin yahut kiraya verdiği dükkânının yahut DKV’nin konusuna girmeyen düşük değerli bir meskeninin olması durumunda da bu muafiyet geçerli olur. Bu muafiyette o konutta oturma şartı da aranmıyor. 

- Birden çok mesken nitelikli taşınmazın olması durumunda biraz karışıklık var. Söz konusu kanında “Birden fazla mesken nitelikli taşınmazı bulunanların DKV konusuna giren en düşük değerli mesken nitelikli tek taşınmazı” denilerek istisna yapılmış durumda. Buradan anlaşılan “birden fazla mesken” lafı ile “birden fazla DKV’ye tâbi mesken”in kastedildiği anlaşılıyor.  Yani örneğin Bay (B)’nin emlâk vergisi değerleri 5 milyon, 14 milyon ve 16 milyon olan 3 taşınmazı olduğu düşünüldüğünde, 5 milyonluk mesken zaten vergiye dahil olmaz, 14 milyonluk mesken ise vergiden istisna olacağından, Bay (B) sadece 16 milyon TL'lik konutu için değerli konut vergisi öder.

3) Karşılıklı olacak şekilde yabancı devletlere ait olup elçilik ve konsolosluk şeklinde kullanılan mesken nitelikli taşınmazlar ile elçilerin ikametine mahsus mesken nitelikli taşınmazlar ve bunların müştemilatı ve merkezi Türkiye'de yer alan milletlerarası kuruluşlara, milletlerarası kuruluşların Türkiye'deki temsilciliklerine ait mesken nitelikli taşınmazlar değerli konut vergisinden muaf tutuluyor. 

4) Esas faaliyet konusu bina inşası olanların işletmelerine kayıtlı olan ve henüz ilk satışa, devir ve temlike konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazlar ilk satışa, devir ve temlike konu edilmediği sürece vergiden muaf sayılıyor. Bu muafiyet hükmü arsa karşılığı inşaat işlerinde sözleşme gereği taahhüt işini üstlenen müteahhide kalan mesken nitelikli taşınmazlar için de uygulanıyor. Söz konusu taşınmazların kiraya verilmesi veya sair surette kullanılması durumunda muafiyetten faydalanmak mümkün olmaz.

2021'de 23 milyon, 2022'de 40 milyon, 2023'te 75 milyon hasılat sağlayan bu vergi ile 3 yılda toplanan para ile bir yalı dairesi bile alınamayacağını dile getiren Bumin Doğrusöz, "Mükellefleri için eziyet oluşturan bu karmaşık verginin sistemde tutulmasının anlamı yoktur. Bu sebeple de Yasama’nın bu vergiyi kaldırmayı bir an önce düşünmesinde fayda olur" dedi. 

Ev sahipleri ve kiracıları yakından ilgilendiriyor! Kira sözleşmelerinde 'tahkim' şartına dikkat!