çanakkale Ağadere'de şehit mezarlarının yerleri tespit ediliyor!
96 yıl önce yaşanan çanakkale Savaşları"nda hastane bölgesi olarak kullanılan Ağadere mevkisinde şehit mezarlarının yerleri tespit ediliyor...
Gelibolu Yarımadası Tarihi
Milli Park Müdürlüğü ile çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (çOMÜ) tarafından
yürütülen projede, 96 yıl önce yaşanan çanakkale Savaşları"nda hastane bölgesi
olarak kullanılan Ağadere mevkisinde şehit mezarlarının yerleri tespit
ediliyor.
Projeyi yürüten çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (çOMÜ) Mühendislik
Mimarlık Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölüm Başkanı Doç. Dr. Aydın Büyüksaraç,
AA muhabirine yaptığı açıklamada, daha önce hastane alanı olarak belirlenmiş
Ağadere mevkisinde şehitlik olarak düşünülen alanların belirlenmesi çalışmalarını
yürüttüklerini söyledi.
şehit mezarlarının bölgede bulunduğuna dair ellerinde önemli bilgi ve
bulgular olduğunu dile getiren Büyüksaraç, '1915 yılı yakın tarihimiz.
Fotoğraflar ve tarihi belgelerle desteklediğimiz bu çalışmayı, fiziksel
deneylerle yerinde uygulayıp, yer altını görüntülemeye çalışıyoruz' dedi.
Büyüksaraç, hedeflerinin iskelet görmek olmadığını, mezar çukurlarını
belirleyip, bu çukurların yerlerini anıt olarak sabitleştirmek için Gelibolu
Yarımadası Tarihi Milli Park Müdürlüğüne yardımcı olmaya çalıştıklarını
bildirdi.
çanakkale Savaşları sırasında bölgedeki yaklaşık 50 hektarlık alana 8
tane hastane çadırı kurulduğuna işaret eden Büyüksaraç, 'Daha önce başka bir
yerdeki hastane düşman tarafından bombalanmış. Bunun üzerine hastaneler, yaralı
askerlerimizle birlikte bu bölgeye taşınmış. Bölge denize çok yakın. Küçük bir
iskele var. Yaralıları iyileştirme çalışmalarına rağmen 1034 askerimiz burada
şehit düşmüş. Burası şüheda kabristanı' diye konuştu.
Büyüksaraç, jeofizik yöntemler uyguladıkları çalışmayı 7 kişilik ekiple
sürdürdüklerini, çalışmanın devamına karar verilmesi halinde alanın tamamının
taranıp, şehit mezarlarının belirleneceğini ifade etti.
-'şEHİTLERİMİZİN DEFNEDİLDİÄİ YERLERİN SINIRLARI BELİRLENECEK'-
Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Park Müdürü İsrafil Erdoğan ise,
çanakkale Savaşları"nda Ağadere mevkisinde Cenup Grubu Ağır Mecruhin Hastanesinin
konuşlandığını anımsattı.
Bölgedeki hastanede, cephede yaralanan Türk askerlerinin tedavilerinin
yapıldığını anlatan Erdoğan, 'Burası Uzun Devreli Gelişme Planı"nda 1. derece
tarihi sit alanları içinde yer alıyor. çanakkale Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Bölge Kurulu"nda yapılan bir toplantı sonucu, burası şehitlik alanı olarak
tescillendi' dedi.
Erdoğan, bölgedeki değişik yerlere şehit düşen Türk askerlerinin
definlerinin yapıldığını, tarihsel kaynaklar ile üniversitelerdeki öğretim
üyelerinin çalışma ve raporlarından anlaşıldığını belirtti.
çalışmalara ilk olarak alanın haritasını yaptırarak başladıklarını,
haritanın sayısal verileri üzerine de yüzey araştırması yapıldığını vurgulayan
Erdoğan, şöyle konuştu:
'Alanda ilk olarak toprak altında insan eliyle oluşturulmuş kazılar
tespit ediliyor. Daha sonra yer altında ne gibi maddelerin bulunduğu
araştırılacak. Kemik olan yerleri tespit eden cihazlar kullanılıyor. Onunla net
olarak şehitlerimizin defnedildiği yerlerin sınırları belirlenecek. Buraya
ileride bir düzenleme yapılacağı zaman, bu sınırlar dikkate alınarak bir proje
gerçekleştirilecek.'
İsrafil Erdoğan, Ağadere bölgesinin de Gelibolu Yarımadası"ndaki diğer
bölgeler kadar önemli olduğunu ifade ederek, alanda başladıkları kamulaştırma
çalışmalarının da sürdüğünü kaydetti.
-AÄADERE SEYYAR HASTANE şEHİTLİÄİ-
çanakkale Boğazı"nı cepheden gören, Eceabat ile Kilitbahir köyü
arasındaki alanda bulunan Ağadere seyyar hastanesi ile şehitliğinin bulunduğu
bölgeyle ilgili Başbakanlık Devlet Arşivleri yayınlarının Osmanlı Belgelerinde
çanakkale Muharebeleri 1-2 adlı kitaplarda kısıtlı dokümanlar yer alıyor.
Bu belgelerden birinde bölgede 'Hilal-i Ahmer' (Kızılay) bayraklı bir
hastaneden ve burasının sürekli düşman uçakları tarafından bombalanmasından söz
ediliyor, özellikle 21 Temmuz 1915 günü hastanelerde tedavi gören 4 yaralı Türk
askerinin saldırılardan sonra şehit, 14 yaralının durumlarının daha da
ağırlaştığı bilgisine yer veriliyor.
Bu belgeler içinde 1 Aralık 1915 tarihli, İstihbarat şubesinden
İstanbul"a gönderilen belgede, şu bilgilere yer verilmiş:
'Öğleden sonra Agamennon sisteminde bir düşman gemisi Kilitbahir
civarını bombardıman etti. Ağaderesindeki hastanelerimizi de ateş altına alarak 4
askerimizi şehit etti, 20 askerimiz de yaralandı. Ayrıca ağır yaralılar bulunan
hastanenin Kızılay bayrağı da yandı. Subaylara ait büyük bir çadır harap oldu,
Kilitbahir"de 3 ev çöktü.'
AA