Çankaya'da sit alanı olan Saraçoğlu Mahallesi meclis gündeminde!

CHP İstanbul Milletvekili Gülay Yedekci, Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan ve 1. derece SİT alanı olan Saraçoğlu Mahallesi'nin geleceğine ilişkin soru önergesi hazırladı. Yedekci sorularını Çevre Ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki'ye sordu.

Yedekci önergesinde "Ankara İli, Çankaya İlçesi, Namık Kemal Mahallesi sınırları içinde yer alan Saraçoğlu Lojmanları yaklaşık 11.8 hektarlık alana, genç Cumhuriyetin bürokratlarının konut sorunlarını çözmek için, Bakanlıkların ve TBMM’nin hemen yanı başında Kızılay kent merkezinde tasarlanmıştır ve 29 Ekim 1944 tarihinde Cumhuriyetin 11. Yılında temeli atılıp 1946 yılında yapımı tamamlanmıştır. Başbakanlık, bakanlıklar ve yeni meclisin yanı başında, okuluyla kütüphanesiyle, sosyal mekanları ile Cumhuriyet üst düzey memurlarının ikamet ettiği bu lojmanlarda dönemin bakanları, genel kurmay başkanları da oturmuştur, insan ölçeğinde, insan ve doğa ilişkisini mekanlaştıran kentin içerisinde adeta bir vaha olan ve iklimsel özelleri ile kent merkezinin mikro klima sistemi olan Saraçoğlu Mahallesi’nin yerleşim planı ve tasarımı Alman Mimar Paul Bonatz imzası taşımaktadır. Bahçe şehir yaklaşımıyla kır ile kenti bir araya getiren yerleşim 2 katlı, 3 katlı ve 4 katlı binalardan oluşmaktadır." dedi.

"75 bina, 434 konuttan oluşan Saraçoğlu Mahallesi, bahçeleriyle, sokaklarıyla, kütüphanesiyle, okulu, dükkanları ve yönetim binasıyla birlikte 70 yıl boyunca Cumhuriyet kimliğine sahip bir kent olan Ankara’da yaşananlara tanıklık etmiştir" şeklinde açıklamalarda bulunan Yedekci "Kentin merkezinde kamunun elinde olan bu mahalle konut işlevini kaybetmeden günümüze kadar gelmiştir. 1979 ve 1993 yılında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun kararları ile alanın tamamı tek tek yapılar ve ağaçlar tescil edilmiştir. 1. Derece kentsel SİT alanı olan Saraçoğlu Mahallesi korunmuş olsa da, dönem dönem salt ekonomik odaklı yaklaşımla tehdit altında kalan bir mahalle olarak günümüze kadar gelmiştir." ifadelerinde bulundu. Yedekci konuya ilişkin 9 soru sordu.

Yedekci'nin soruları

1. Alanın 1. Derece Kentsel Sit alanı olması sebebiyle 6306 sayılı Kanun’un 9’uncu fıkrası uyarınca Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşü alınması zorunlu iken, bu şarta uyulmadığı, gerekçesiyle “dava konusu Bakanlık Kurulu Kararı’nın iptaline” karar verilmiştir. Buna rağmen 2. Kez riskli alan ilan edilmesinin nedeni nedir?

2. Bakanlar Kurulu kararınca, Saraçoğlu Mahallesinde mülkiyeti Hazine'ye ait olan taşınmazların, Emlak Konut Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. ile gayrimenkul satış vaadi ve arsa payı karşılığında hasılat paylaşımı esasına göre inşaat sözleşmesi yapılmak suretiyle değerlendirilmesi kararlaştırıldığı söylenmiştir. Bu doğru mudur? Satış görüşmeleri var mıdır?

3. Bölgeyi çevresi ile bir bütün olarak düşünen, ticarileşmesinin önündeki kaygılarını belirten, kültür sanat mekanlarının olacağı, sosyal paylaşım alanlarının artırılabileceği, içindeki kütüphanenin ve okulun mutlaka devam etmesi gerektiğini, binaların özgün kimliğinin de korunarak Ankara’nın ihtiyaçları doğrultusunda mimarlar odasının, şehir plancıları odasının ve mahallelilerin açıklamaları hakkında ne düşünüyorsunuz?

4. Kent merkezine ait bu alanın ticarete kurban gitmemesi için eğer bir dönüşüm yapılacaksa burada her bir projenin katılımcı olması gerektiği açıktır. Meslek odalarının ve orada yaşayan halkın görüşlerinin alınması, projenin şeffaf bir şekilde topluma sunulması, toplum tarafından tartışılır hale gelmesi için bir çalışma var mıdır? Bunlardan sorumlu bir idari birim oluşturulmuş mudur?

5. 1. Derece Kentsel Sit alanı olan Saraçoğlu Mahallesi her dönem kent içerisindeki konumu ile ekonomik yönden bazı kişi ve kurumların ilgisini çekmiş, alanın ticarileşmesi, el değiştirmesi, kamusallığının ortadan kaldırılarak özelleştirilmesi, satılması, yıkılması gündeme gelmiştir. 2013 yılında riskli alan ilan edilen Saraçoğlu Mahallesi’nde açılan davalar kazanılmış, riskli alan kararı ve yapıların sit derecesinin 2. Dereceye düşürülmesi kararları yargı kararıyla iptal ettirilmiştir. Mahallenin lojman statüsü kaldırılarak, ekonomiye kazandırılması için Maliye Bakanlığına devredilmesine ilişkin, Bakanlar Kurulu kararına yönelik, Mimarlar Odası  Ankara  Şubesi ve Namık Kemal Mahallesi Koruma ve Yaşatma Derneğinin davaları devam etmektedir. Bu kararlardaki amaç mahallenin satılması, kiraya verilmesi, yıkılıp ticari alana dönüştürülmesi midir?

6. Saraçoğlu Mahallesinde, yürütmeyi durdurma kararları alınmasın diye, mahkemeler açılmadan sabah saatlerinde, tebligatsız tahliyeler yapılmakta mıdır? Kültür varlığı olan yapıların basına da yansıyan kapılarının kırıldığı ve konut dokunulmazlığının ihlali iddiaları doğru mudur?

7. Yaşadıkları kentte bulunan nitelikli ve işlevsel bir alanın kentlilerin gündelik hayatlarının özgürleştirilmesine ve zenginleştirilmesine katkı sağlayacak biçimde korunması, korunak yaşatılması, kamusal kullanım ile yeniden değerlendirilmesi yönünde tasarımlar geliştirilmeleri, üretilen önerilerin ve hayallerin paylaşılmasını ve fikirlerinin uygulanabileceği ortamların yaratılmasını hedefleyen, yaratılacak düşünce zenginliğinden yola çıkarak kamuoyu oluşturmak ve sosyal mimarlık tartışmalarına katkı sağlamak için hali hazırda bir proje var mıdır? Bu mahallenin geleceğine dair planlanması nedir?

8. Ankara kentinde tarihsel sosyal ve mimarı değeri olan, yapıların ve alanların kamusal işlevlerle yeniden kente kazandırılması, kent belleğinin korunması, kentsel ölçekte gündem oluşturularak, bu yapıların bir bölümünün kamusal kullanımlarla yeniden işlevlendirilmesine olanak sağlayacak uluslararası ya da ulusal yarışma projeleri yapılması düşünülmekte midir?

9. Kentlerimizin plansız önermeler sonucu yaşamakta olduğu kimliksizlik, bellek yoksunluğu ve kültürel yoksullaşma karşısında, sorunlara başka bir bakış açısıyla yaklaşmayı ve çözümlerini kentin aktörleri ile birlikte bulmak önemlidir. Bu nedenle; kent yaşamına ve geleceğine dair oldukça sınırlı olan bu düşüncelerin çoğalmasını ve yaygınlaşmasını sağlayacak, kentlilerin, uzmanların, yerel yöneticilerin, kamu idarecilerinin, demokratik kitle örgütlerinin ve sivil inisiyatiflerin kentsel hayatın ve mekanlarının sorgulanacağı bir anlayışla bir çalıştay yapılması düşünülüyor mu? Bu konularda üniversitelerdeki ilgili disiplinlerin ve meslek odalarının görüşleri alınmış mıdır? Merkezi ya da yerel devlet kurulularında ya da üniversitelerimizin ilgili bölümlerinde bu konuda yapılmış bir çalışma ya da tez var mıdır? Varsa bu çalışmalar göz önüne alınmış mıdır?