Capital, Türkiye’nin en büyük 500 şirketini açıkladı!

Aylık ekonomi dergisi Capital, bu yıl 22. kez hazırladığı ve Türkiye’nin en büyük 500 şirketini ortaya koyan Capital500 adlı araştırmasını ağustos ayı sayısında yayınladı. Anadolu Ajansı'nda yer alan habere göre, Türkiye ekonomisinin şoklarla karşılaştığı ve beklentilerin altında yüzde 2,6 büyümeyle kapattığı 2018'de Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin büyüme, karlılık ve ihracat performansları da bu tablodan görece olarak etkilendi.

2018 yılının ilk çeyreğinden sonra döviz kurlarındaki ani ve keskin yükselişler, artan maliyetler ve daralan talep ön plana çıktı. Bu ortama rağmen Türkiye’nin en büyük 500 şirketi reel olarak yüzde 17,8 oranında büyüdü. Şirketlerin karı da reelde yüzde 2,4 oranında arttı. Milyar TL cirolu şirketler kulübü ise 23 yeni şirketin katılımıyla 386 üyeye ulaşmış oldu.

- Zirvedekiler yerini korudu

2018 yılında Capital500’ün zirvesinde bir değişiklik olmadı. Tüpraş yine 88 milyar 552 milyon 170 bin lira ciro ile en büyük şirket olarak birinciliği bırakmadı. İkinci 62 milyar 853 milyon lira ile Türk Hava Yolları ve üçüncü 49 milyon 993 milyon 106 bin 633 lira ile Petrol Ofisi de yerlerini korumayı başardı.

Listenin ilk 10’unda bulunan dev oyuncular arasında ise ciddi bir hareket yaşandı. 2017'de sekizinci sırada yer alan Shell&Turcas Petrol 2018 yılında altıncılığa, altıncı sıradaki Bim Birleşik Mağazalar yedinciliğe, dokuzuncu sıradaki Ereğli Demir Çelik sekizinciliğe, yedinci sıradaki Arçelik dokuzunculuğa geldi. Listeye yeni giriş yapan Ahlatçı Kuyumculuk da onuncu sırada kendine yer buldu.

2017'de nominal olarak yüzde 31 büyüme yaşayan Capital500 şirketlerinin toplam cirosu, 2018'de yüzde 36,9 büyüyerek son 10 yılın en ciddi artışını ortaya çıkardı. Fakat bu artışa karşın reel anlamda 2017 yılında yüzde 18,3’lük büyüme yaşayan Capital500 cirosu, geçen yıl yüzde 17,8’lik büyüme yakaladı.

- Alacak tahsilinde sıkıntı yaşayan şirketler kardan taviz verdi

2018 yılında ekonomide yaşanan sıkıntıların karlılığa yansıması çok ciddi boyutlarda oldu. Sene boyunca özellikle döviz artışlarından kaynaklı maliyet artışıyla karşı karşıya olan şirketler, aynı süreçte talebin de düşüşe geçmesi sebebiyle artan maliyetleri fiyatlarına yansıtmakta zorlandı. Neredeyse tüm sektörlerde alacak tahsilinde de sıkıntı yaşanması şirketlerin kârdan taviz vermesine sebep oldu.

2017'de Capital500’de nominal olarak kârlılık yüzde 67,1 artış kaydederken, 2018 yılında bu artış yüzde 19 oldu. Reele baktığımızda ise kâr artışındaki büyüme hızında daha keskin bir düşüş görmek mümkün. 2017 yılında reelde yüzde 50,8 oranında yükselen Capital500 şirketlerinin toplam kârı, 2018 yılında sadece yüzde 2,4 arttı.

Kâr açıklayan şirketlerin sayısında da düşüşler dikkati çekti. 2017’ yılında 311 şirket kârını açıklarken 2018 yılında 251 şirket kârını paylaştı. Ayrıca kâr hanesine zarar yazan şirket sayısında da artış görüldü. 2017 yılında 311 şirketten 34’ü zarar ederken, bu sene 251 şirketten 37’si zarar yazdı.

Capital500’ün zirvesinde son senelerde devlerin payı giderek düşüyordu. İlk 10 şirketin toplam cirodan aldığı pay 2009'dan 2012’ye yüzde 25’te sabitlenmişken devam eden senelerde 1’er puanlık düşüşle 2016’da yüzde 21’e gerilemişti. 2017'de de devler pozisyonlarını korumuştu. 2018 yılında ise listenin zirvesindeki ilk 10 şirketin payı son 10 senede ilk kez yükselişe geçti ve yüzde 23’e ulaştı.

-  2018 yılında 53 yeni şirket katıldı

Bariyer düşerken listeye yeni katılan birçok şirket de oldu. Fakat yeni katılan şirketleri bir önceki yılla kıyaslandığında sayının düşen bariyere rağmen düşük olduğu görülüyor. 2017'de 70 yeni şirket listeye girerken, 2018'de 53 yeni şirket katıldı.

Yeni katılan 53 şirketin sektörel dağılımlarına bakıldığında demir-çelik ve ticaret-hizmette 8’er, inşaatta 6, tekstil-konfeksiyon, enerji-petrol ve otomotivde 3’er, kuyum, elektrik-elektronik, lojistik, makine, metal, perakendede 2’şer, ağaç, çimento, ilaç ve ilaç dağıtım, ulaştırma, tarım, gıda-içecek, kimya, lastik, plastik ve savunmada ise 1’er şirket Capital500’e giriş yaptı.

Capital500’de şirketlerin sektörel dağılımına bakıldığında en fazla şirketle yer alan sektörün 57 şirketle gıda olduğu belirtildi. Bu sektörü 48 şirketle enerji-petrol, 44 şirketle otomotiv, 43 şirketle demir-çelik, 25 şirketle inşaat, 22 şirketle perakende izledi.

Gelirler açısından yapılan katkıya bakıldığında ise tablo değişiyor. Capital500 cirosuna en büyük katkıyı sağlayan sektör yüzde 20,1’lik payıyla açık ara enerji-petrol. İkinci sırada yüzde 10,9’luk payla otomotiv geliyor. Bu sektörleri de sırasıyla demir-çelik, gıda-içecek, perakende, inşaat, ulaştırma, elektrik-elektronik, ulaştırma, kuyum ve telekom izliyor.

2017 yılından 2018 yılına sektörlerin Capital500’e yaptığı katkı sıralamasında kayda değer bir değişiklik olmadı. Enerji-petrolün 2017 yılında yüzde 19,4’lük payı yüzde 20,1’e çıkarken, otomotivin de yüzde 13 olan payı yüzde 10,9’a geriledi. Demir-çeliğin yüzde 7,3’lük payı 8,4’e çıktı.

Son 10 senede nasıl bir değişim olduğuna göz atıldığında da radikal bir değişim görülmüyor. 2008'de de tıpkı 2018 yılında olduğu gibi en büyük pay enerji-petrolün, onu 9,8’lik payla otomotiv izliyor.

Sektörel açıdan dikkati çeken en önemli değişim ise 2008 yılında Capital500 cirosunda yüzde 3,8’lik paya sahip olan inşaat sektörünün 2017 yılında da bu payını yüzde 6,1’e çıkarırken bir yıl sonra 5,8’e düşürmesi. 2008'de yüzde 6,1’lik paya sahip olan telekom sektörünün de 2018'de bu payı yüzde 3,2’ye geriledi.  Ulaştırma sektöründeki durum da tam tersi. 2008'de cirodan yüzde 2,7 pay alan ulaştırma, 2018'de bu payını yüzde 5,2’ye çıkardı.